ជាតិ
តើគេពិតជាអាចបញ្ចប់ជម្លោះតាមរយៈ«ចាញ់បានជាព្រះ ឈ្នះបានជាមារ»ដែរឬទេ?
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ភ្នំពេញ៖ សង្គមខ្មែរគឺជាសង្គមមួយដែលប្រជាជនភាគច្រើនជឿលើព្រះពុទ្ធសាសនា ហេតុនេះហើយបានជាព្រះពុទ្ធសាសនាបានជះឥទ្ធិពលលើផ្នត់គំនិត វប្បធម៌ អក្សរសិល្បិ៍ រួមទាំងសុភាសិតដែរ។ ជាក់ស្ដែង ក្នុងគំនិតមួយដែលចង់ទប់ស្កាត់កុំឱ្យមានជម្លោះ ឬបញ្ចប់ជម្លោះក្នុងសង្គម បុព្វបុរសខ្មែរបានលើកឡើងនូវសុភាសិតមួយថា«ចាញ់បានជាព្រះ ឈ្នះបានជាមារ»។ តើសុភាសិតនេះ មានអត្ថន័យដូចម្ដេច? ហើយវាមានគំនិតអប់រំយ៉ាងណាដែរ? 
មុននឹងបកស្រាយសុភាសិតខាងលើនេះ អ្នកអានគប្បីយល់ពាក្យគន្លឹះមួយចំនួនជាមុនសិន។ ព្រះគឺជាតួអង្គ ឬជាភាវៈខ្ពស់បំផុតនិងល្អបំផុតនៅក្នុងជំនឿ ឬសាសនានីមួយៗ។ ក្នុងបរិបទសង្គមខ្មែរ ព្រះសំដៅយកតួអង្គព្រះពុទ្ធនៅក្នុងព្រះពុទ្ធសានា ដែលជាតួអង្គបានតស៊ូ អត់ធ្មត់ លះបង់ខ្ពស់បំផុត ប្រកាន់យកឥរិយាបថអហិង្សា បានត្រាស់ដឹងនិងរកឃើញអរិយសច្ចៈនិងផ្លូវកណ្ដាល ជាដើម។
មារក្នុងបរិបទសង្គមខ្មែរ សំដៅយកអ្នកជំទាស់ អ្នករារាំង អ្នកចូលចិត្តប្រើហិង្សាជាមធ្យោបាយក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា តួអង្គឬភាវៈដែលប្រឆាំងនឹងព្រះ ហើយក៏សំដៅយកតួអង្គចិត្តអាក្រក់នៅក្នុងជំនឿ ឬក្នុងរឿងព្រេងខ្មែរ ផងដែរ។
សុភាសិត«ចាញ់បានជាព្រះ ឈ្នះបានជាមារ» មានពីរផ្នែកដែលតម្រូវឱ្យយើងបកស្រាយផ្នែកនីមួយៗដាច់ពីគ្នាដើម្បីងាយស្រួលយល់។ តាមន័យស្រប «ចាញ់បានជាព្រះ» មានន័យថា តាមចរិតលក្ខណៈរបស់ព្រះតែងតែអត់ធ្មត់ វៀរចាកជម្លោះ វៀរចាកហិង្សា គំនុំ ការឈ្នានីស ការសងសឹក ឬការចង់ចាញ់ចង់ឈ្នះ ជាដើម សមដូចឃ្លាមួយដែលលើកឡើងថា«ពៀររម្ងាប់ដោយការមិនចងពៀរ» ដែលឥរិយាបថនេះ អាចនាំឱ្យគ្រួសារ សហគមន៍ ស្ថាប័ន រដ្ឋ តំបន់ និងពិភពលោក ពោរពេញដោយសន្តិភាព សន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ សុខដុមភាព និងសេចក្ដីស្រឡាញ់ពិត។
