សៀមរាប៖ បើនិយាយពីកសិកម្ម អ្នកណាក៏ចេះធ្វើដែរ តែការធ្វើដែលជោគជ័យនោះទេ ដែលជាការលំបាក។ ការដាំបន្លែ អាចចាត់ទុកថាមានភាពងាយស្រួលក៏ថាបាន តែវានឹងលំបាកប្រសិនបើយើងមិនដឹងបច្ចេកទេស ពិសេសដាំប្រភេទបន្លែដែលមានទីផ្សារល្អ។ កសិករ លោក ឃុត សុខា បានប្រើពេល៧ឆ្នាំទម្រាំក្លាយជាកសិករជោគជ័យមួយរូប ដែលលោកចំណាយទាំងធនធានកម្លាំង និងថវិកាទ្រង់ទ្រាយធំ ដើម្បីដាំបន្លែបែបទំនើបបំពេញតម្រូវការទីផ្សារ ទើបអាចប្រកួតប្រជែងនឹងទីផ្សារខាងក្រៅបាន។ មុនជោគជ័យមកដល់សព្វថ្ងៃ កសិកររូបនេះបានជួបប្រទះបញ្ហាជាច្រើន ទាំងបច្ចេកទេសដាំ និងការចំណាយ។ ធ្វើកសិកម្មដំបូងកសិករដាំបន្លែនៅឃុំសសរស្តម្ភ ស្រុកពួករូបនេះ រកចំណូលបានត្រឹម ២ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃ តែការចំណាយទូទៅរហូតដល់ ៥ពាន់ដុល្លារឯណោះក្នុងមួយខែៗ។
ព័ត៌មានលម្អិត សូមស្ដាប់ជីវព័ត៌មានរបស់លោក ឃុត សុខា កសិករដាំបន្លែសរីរាង្គជោគជ័យ ដែលរៀបរៀងដោយអ្នកស្រី អ៊ីសា រ៉ហានី ពីខេត្តសៀមរាប ដូចតទៅ៖
ប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសកសិកម្មមួយនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ប៉ុន្តែប្រទេសនេះនៅមានការនាំចូលបន្លែក្នុងទំហំពាណិជ្ជកម្មធំគួរឱ្យកត់សម្គាល់ពីប្រទេសជិតខាង មានវៀតណាម និងថៃជាដើម។ ហេតុផល ព្រោះថាការដាំបន្លែនៅក្នុងប្រទេស ត្រូវបានគេមើលឃើញថា នៅមានទំហំតូច មិនអាចបំពេញតម្រូវការជាក់ស្ដែងនៅឡើយ។
គេសង្កេតឃើញថា ការដាំបន្លែរបស់កសិករខ្មែរ នៅមានកម្រិតនៅឡើយ ទាំងបច្ចេកទេស និងបរិមាណ។ កសិដ្ឋានដាំបន្លែខ្នាតធំ មិនសូវមានការវិនិយោគច្រើនទេ ដែលនេះជាអ្វីដែលធ្វើឱ្យបន្លែពីប្រទេសជិតខាង បន្តហូរចូលមិនឈប់ឈរ។ លោក ឃុត សុខា ជាកសិករមួយរូបដែលហ៊ានវិនិយោគបោះទុនខ្នាតធំ សម្រាប់ការដាំបន្លែសរីរាង្គបែបទំនើប ទាំងបច្ចេកទេស និងទំហំដាំដុះ។
រោងកសិដ្ឋានរបស់លោក សុខា មានទីតាំងស្ថិតនៅឃុំសសរស្តម្ភ ស្រុកពួក ខេត្តសៀមរាប ដែលមានទំហំជាង ៣ហិកតា ដែលមានរោងដាំបន្លែជាង ៣០រោង ដាំដុះបន្លែជាប្រភេទសាលាដ ប៉េងប៉ោះ ត្រប់ ជាដើម។ល។ ក្រោយចំណាយទាំងកម្លាំង ស្មារតី និងធនធានរយៈពេល៧ឆ្នាំ ការដាំបន្លែរបស់លោកទទួលបានជោគជ័យតាមការរំពឹងទុក។
សម្រាប់កសិករ សុខា ការដាំបន្លែមិនមែនជារឿងងាយស្រួលឡើយ គឺទាមទាមឱ្យមានការអត់ធ្មត់ខ្ពស់ ពិសេសហ៊ានបោះទុនធំប្រសិនបើចង់ជោគជ័យ និងច្បាស់លាស់ថាចង់ធ្វើវា។ លោក សុខា ដែលមានការវិនិយោគពីជនជាតិអូស្ដ្រាលីម្នាក់ផងនោះ បានបោះទុនដាំបន្លែខ្នាតធំនេះ ក្នុងទំហំសាច់ប្រាក់ជាង ១លានដុល្លារអាមេរិក។
