សៀមរាប៖ គម្រោងសិស្សស្រី គឺជាគម្រោងមួយដែលបង្កើតឡើងដោយអង្គការមូលនិធិទំពាំងស្នងឫស្សី។ គម្រោងនេះដើរតួយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងការជ្រោមជ្រែង និងជួយក្មេងស្រី ពីទីជនបទឆ្ងាយៗ ឱ្យមកបន្តការសិក្សានៅថ្នាក់វិទ្យាល័យនៅទីក្រុង។ គម្រោងនេះកំពុងដំណើរការក្នុងខេត្តសៀមរាប និងទទួលបានជោគជ័យគួរជាទីមោទក ដោយជួយក្មេងស្រីដែលមានជីវភាពក្រីក្រ មានលទ្ធភាពសិក្សាបានខ្ពស់ និងក្លាយជាធនធានដ៏សំខាន់មួយក្នុងសង្គមជាតិ។
សេចក្តីរាយការណ៍លម្អិត សូមស្ដាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបចំដោយអ្នកស្រី អ៊ីសា រ៉ហានី ពីខេត្តសៀមរាបដូចតទៅ៖
បើនិយាយពីការអប់រំនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គេសង្កេតឃើញថា មិនថាក្មេងប្រុសឬក្មេងស្រី គឺទទួលបានស្មើៗគ្នា។ ខុសពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុន ដែលបរិបទនេះហាក់នៅបិទផ្លូវសម្រាប់ក្មេងស្រីនៅឡើយក្នុងការទទួលបានការអប់រំឱ្យស្មើគ្នាទៅនឹងក្មេងប្រុស។ ផ្តត់គំនិតដែលតែងលើកថា ក្មេងស្រីបង្វិលចង្ក្រាន្តមិនជុំ ក្មេងស្រីនៅតែផ្ទះជាដើមនោះ បន្តនៅជាប់ក្នុងគំនិតចាស់ៗ ពិសេសអ្នកនៅទីជនបទដាច់ស្រយាល។
ដោយមើលឃើញពីចំណុចអវិជ្ជមាននេះហើយ ទើបគម្រោងសិស្សស្រី របស់អង្គការមូលនិធិទំពាំងស្នងឬស្រី ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅអំឡុងឆ្នាំ២០០៧ ដែលផ្តើមធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយសិស្សស្រី។ គម្រោងនេះ ផ្តើមបើកផ្លូវឱ្យក្មេងស្រីដែលកំពុងរស់នៅតាមបណ្តាស្រុកក្នុងខេត្តសៀមរាប មានក្ដីរំពឹងថាខ្លួនអាចរៀនបន្ដនៅថ្នាក់ខ្ពស់ និងអាចសម្រេចអាជីពដែលគេប៉ងប្រាថ្នាបាន។
លោក ស៊ា សុផល ប្រធានអង្គការមូលនិធិទំពាំងស្នងឫស្សីបានឱ្យដឹងថា គម្រោងនេះបង្កើតឡើងក្នុងគោលដៅដើម្បីឱ្យមានភាពស្មើគ្នារវាងសិស្សស្រី និងសិស្សប្រុស។ លោកថា សង្គមខ្មែរមិនសូវបានលើកទឹកចិត្តក្មេងស្រីឱ្យរៀនដូចក្មេងប្រុសទេ ជាក់ស្ដែងដូចគ្រួសាររបស់លោកផ្ទាល់ ឪពុកម្ដាយមិនបានលើកទឹកចិត្តប្អូនស្រីៗរបស់លោករៀនដូចបងប្អូនប្រុសៗឡើយ។
