ដោយ លោក សេង ទៀក នាយកអង្គការ WWF ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា
អនាគតនៃវិស័យថាមពលនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកំពុងដើរដល់ចំណុចសំខាន់មួយនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ខណៈដែលវិស័យនេះកំពុងបន្តអភិវឌ្ឍន៍ទៅមុខ ខណៈដែលប្រព័ន្ធបណ្តាញអគ្គិសនីជាតិកំពុងបន្តតភ្ជាប់បំពេញតម្រូវការប្រើប្រាស់របស់ប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែច្រើនឡើងៗ ហើយខណៈដែលគុណភាពខ្យល់ និងគុណភាពនៃប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីកំពុងប្រឈមនឹងឥទ្ធិពលអាក្រក់ វាដល់ពេលហើយដែលគេត្រូវគិតគូបែបយុទ្ធសាស្ត្រថាតើប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបោះជំហានទៅមុខយ៉ាងណាដើម្បីបំពេញគោលបំណងសេដ្ឋកិច្ច តម្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ក៏ដូចជាសេចក្តីត្រូវការពីពិភពលោកទាំងមូលដែរ។
យើងសង្កេតឃើញមានសញ្ញាវិជ្ជមានមួយចំនួន។ ចាប់តាំងពីខែកុម្ភៈមក វិស័យថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យបានបង្ហាញភាពសុទិដ្ឋិនិយមជាងមុន ដោយហេតុថាថ្លៃប្រព័ន្ធថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យតំឡើងលើដំបូលកម្រិតឧស្សាហកម្មមានភាពប្រដំត្រសងនឹងថ្លៃបណ្តាញអគ្គិសនីធម្មតាដែរ។ ចំណុចនេះអាចលើកទឹកចិត្តឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ថាមពលធំៗ ដូចជាវិស័យវាយនភណ្ឌ ក្នុងការតំឡើងប្រព័ន្ធថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យនៅលើដំបូល ដើម្បីកាត់បន្ថយការសាយភាយនៃឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់។
ប្រទេសជាច្រើនកំពុងងាកទៅរកការផលិតថាមពលដែលមានតម្លៃថោក ព្រមទាំងកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិច ដោយបង្កើនការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលដែលទាញចេញពីខ្យល់ និងពន្លឺព្រះអាទិត្យវិញ។ ជាឧទាហរណ៍ ប្រទេសអាឡឺម៉ង់បានសម្រេចត្រៀមបិទស្ថានីយ៍ថាមពលប្រើប្រាស់ធ្យូងថ្មត្រឹមឆ្នាំ២០៣៨។ ថាមពលអគ្គិសនីដែលប្រើពន្លឺព្រះអាទិត្យក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នមានតម្លៃថោកជាងការប្រើប្រាស់ធ្យូងថ្មនៅក្នុងប្រទេសភាគច្រើនដែលបានបញ្ឈប់ការឧបត្ថម្ភធននៃការរក្សាលំនឹងតម្លៃ ខណៈដែលវិស័យថាមពលដោយខ្យល់ក៏នឹងដើរតាមគន្លងនេះដែរនាពេលខាងមុខឆាប់ៗ។
ការសម្រេចចិត្តផ្អាកគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីកាត់ដងទន្លេមេគង្គដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជាសេចក្តីសម្រេចចិត្តជាទីកោតសរសើរ។ ការសម្រេចចិត្តនេះបានក្លាយជាគំរូនៃភាពជាអ្នកដឹកនាំមួយក្នុងតំបន់ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ការសម្រេចចិត្តនានាបន្តទៀតចំពោះការអភិវឌ្ឍវិស័យថាមពលអគ្គិសនីរបស់កម្ពុជាក្នុងពេលអនាគត នឹងជាកត្តាដែលបញ្ជាក់អំពីឆន្ទៈរបស់កម្ពុជាក្នុងការបន្តនូវនិរន្តរភាពបរិស្ថានឬយ៉ាងណា។