លោក សុខា រម្លឹកថា ការធ្វើកសិកម្មដំបូងគឺពិបាកណាស់សម្រាប់លោក គឺត្រូវចំណាយច្រើន និងទទួលបានផលចំណេញតិចតួចបំផុត។ ផលកសិកម្មដែលកសិកររូបនេះទទួលបានដំបូង គឺត្រឹម២ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃ បើប្រៀបធៀបនឹងចំណាយប្រចាំខែ ៥ពាន់ដុល្លារក្នុងមួយខែ គឺមានគម្លាតខ្លាំង។ ការណ៍នេះធ្វើឱ្យលោកហាក់បាក់ទឹកចិត្តបន្តិច តែក្នុងចិត្តមានឆន្ទះមួយថា គេធ្វើបាន លោកក៏អាចធ្វើបានដែរ ជំរុញឱ្យលោកបន្តធ្វើរហូតមក។
ក្នុងការដាំបន្លែដំបូង លោក សុខា បានរៀបចំដីដាំដុះដូចកសិករទូទៅដែរ គឺដាំលើដីផ្ទាល់ ដោយពុំទាន់មានរោងអ្វីឡើយ។ ក្រោយមានចំណេះដឹងផ្នែកកសិកម្មរៀងគ្រាន់បើហើយនោះ ការដាំដុះរបស់លោក សុខា ក៏បានចាប់ផ្តើមទទួលផលតាមអ្វីដែលបានរំពឹងទុក។ កសិកររូបនេះរម្លឹកថា ក្នុងមួយថ្ងៃ គឺអាចបេះត្រសក់លក់នៅលើទីផ្សារបានជាងមួយតោន ត្រឡាច៥០០ក្នុងមួយថ្ងៃ ល្ពៅ៥០០គីឡួក្រាម ម្រេះខ្ទង់១០០គីឡូក្រាម។ ពេលនោះកសិកររូបនេះយល់ថា ខ្លួនប្រហែលជោគជ័យលើការដាំបន្លែនេះ តែផលលំបាកដែលប្រឈមគឺការប្រកួតប្រជែងនឹងទីផ្សារបន្លែនាំចូល និងបន្លែក្នុងស្រុកខ្លះ។ ដូច្នេះដើម្បីជៀសពីបញ្ហាប្រឈមទាំងនោះ លោក សុខា មានគំនិតថា គួរតែរកទីផ្សារតាមសណ្ឋាគារដោយផ្ទាល់ និងរៀបចំសួនបន្លែដែលមានស្ដង់ដាមួយត្រឹមត្រូវ។
ដ្បិតថា ការរកទីផ្សារតាមសណ្ឋាគារ និងភោជនីយដ្ឋានធំជាជម្រើសដ៏ល្អដើម្បីជៀសពីការប្រកួតប្រជែងបន្លែក្នុងស្រុក និងនាំចូលក៏ពិតមែន តែលោក សុខា ថាដំបូងក៏មានភាពលំបាកដែរ ដោយសារកសិដ្ឋានលោកថ្មីថ្មោង ពិសេសតាមសណ្ឋាគារភាគច្រើនគេមានអ្នកផ្គត់ផ្គង់រួចហើយដែរ។ យ៉ាងណា លោកថា ដោយសារគុណភាព និងបរិមាណបន្លែក្នុងកសិដ្ឋាន ហែបភី អែន កូ របស់លោកដែលអាចធានាគុណភាព និងបរិមានបាន ទើបងាយស្រួលរកទីផ្សារបានដោយជោគជ័យ។
លោក សុខា ជាអ្នកភូមិចំបក់ហែ ឃុំពួក ស្រុកពួក ខេត្តសៀមរាប។ លោកមានបងប្អូន៥នាក់ ដែលមានឱពុកម្តាយជាកសិករ។ ឆ្នាំនេះលោក សុខា មានអាយុ៣៦ឆ្នាំហើយ។ មានមាឌធំ កម្ពស់មិនខ្ពស់មិនទាប សប្បុរស្រអែម ដៃជើងធំៗ សុខា រម្លឹកថា ខ្លួនបានរៀនចប់ថ្នាក់វិទ្យាល័យនៅស្រុកពួកក្នុងឆ្នាំ ២០០២ និងបានឡើងមកធ្វើការក្នុងសណ្ឋាគារនៅក្រុងសៀមរាប។ អំឡុងធ្វើការនោះ ថៅកែដែលជាជនជាតិអូស្ដ្រាលី និងបានជួយលោកបង្កើតកសិដ្ឋានដាំបន្លែនេះ ផ្គត់ឱ្យលោករៀនភាសាអង់គ្លេសនៅសាលាភាសាមួយ លុះដល់អាយុ២៥ឆ្នាំ ទើបសុខាមានឱកាសចូលរៀនថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជំនាញគ្រប់គ្រង។
ពេលកំពុងរៀនឆ្នាំទី២ សុខា បានប្រឡងជាប់មគ្គុទ្ទេសក៍។ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០០៨ ពេលពិភពលោកកំពុងជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ពុំសូវមានភ្ញៀវទេសចរមកសៀមរាបទេ ដូច្នេះតាមសណ្ឋាគារមួយចំនួនចាប់ផ្តើមកាត់បន្ថយបុគ្គលិក ពេលនោះហើយដែល សុខា សម្រេចទុកកន្លែងការងារឱ្យមិត្តភក្ដិ ហើយខ្លួនដាក់ពេញធ្វើការនៅធនាគារវិញម្ដង។ ធ្វើជាមន្ត្រីឥណទានបានប្រហែល ៤ឆ្នាំ ដោយមានការអូសទាញពីអតីតថៅកែជនជាតិអូស្ដ្រាលី ដែលស្រឡាញ់សុខា និងចាត់ទុកដូចគ្រួសារនោះ បបួលមកធ្វើអាជីវកម្មខ្លួនឯង ដែលផ្តើមដំបូងលើផ្នែកស្រូវអង្ករនាំចេញទៅក្រៅប្រទេស។ តែតាមការសិក្សាមានភាពស្មុគស្មាញ ក៏បានប្ដូរមកចាប់អាជីពដាំបន្លែរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះវិញ។