លោក ស៊ា សុផល ជាអ្នកស្រុកអង្គរជុំ ខេត្តសៀមរាប និងបានត្រឡប់មកសៀមរាបវិញនៅឆ្នាំ ២០០៧ បន្ទាប់ពីលោកបានបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ និងឆ្លងកាត់ការធ្វើការមួយចំនួននៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ ការត្រឡប់របស់លោក គឺដើម្បីសម្រេចបំណងប្រាថ្នាកាលពីនៅតូច ដែលលោកចង់បួសរៀនបំពេញកាតព្វកិច្ចជាកូនប្រុសមួយរូបក្នុងទំនៀមប្រពៃណីខ្មែរ។ ក្នុងអំឡុងពេលបួសរៀននៅក្នុងវត្តត្រាំនាគរយៈពេលប្រមាណមួយឆ្នាំ លោកបានស្គាល់ព្រះសង្ឃជាច្រើនដែលបានបួសរៀន និងស្នាក់នៅក្នុងវត្តច្រើនឆ្នាំ ដោយភាគច្រើននៃព្រះសង្ឃទាំងនោះ ចេញពីគ្រួសារក្រីក្រ ដែលគ្មានលទ្ធភាពរៀនសូត្រនៅសាលាខាងក្រៅ។ ពេលនោះហើយដែលលោកបានស្វែងយល់ពីបញ្ហានេះ គឺថា ក្មេងប្រុសដែលមានគ្រួសារក្រីក្រ ពួកគេអាចមានលទ្ធភាពមកបួសរៀនបាន ផ្ទុយទៅវិញក្មេងស្រីសង្គមមិនបានផ្តល់ឱកាសទាំងនេះដល់ពួកគេឡើយ។
នៅចុងឆ្នាំ២០០៧ លោក ស៊ា សុផល បានចាកសិក្ខាបទ និងបានក្លាយជាមគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍ភាសាអង់គ្លេស។ អំឡុងពេលនោះ លោកក៏បានបង្កើតគម្រោងសិស្សស្រីនេះ ដោយមានការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធត្រឹមត្រូវ និងធ្វើការជិតស្និទ្ធជាមួយក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា។ គម្រោងនេះក៏បានធ្វើការជាមួយគម្រោងអន្ដេវាសិកដ្ឋានសម្រាប់សិស្សស្រីស្នាក់នៅ ដែលស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណវិទ្យាល័យអង្គរ ដែលមានជំនួយពីធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ហៅកាត់ថា ADB។
គម្រោងរបស់ ADB បានចាប់ផ្តើមដំណើរការដំបូងក្នុងឆ្នាំសិក្សា ២០០៧-២០០៨ ដែលបានរើសក្មេងស្រីមកពីបណ្ដាស្រុកផ្សេងៗចំនួន ៧២នាក់។ លោក ស៊ា សុផល មានឱកាសជួបសំណេះសំណាលជាមួយសិស្សទាំងនោះ និងបានមើលឃើញពីចំណុចខ្វះខាតមួយចំនួនក្នុងគម្រោងនេះ គឺមិនមានរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងត្រឹមត្រូវ និងការផ្តល់ថវិកាចាយវាយប្រចាំឆ្នាំនៅតិចតួចជាដើម ដែលមិនអាចបំពេញតម្រូវការក្នុងការចាយវាយរបស់សិស្ស។ ក្នុងដំណាក់កាលនោះ លោកបានជួយសម្រួលបន្ទុកការចំណាយរបស់សិស្សស្រីទាំងនោះ ដូចជាការជួយទឹកបរិសុទ្ធប្រើប្រាស់ប្រចាំខែ បើកបង្រៀនភាសាអង់គ្លេស និងរៀនកុំព្យូទ័រជាដើម ដែលថវិកាទាំងនោះបានមកពីការរៃអង្គាសរបស់ភ្ញៀវទេសចរដែលលោក សុផលបានណែនាំ។