បើយោងតាមការវិភាគរបស់អង្គការ អេនឺជីលែប (EnergyLab) គិតត្រឹមឆ្នាំ២០៣០ ប្រសិនបើរាល់គម្រោងថាមពលអគ្គិសនីដែលបានប្រកាសទាំងអស់ពិតជាដំណើរទៅមុខមែននោះ ៨០% នៃបណ្តាញអគ្គិសនីរបស់ប្រទេសកម្ពុជានឹងមានប្រភពមកពីការប្រើប្រាស់ប្រេងឥន្ធនៈ ដែលកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងពីត្រឹមតែ ៣១% ប៉ុណ្ណោះក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ។ នាពេលអនាគត ប្រភពថាមពលនេះនឹងអាចធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាពិបាកក្នុងការសម្រេចបាននូវគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព និងលក្ខខណ្ឌកំណត់នៃការរួមចំណែកថ្នាក់ជាតិរបស់ខ្លួន ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃកិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN Climate Agreement)។ បន្ថែមពីលើនេះទៀត ដោយយោងលើការប្តេជ្ញាចិត្តជាសកលក្នុងការធានាតុល្យភាពកាបូន ដែលក្រុមហ៊ុនឯកជនជាច្រើនបានចូលរួមតាមរយៈគម្រោងប្រើប្រាស់ថាមពលកកើតឡើងវិញមួយចំនួនដូចជា RE100 ជាដើម ប្រទេសកម្ពុជាគួរពិនិត្យមើលលទ្ធភាពក្នុងការបង្កើតភាពបន្សីគ្នារវាងគម្រោងថាមពលនានារបស់ខ្លួនក្នុងពេលអនាគត ទៅនឹងគោលដៅនៃការកាត់បន្ថយកាបូនដែលក្រុមហ៊ុនឯកជនទាំងអស់នោះបានដាក់ចេញ។
វាពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការសម្លឹងទៅមុខវែងឆ្ងាយ និងស្វែងយល់ទុកជាមុនពីផលប៉ះពាល់នានាដែលអាចកើតឡើងដោយសារការសម្រេចចិត្តនៅថ្ងៃនេះ។ ដោយសារតែវិស័យឧស្សាហកម្មប្រើប្រាស់ថាមពលអគ្គិសនីប្រមាណជា ១៩% នៃការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលសរុបប្រចាំឆ្នាំ ដូច្នេះលទ្ធភាពនៃការទទួលបាននូវការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលកកើតឡើងវិញពិតជាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ចំពោះវិស័យឧស្សាហកម្មវាយនភណ្ឌ និងស្បែកជើង ដែលជាវិស័យរកប្រាក់ចំណូលដោយការនាំចេញធំជាងគេបំផុតសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដោយបានរួមចំណែកចំនួន ៩,៥ ពាន់លានដុល្លាសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ។ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំមុន ក្រុមហ៊ុនវាយនភណ្ឌមួយចំនួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាក្រុមហ៊ុនបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀង UNFCC (អនុសញ្ញាក្របខណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីអំពីបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ) ដែលរួមមានក្រុមហ៊ុន អេច អេន អឹម (H&M Group) ក្រុមហ៊ុន អាក ថេរីក្ស (Arc’teryx) និង អេឌីដាស (Adidas) បានកំណត់គោលដៅតុល្យភាពកាបូនរបស់ខ្លួន ដែលក្នុងនោះក្រុមហ៊ុន អេច អេន អឹម បានប្តេជ្ញាថានឹងសម្រេចគោលដៅនេះឱ្យបានត្រឹមឆ្នាំ២០៣០ ។ ដើម្បីក្រុមហ៊ុនអាចសម្រេចបានគោលដៅទាំងនេះ ការនាំចូលផលិតផលសម្រេចតម្រូវឱ្យមានប្រភពមកពីប្រទេសដែលផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីមិនប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន ហើយមិនតែប៉ុណ្ណោះក៏តម្រូវឱ្យក្រុមហ៊ុន ឬរោងចក្រទាំងនោះទិញលិខិតបញ្ជាក់ការកាត់បន្ថយកាបូនដើម្បីធានាថាខ្លួនពិតជាប្រើប្រាស់ប្រភពថាមពលកកើតឡើងវិញ ១០០% មែន។ កាលណាភាគរយនៃការប្រើប្រាស់ប្រេងឥន្ធនៈក្នុងការផលិតអគ្គិសនីកាន់តែខ្ពស់ នោះគេនឹងតម្រូវឱ្យក្រុមហ៊ុនមានលិខិតបញ្ជាក់ការប្រើប្រាស់កាបូនកាន់តែច្រើន ដែលវានឹងធ្វើឱ្យក្រុមហ៊ុនត្រូវចំណាយខ្ពស់។