ចំណែកឯ«ឈ្នះបានជាមារ» មានន័យថា តាមចរិតលក្ខណៈរបស់មារ តែងតែបង្ករជាបញ្ហា ការជំទាស់ ការរារាំង ជម្លោះ ការផ្ចាញ់ផ្ចាល ការឈ្នានីស អំពើហិង្សា សង្គ្រាម ឬការចង់ចាញ់ចង់ឈ្នះ ជាដើម។
ជារួម នៅក្នុងសុភាសិត«ចាញ់បានជាព្រះ ឈ្នះបានជាមារ» បុព្វបុរសខ្មែរចង់ឱ្យប្រជាជនខ្មែរប្រកាន់យកឥរិយាបថជាព្រះ ឬយកគំរូតាមឥរិយាបថរបស់ព្រះ និងកុំឱ្យយកគំរូតាមឥរិយាបថរបស់មារ ឬកុំប្រកាន់យកឥរិយាបថរបស់មារ។ ប្រសិនបើសង្គមខ្មែរអាចប្រើមូលដ្ឋាននៃការគិតនិងការប្រព្រឹត្តិបែបនេះបាន នោះសង្គមខ្មែរនឹងពោរពេញដោយសន្តិភាព សន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ សុខដុមភាព ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាព សុភមង្គល និងសេចក្ដីស្រឡាញ់ពិត។ ការបកស្រាយខាងលើនេះមានភាពសមហេតុផលម្យ៉ាងដែលមានការគាំទ្រនិងអនុវត្តាតាមដោយមនុស្សទូទៅ ប៉ុន្តែ ក៏មានការលើកឡើងនូវមតិជំទាស់នឹងការបកស្រាយខាងលើនេះដែរ។
មតិខ្លះប្រឆាំងនោះ បានអះអងថា សុភាសិត«ចាញ់បានជាព្រះ ឈ្នះបានជាមារ» គឺជាសុភាសិតមួយដែលជំរុញឱ្យអ្នកទន់ខ្សោយ អ្នកតូចតាច និងអ្នកស្លូតត្រង់ ធ្លាក់ក្នុងកម្មវត្ថុនៃការគំរាមកំហែង ការកេងប្រវញ្ច និងការជិះជាន់របស់អ្នកខ្លាំង ដោយមិនហ៊ានតស៊ូរើបម្រះ ដែលជាយថាហេតុនឹងបង្ករឱ្យមានអសមភាពសង្គម អយុត្តិធម៌សង្គម ហើយទីបំផុតអ្នកទន់ខ្សោយ អ្នកតូចតាច អ្នកស្លូតត្រង់ក្លាយទៅជាអ្នករងគ្រោះ។ លើសពីនេះទៀត ដោយសារតួអង្គព្រះជាតួអង្គចុះចាញ់ មិនប្រើហិង្សានេះហើយ បានជាតួអង្គមារ ឬតួអង្គចិត្តអាក្រក់ចេះតែឈ្នះនិងមានអត្ថិភាពរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
មតិជំទាស់នេះ ស្ដាប់ទៅក៏មានហេតុផលម្យ៉ាងដែរ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងសង្គមមួយ ក្នុងរដ្ឋមួយ ក្នុងតំបន់មួយ ឬក្នុងពិភពលោកទាំងមូលដែលតិចឬច្រើនតែងតែមានជម្លោះនោះ ប្រសិនបើយើងជ្រើសរើសយកមធ្យោបាយហិង្សាឬសង្គ្រាមមកធ្វើជាដំណោះស្រាយបញ្ហា នោះនឹងនាំឱ្យមានការគុំគួន ការសងសឹក និងការបំផ្លាញគ្នាទៅវិញទៅមកមិនចេះចប់ ដែលទីបំផុតនឹងគ្មានអ្នកឈ្នះដាច់ខាតទេ ម្ដងយើងឈ្នះ ម្ដងគេឈ្នះ នាំឱ្យមានការប្រយុទ្ធគ្នាឥតឈប់ឈរ ដែលជាយថាហេតុ នឹងនាំទៅដល់ការចាញ់ទាំងអស់គ្នា ឬភាពអន្តរាយទាំងអស់គ្នា។
