«ជំងឺទឹកនោមផ្អែម» គឺជាជំងឺម្យ៉ាង ដែលជាតិស្ករអ្នកជំងឺកើនឡើងនៅក្នុងឈាម លើសពីធម្មតា។ ជួនកាល នៅពេលដែលចំនួនជាតិស្ករនៅក្នុងឈាម ក្នុងទឹកនោមអ្នកជំងឺក៏មានជាតិស្ករដែរ។ រីឯ«ជំងឺទឹកនោមប្រៃ» គឺជាជំងឺម្យ៉ាង ដែលនៅក្នុងទឹកនោមអ្នកជំងឺ មានជាតិសាច់ (Protein ប្រូតេអ៊ីន)។ តាមធម្មតា នៅក្នុងទឹកនោម មិនមានជាតិសាច់ទេ ទឹកនោមប្រៃនៅក្នុងន័យនេះ មិនសំដៅលើរសជាតិប្រៃ របស់ទឹកនោមទេ។
អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម នៅពេលដែលគាត់កើតជំងឺនេះ រយៈពេលយូរ ឬព្យាបាលមិនបានត្រឹមត្រូវ ពេលនោះអាចលេចចេញនូវផលលំបាក ទៅលើតម្រងនោម។ ផលវិបាកនៅលើតម្រងនោមនោះ គឺទឹកនោមប្រៃនេះឯង។ ជំងឺទឹកនោមផ្អែម គឺជាមូលហេតុទីមួយ ដែលធ្វើឲ្យយើងកើតទឹកនោមប្រៃ អាចមានមូលហេតុដទៃទៀត ដែលធ្វើឲ្យកើត ទឹកនោមប្រៃដូចជា៖
•លើសឈាម
•រលាកតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃ
•គីសតម្រងនោម (Cystic kidney)។
ការសិក្សាថ្មីៗនេះ នៅប្រទេសកម្ពុជា រកឃើញថា ប្រមាណពាក់កណ្តាល នៃជំងឺទឹកនោមផ្អែម មានផលវិបាកតម្រងនោម។ យ៉ាងណាមិញ នៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូង អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ដែលចាប់ផ្តើមមានទឹកនោមប្រៃ គឺមិនមានរោគសញ្ញាអ្វីទាំងអស់ មានតែការពិនិត្យទឹកនោម និងពិនិត្យឈាមទេ ទើបអាចវាយតម្លៃកម្រិតទឹកនោមប្រៃ និងមុខងារតម្រងនោមបាន។
ចំណែកឯ នៅក្នុងដំណាក់កាលបន្ទាប់ អ្នកជំងឺអាចមានអាការស្លេក ហើម ហត់ ក្អួត នោមតិច ឡើងឈាម។ល។ ឯដំណាក់កាលចុងក្រោយ គឺលាងឈាម។
តើអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម គួរពិនិត្យរកទឹកនោមប្រៃ និងមុខងារតម្រងនោម នៅពេលណា?
•អ្នកជំងឺ គួរគប្បីពិនិត្យឈាមរៀងរាល់ឆ្នាំ (BUN, Creatinine, Creatine clearance)
•អ្នកជំងឺគួរគប្បីពិនិត្យទឹកនោមរៀងរាល់ឆ្នាំ (Microalbuminuria, Proteinuria)។
តើអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម មានរបៀបការពារតម្រងនោមរបស់ខ្លួនដូចម្តេចខ្លះ?
•ត្រួតពិនិត្យកម្រិតជាតិស្ករឲ្យបានល្អ
•ត្រួតពិនិត្យសម្ពាធឈាមឲ្យបានល្អ
•បញ្ឈប់ការជក់បារី
•កាត់បន្ថយការបរិភោគជាតិខ្លាញ់។
អ្នកជំងឺខ្សោយតម្រងនោម និងទឹកនោមប្រៃក្នុងដំណាក់កាលដំបូង គួរទទួលទានអាហារូបត្ថម្ភអ្វីខ្លះ?
•កាត់បន្ថយចំនួនប្រូតេអ៊ីន (Proteine) ដែលអ្នកបរិភោគ
•កាត់បន្ថយចំនួនផូស្វ័រ
•កាត់បន្ថយចំនួនអំបិលក្នុងចំណីអាហារ។
បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជ. ស៊ុំ សត្ថា
ឯកទេសជំងឺទឹកនោមផ្អែម ក្រពេញ និង អ័រម៉ូន នៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត
ភាតរះសមាជិក American College of Endocrinology៕