ដោយសារសន្ទុះនៃការអភិវឌ្ឍក្នុងខេត្តព្រះសីហនុបានថយចុះក្នុងពេលថ្មីៗនេះ និងដោយសារមានកំណើនលទ្ធភាពក្នុងការតំឡើងប្រព័ន្ធថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យលើដំបូលកម្រិតឧស្សាហកម្ម បណ្តាលឱ្យតម្រូវការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានថយចុះបន្តិចដែរ។ ការនេះបានបង្កើតជាឱកាសខ្លីមួយប៉ុន្តែវិជ្ជមានដើម្បីធ្វើការវាយតម្លៃសារឡើងវិញលើលទ្ធភាពដែលកម្ពុជាអាចកសាងផែនការផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការនៃថាមពល ដែលធានាបាននូវតម្លៃសមរម្យ និងធានាបានការប្រើប្រាស់កាបូននៅកម្រិតទាបតាមដែលអាចធ្វើបាន។ ខណៈប្រទេសកម្ពុជាមានគម្រោងថាមពលអគ្គីសនីដោយខ្យល់ និងដោយពន្លឺព្រះអាទិត្យដែលបានអនុញ្ញាតរួចហើយ នាពេលបច្ចុប្បន្នមានទំហំថាមពលសរុប ៤១០ ម៉េហ្គាវ៉ាត់ កើនពីត្រឹមតែ ១០ ម៉េហ្គាវ៉ាត់ តែប៉ុណ្ណោះកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុន រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបោះជំហ៊ានមួយគួរកត់សម្គាល់ក្នុងការគាំទ្រវិស័យថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ ហើយការធ្វើទំនើបកម្មទៅលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រព័ន្ធបណ្តាញអគ្គិសនីនឹងកាន់តែធ្វើឱ្យមានវឌ្ឍនភាពរឹតតែប្រសើរលើវិស័យថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យនេះ។ ចំណែកការផ្អាកគម្រោងថាមពលអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ប្រេងឥន្ធនៈខ្នាតធំនិងរយៈពេលវែងដែលជាគម្រោងងាយនឹងរលត់ផលិតភាពក្នុងរយៈពេលខ្លីនោះ គឺជាការសម្រេចចិត្តប្រកបដោយភាពឆ្លាតវៃរបស់វិនិយោគិន និងពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាល។
ការរៀបចំផែនការដើម្បីបំពេញតម្រូវការប្រើប្រាស់ថាមពលដែលចេះតែកើនឡើងនោះ មិនមែនជារឿងងាយស្រួលទេ។ ខណៈដែលប្រទេសកម្ពុជាខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការពង្រីកបណ្តាញប្រព័ន្ធអគ្គិសនីទូទាំងប្រទេស និងជម្រុញការអភិវឌ្ឍឧស្សាហកម្មដើម្បីទទួលបានភាពប្រកួតប្រជែងខ្ពស់ជាងមុន វាកាន់តែមានសារៈសំខាន់ក្នុងការជ្រើសរើសយកថាមពលដែលមានតម្លៃថោក និងជាថាមពលកកើតឡើងវិញមិនប៉ះពាល់បរិស្ថាន ដូចជាថាមពលខ្យល់ និងថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ។ ម្យ៉ាងទៀត ការអភិវឌ្ឍប្រសិទ្ធិភាពថាមពលកកើតឡើងវិញនៅទូទាំងសកលលោកកំពុងតែបន្តបង្កើនអានុភាពយ៉ាងខ្លាំងជាងបច្ចេកវិទ្យាផ្សេងៗទៀត ហើយធ្វើឱ្យយើងឃើញកាន់តែច្បាស់ពីភាពខ្វះទស្សនៈវិស័យនៃការវិនិយោគលើប្រភពថាមពលធ្យូងថ្មនៅក្នុងឆ្នាំ២០២០។ ច្បាស់ណាស់ ប្រភពថាមពលធ្យូងថ្ម បង្កផលប៉ះពាល់ដល់អាកាសធាតុ បរិស្ថាន និងអនាគតពាណិជ្ជកម្មជាលកល។ ពិភពលោកកំពុងតែបោះបង់ចោលប្រភពថាមពលធ្យូងថ្ម ហើយចាប់យកប្រភពថាមពលកកើតឡើងវិញជាដំណោះស្រាយដ៏ល្អបំផុតដើម្បីបំពេញតម្រូវការប្រើប្រាស់ថាមពលរបស់ខ្លួន ហើយប្រទេសកម្ពុជាក៏មានឱកាសក្នុងការជ្រើសរើសយកដំណោះស្រាយដ៏ល្អនេះដែរ៕
(ប្រភពរូបថត WWF)