ចាប់ផ្តើមដំបូង គួបផ្សំនឹងគ្មានជំនាញផ្នែកនេះផង ធ្វើឱ្យយុវជន សុខា ជួបការលំបាកច្រើន ទាំងផ្នែកដាំដុះ ចំណេះជំនាញ និងបច្ចេកទេស។ ពេលខ្លះ សុខា អង្គុយអស់សង្ឃឹមម្នាក់ឯងក៏មាន។
តាមពិតទៅ សុខា ធ្លាប់មានក្ដីស្រមៃថាចង់ដាំឈើហូបផ្លែ និងផលិតផ្លែឈើទាំងនោះ ជាភេសជ្ជៈទេ តែការងារទាំងនោះត្រូវចាយទុនច្រើនពេក ដែលវាស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលដែលគេកំពុងគិតដល់។ ក្រោយប្រឡូកលើការដាំបន្លែចាប់ពីឆ្នាំ២០១៣មកនេះ ធ្វើឱ្យយុវជន សុខា ហាក់មានជំនឿចិត្តថាខ្លួនកាន់តែប្រសព្វ និងស្រឡាញ់វិស័យកសិកម្មខ្លាំងឡើងៗ។ សម្រាប់ សុខា អ្វីដែលគេនឹងធ្វើបន្តទៀត គឺពង្រីកការដាំបន្លែឱ្យធំជាងនេះ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការអតិថិជន និងផ្ទេរជំនាញនេះឱ្យដល់ពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបឱ្យមានជំនាញត្រឹមត្រូវមួយ។ ជាដំបូន្មានដល់កសិករដទៃ សម្រាប់ សុខា ការធ្វើកសិកម្មតែមួយមុខមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ ទាល់តែចេះអភិវឌ្ឍន៍តាមបច្ចេកវិទ្យាតាមសម័យកាល ដើម្បីឱ្យទិន្នផលកើនទាំងបរិមាណ និងគុណភាព។
ដោយសារជីវិតរស់នៅជាមួយសួនបន្លែជាប់រហូត ធ្វើឱ្យកសិករ សុខា ចាត់ទុករោងបន្លែថាជាកន្លែងដែលផ្តល់សុភមង្គលឱ្យខ្លួន ហើយមានអារម្មណ៍ថាដូចមិត្តភក្ដិរបស់ខ្លួនដូច្នោះដែរ។ សុខា រម្លឹកថា ពេលខ្លះគេងមិនលក់ពេលយប់ គេក្រោកមកមើលបន្លែទាំងកណ្ដាលអាធាត្រក៏មាន គឺចង់ដឹងពីសុខទុក្ខដូចជីវិតមនុស្សដូច្នោះដែរ។ ការណ៍នេះហើយ ទើបកសិករ សុខា បញ្ជាក់ថា ខ្លួនមិនរកស៊ីអ្វីផ្សេងឡើយក្រៅពីដាំបន្លែ ទោះគេមានលុយច្រើនយ៉ាងណាក៏ដោយ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងបរិបទសង្គមបច្ចុប្បន្ន កសិករ សុខា សង្កេតឃើញថា មានផលលំបាកខ្លះសម្រាប់កសិករ។ ក្នុងនោះដូចជាការជ្រើសរើសគ្រាប់ពូជ ជី តម្លៃអគ្គិសនីនៅខ្ពស់ និងទីផ្សារជាដើម ជាអ្វីដែលធ្វើឱ្យវិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជា ហាក់ដើរយឺត និងមានតម្រូវការបន្លែពីប្រទេសជិតខាងនៅឡើយ។ ក្រៅពីការខិតខំប្រឹងប្រែងដោយខ្លួនឯង ដោយគ្រាន់តែចង់ឃើញវិស័យកសិកម្មកម្ពុជារីកចម្រើនហើយនោះ ក្នុងនោះសុខា ក៏ចង់ឃើញការចូលរួមពីអ្នកមានទ្រព្យធនមួយចំនួន ក្នុងវិស័យនេះដែរ។ សុខា ថា អ្នកមានគួរវិនិយោគលើវិស័យនេះឱ្យបានច្រើន ព្រោះថាចង់ដាំបន្លែដែលជោគជ័យទៅបាន គួរបោះទុនច្រើន ហើយគួរតែមានការវិនិយោគពីអ្នកមានក្នុងស្រុកឱ្យបានច្រើន៕