តាមពិតទៅ សុភាសិត«ចាញ់បានជាព្រះ ឈ្នះបានជាមារ» មិនមែនចង់ឱ្យយើងចាញ់គំនិតអាក្រក់ អំពើអាក្រក់ ឬមនុស្សអាក្រក់នោះទេ ប៉ុន្តែ ក៏មិនចង់ឱ្យយើងប្រើគំនិតសងសឹក ឈ្នានីសគ្នាទៅវិញទៅមក មិនឱ្យយើងប្រើហិង្សា ឬប្រើសង្គ្រាមធ្វើជាមធ្យោបាយដោះស្រាយបញ្ហាដែរ សមដូចឃ្លាដែលលើកឡើងថា «ពៀររម្ងាប់ដោយការមិនចងពៀរ» និង«ចូរអ្នកឆ្លើយតបទៅនឹងអំពើល្អដោយអំពើល្អ ប៉ុន្តែ ចូរអ្នកតបទៅនឹងអំពើអាក្រក់ដោយយុត្តិធម៌» ក្នុងន័យនេះ បុព្វបរសខ្មែរចង់ឱ្យយើងប្រើគតិបណ្ឌិត គោលការណ៍សីលធម៌ និងច្បាប់ ដើម្បីយកឈ្នះលើគំនិតអាក្រក់ អំពើអាក្រក់ ឬមនុស្សអាក្រក់។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏សុភាសិត«ចាញ់បានជាព្រះ ឈ្នះបានជាមារ» មិនអាចយកទៅអនុវត្តគ្រប់ពេល គ្រប់ទីកន្លែង គ្រប់មនុស្សបានដែរ ពីព្រោះសូម្បីតែក្នុងបរិបទសាសនា ក៏មានតួអង្គព្រះឬអាទិទេពសម្រាប់កម្ចាត់ភាវៈអាក្រក់ ដូចជា យក្ខ មារ ព្រាយ បិសា ជាដើម។ លើសពីនេះទៀត ក្នុងរដ្ឋនានាទូទាំងពិភពលោក មិនទាន់មានរដ្ឋណាមួយដែលគ្រប់គ្រងរដ្ឋដោយប្រើតែច្បាប់និងសីលធម៌ ហើយគ្មាននគរបាល និងទាហានសម្រាប់បង្ក្រាបមនុស្សអាក្រក់ ដូចជាចោរប្លន់ ក្រុមចាប់ជំរិត ភេរវករ និងខ្មាំងឈ្លានពានទឹកដី នោះទេ។
ជាសន្និដ្ឋាន សុភាសិត«ចាញ់បានជាព្រះ ឈ្នះបានជាមារ» មិនអាចប្រើប្រាស់បានទូទៅគ្រប់ពេល គ្រប់ទីកន្លែង និងគ្រប់មនុស្សនោះទេ។ ក្នុងករណីណាមួយដែលយើងប្រើវាមិនបានជោគជ័យ យើងត្រូវតែបត់បែន ហើយជ្រើសរើសវិធីផ្សេង ដូចជាវិធីហិង្សា ជាដើម ជាជម្រើសចុងក្រោយដើម្បីដោះស្រាយ និងបញ្ចប់បញ្ហា។ ក្នុងករណីខ្លះ ក្នុងពិភពលោក ក៏មានការប្រើហិង្សាដើម្បីបញ្ចប់ហិង្សា ឬការប្រើសង្គ្រាមដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាមឬស្វែងរកសន្តិភាពដែរ៕
ដោយសាស្ត្រាចារ្យ លោក ឈត ប៊ុនថង
Tag:
សុភាសិត
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