ឆ្នាំ២០១០ គម្រោងសិស្សស្រីបានចេញរូបរាងជាផ្លូវការ បន្ទាប់ពីអង្គការមូលនិធិទំពាំងស្នងឫស្សីបានចុះបញ្ជីផ្លូវការនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ។ អង្គការនេះចាប់ផ្តើមមានគេស្គាល់ច្រើន ពិសេសសប្បុរសជននៅក្រៅប្រទេស។ ក្មេងស្រីច្រើននាក់ ត្រូវបានជ្រើសពីទីជនបទឆ្ងាយៗ ដែលគម្រោងបានមើលឃើញថាក្រីក្រ ជាសិស្សពូកែ មានការតាំងចិត្តខ្ពស់ មិនបោះបង់ការសិក្សា និងមានការជ្រោមជ្រែងពីគ្រួសារពួកគេ។ ហើយគម្រោងនេះសោត គឺមានការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធត្រឹមត្រូវ ទាំងអាហារ ការស្នាក់នៅ កង់ជិះទៅសាលារៀន ការគ្រប់គ្រង ការព្យាបាលសុខភាព។ល។ ដើម្បីធានាថា ក្មេងស្រីទាំងអស់មានសុវត្ថិភាព ពេលកំពុងសិក្សា។
សិស្សស្រីដែលជ្រើសរើសមករៀន និងស្នាក់នៅអន្ដេវាសិកដ្ឋាននៅវិទ្យាល័យអង្គរ គឺត្រូវបញ្ចប់ថ្នាក់ទី៩ មាននិទ្ទេសសិក្សាល្អបង្គួរ និងមានគោលដៅរៀនសូត្រច្បាស់លាស់។ ប្រធានអង្គការមូលនិធិទំពាំងស្នងឫស្សី លើកឡើងថា មិនមែនក្មេងស្រីក្រីក្រទាំងអស់សុទ្ធតែមានឱកាសនោះទេ។ ពួកគេជាសិស្សពូកែ មានការតាំងចិត្ត ឬត្រូវមានផ្ទះឆ្ងាយពីសាលារៀនចាប់ពី១០គីឡូម៉ែត្រឡើងទៅ។ ក្នុងនោះការជ្រើសរើសក៏មានការចុះសម្ភាសដល់ផ្ទះរបស់សិស្សទាំងនោះផងដែរ ក្នុងបំណងដើម្បីឱ្យគ្រួសារស្ដាប់ពីតម្រូវការរបស់កូនៗ និងឱ្យពួកគេគាំទ្រ ជ្រោមជ្រែងឱ្យកូនៗពួកគេសម្រេចក្ដីស្រមៃ។
ជារៀងរាល់ឆ្នាំអំឡុងខែ កក្កដា និងខែសីហា គម្រោងសិស្សស្រី បានចុះទៅកាន់ស្រុកទាំង១២របស់ខេត្តសៀមរាប ដើម្បីធ្វើសម្ភាសជាមួយសិស្សដែលមានលក្ខណៈសម្បតិ្តគ្រប់គ្រាន់ និងដែលត្រូវបន្តការសិក្សានៅថ្នាក់វិទ្យាល័យ។ សិស្សពី២០ ទៅ៣០នាក់ ត្រូវបានជ្រើសរើសឱ្យបន្តការសិក្សា និងស្នាក់នៅក្នុងអន្ដេវាសិកដ្ឋាននៅវិទ្យាល័យអង្គរ។ សរុបតាំងពីអង្គការនេះផ្តើមអនុវត្តន៍គម្រោងនេះ គឺមានក្មេងស្រីប្រមាណ ៣០០ទៅ៤០០នាក់ហើយ ដែលទទួលបានការអប់រំនៅថ្នាក់វិទ្យាល័យ។
កញ្ញា ឈឿង ណាវី ជាអតីតសិស្សក្នុងគម្រោងសិស្សស្រី មកពីស្រុកអង្គរជុំ។ ណាវី មកបន្តការសិក្សានៅថ្នាក់វិទ្យាល័យនៅឆ្នាំ ២០១០ និងបានចប់បាក់ឌុបក្នុងឆ្នាំ ២០១៣។ បច្ចុប្បន្ន ណាវី ជាគ្រូបង្រៀននៅសាលាបឋមសិក្សាខ្នារ។ សម្រាប់ណាវី គម្រោងសិស្សស្រី បានផ្តល់ឱកាសឱ្យខ្លួនមានលទ្ធភាពរៀនចប់ចុងចប់ដើម និងមានការងារសមរម្យនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ជាកូនកំព្រារស់នៅជាមួយបងស្រី ដែលតែងគាំទ្រឱ្យ ណាវី រៀនខ្ពស់ក៏ពិតមែន តែស្ថានភាពគ្រួសារក្រីក្រ ប្រសិនបើគ្មានគម្រោងសិស្សនេះ ម្លោះណាវី ពុំមានអ្វីដល់សព្វថ្ងៃនេះដែរ។ ចំណែកឯក្មេងស្រីឯទៀតនៅក្នុងភូមិ ក៏មិនមានអ្នករៀនសូត្រច្រើនដែរ ភាគច្រើនឈប់ត្រឹមថ្នាក់អនុវិទ្យាល័យ។ នេះជាការលើកឡើងរបស់ ណាវី។
ចំណែកឯកញ្ញា ស៊ុន ចាន់យ៉ា នោះវិញ ក៏រៀនដំណាលគ្នាជាមួយនឹង ណាវីដែរ។ ចាន់យ៉ា បច្ចុប្បន្នធ្វើគិលានុបដ្ឋាកនៅមន្ទីរពេទ្យកុមារអង្គរ។ ចាន់យ៉ា រម្លឹកថា នាងបានចូលគម្រោងនេះតាមរយៈបងស្រីខ្លួនដែលជាសិស្សជំនាន់ទី១។ សម្រាប់ចាន់យ៉ា ការរស់នៅជុំគ្នាពិតជាធ្វើឱ្យនាងរៀនសូត្របានច្រើន និងបានបន្សល់ទុកនូវអនុស្សាវរីយ៍ជាច្រើនផងដែរ។ កាលនៅរៀនអនុវិទ្យាល័យនៅស្រុកក្រឡាញ់ ចាន់យ៉ា ត្រូវជិះកង់ទៅរៀនផ្លូវឆ្ងាយពីផ្ទះរហូតដល់១០គីឡូម៉ែត្រ ពិសេសក្មេងៗក្នុងភូមិក៏មិនមានច្រើនដែរ ដែលរៀនថ្នាក់ខ្ពស់ ដូច្នេះពេលខ្លះនាងត្រូវជិះទៅរៀនម្នាក់ឯង ដែលគ្រួសារនាងតែងបារម្ភពីសុវត្ថិភាពផង។
ទន្ទឹមនឹងទទួលបានភាពជោគជ័យក្នុងការសិក្សា ចាន់យ៉ា បានចាត់ទុកគម្រោងសិស្សស្រីថាជាគម្រោងល្អ និងគួរបន្តជួយក្មេងស្រីទៀត ដ្បិតថាបច្ចុប្បន្នមានការអភិវឌ្ឍជឿនលឿនក៏ពិតមែន តែនៅមានក្មេងស្រីខ្លះនៅមានជីវភាពខ្វះខាតនៅឡើយ។ ចាន់យ៉ា ចង់ឱ្យក្មេងស្រីមានការតាំងចិត្តខ្ពស់ក្នុងការសិក្សារៀនសូត្រ ដើម្បីឱ្យខ្លួនឯងទទួលបានចំណេះដឹង និងការងារដែលខ្លួនចង់បាន។
នៅពេលគម្រោងសិស្សស្រី បានទទួលលទ្ធផលមិនគួរឱ្យជឿ ប្រធានគម្រោងលោក សុផល មានចិត្តសប្បាយរីករាយចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់លោកដែលប្រឹងប្រែងអស់រយៈពេលប្រមាណ ១០ឆ្នាំមកនេះ។ ជាងនេះទៅទៀតនោះ គឺបានឃើញក្មេងស្រីទាំងនោះមានការងារល្អ ហើយនោះក៏ជាអ្វីដែលលោកធ្លាប់ស្រមៃពីមុនមកដែរ៕