ស្រទាប់មហាជនបងប្អូនប្រជាជន តែងមានការយល់ឃើញថារាល់អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ដែលមានដំបៅជើងសុទ្ធតែមិនអាចព្យាបាលបានជាសះស្បើយ ហើយអាចប្រឈមនឹងការកាត់ជើងទៀតផង។ តើការយល់ឃើញខាងលើនេះជាការពិតដែរឬទេ?
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃមួយប្រភេទ ដែលកើតឡើងដោយសារកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមរបស់អ្នកជំងឺកើនឡើង។ នៅពេលដែលអ្នកជំងឺ កើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមច្រើនឆ្នាំ ពួកគាត់អាចប្រឈមមុខនឹងផលលំបាកមួយចំនួន ដែលក្នុងនោះក៏មានដំបៅជើងផងដែរ។
ដំបៅជើងនៅលើអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម មានកត្តាបង្កជាច្រើន ដូចជា៖
ក) ដំបៅជើងប្រភេទទីមួយ៖
ជាដំបៅដែលកើតដោយសារការប៉ះពាល់ទៅលើប្រព័ន្ធវិញ្ញាណនៅនឹងជើងរបស់អ្នកជំងឺ (Neuropathy)។ នៅពេលដែលអ្នកជំងឺកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមយូរឆ្នាំ ពួកគាត់អាចមានផលប៉ះពាល់ទៅលើប្រព័ន្ធវិញ្ញាណនៃជើងទាំងសងខាងរបស់ពួកគាត់។ ជើងរបស់គាត់អាចមានសភាពស្ពឹក លែងដឹងក្តៅត្រជាក់ លែងដឹងការឈឺចាប់ ជួនកាលអាចមានអារម្មណ៍ដូចមានស្រមោចវារលើ បន្ទាប់មកទៀតអ្នកជំងឺអាចប្រឈមនឹងកើតដំបៅ ជាពិសេសប្រសិនបើមានការប៉ះទង្គិចណាមួយ។
ដំបៅប្រភេទនេះភាគច្រើនកើតនៅតំបន់ដែលអ្នកជំងឺឈរសង្កត់ខ្លាំង ឬរឹបដោយស្បែកជើងដែលចង្អៀត ដែលបណ្តាលអោយមានការកកិត។ ដោយសារតែមានការប៉ះពាល់លើប្រព័ន្ធវិញ្ញាណ អ្នកជំងឺមិនដឹងពីការឈឺចាប់នោះទេ ដែលជាហេតុធ្វើអោយគាត់ធ្វេសប្រហែស មិនបានចាប់អារម្មណ៍ ឬមិនបានមកព្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ។ នៅពេលដែលមិនមានការថែទាំត្រឹមត្រូវ ដំបៅទាំងនោះអាចនឹងមានការបង្កជាការក្លាយរោគ (Infection)។
ខ) ដំបៅប្រភេទទីពីរ៖
ជាដំបៅដែលបណ្តាលមកពីការស្ទះសរសៃឈាមដែលចិញ្ចឹមជើងទៅសងខាង។ នៅពេលជំងឺទឹកនោមផ្អែម វិវឌ្ឍន៍រ៉ាំរ៉ៃយូរឆ្នាំ។ សរសៃឈាមនៅតាមចុងជើងរបស់អ្នកជំងឺបានស្ទះក្រិន ដូច្នេះហើយ កម្រិតអុកស៊ីហ្ស៊ែន និងចំណីអាហារដែលរត់ ទៅតាម សរសៃឈាមទាំងនោះមានការថយចុះ វាមិនអាចទៅចិញ្ចឹមកោសិកានៅតាមចុងជើងរបស់អ្នកជំងឺបានឡើយ។
កោសិកាដែល ខ្វះចំណីអាហារ វានឹងខូចខាត ដែលជាហេតុអាចធ្វើអោយអ្នកជំងឺមានដំបៅ (Arteriopathy)។ ដំបៅប្រភេទនេះដំបូងឡើយ គឺវាបង្កអោយមានការឈឺចុកចាប់ ស្បែកអ្នកជំងឺចេញពណ៌ក្រហមរលោង ជ្រុះរោម មានការឈឺចាប់ខ្លាំង។ បន្ទាប់មក បន្តិចម្តងៗ ជើងរបស់គាត់ចាប់ផ្តើមប្រែពណ៌ទៅជាពណ៌ស្វាយ ឡើងត្រជាក់ រួចហើយចាប់ប្រែពណ៌ទៅជាពណ៌ខ្មៅ។
ដំបៅអាចចេញលើម្រាមមួយ ឬច្រើន ទៅតាមស្ថានភាពនៃការស្ទះសរសៃឈាម។ ប្រសិនណាបើគាត់មិនបានមកប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ដើម្បីទទួលបានការថែទាំត្រឹមត្រូវនោះទេ ដំបៅនោះក៏អាចមានការក្លាយរោគ (Infection)ផងដែរ។
គ) ប្រភេទដំបៅទីបី៖
កើតឡើងដោយសារការរួមផ្សំគ្នានៃបញ្ហាប្រព័ន្ធវិញ្ញាណ (Neuropathy) និងការស្ទះសរសៃឈាម នៅចុងម្រាមជើង (Arteriopathy)។
រាល់អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមដែលមានដំបៅនៅនឹងជើង មិនមែនមានន័យថាសុទ្ធតែព្យាបាលមិនជានោះទេ។ គ្រូពេទ្យអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យតាមរយៈការពិនិត្យ ការថតឆ្លុះដើម្បីឲ្យដឹងអំពីមូលហេតុដែលបណ្តាលអោយមានដំបៅនោះ ថាតើវាមកពី Neuropathy ឬមួយ Arteriopathy ឬក៏បណ្តាលមកពីការលាយគ្នារវាង Neuropathy និង Arteriopathy ។
ហេតុដូច្នេះហើយពេលដែលបងប្អូនអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម មានដំបៅជើង សូមមេត្តារួសរាន់មកប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ ដើម្បីស្វែងរកមូលហេតុដែលបង្កអោយមានដំបៅទាំងនោះ ព្រមទាំងឆាប់ព្យាបាលអោយបានទាន់ពេលវេលា។ ការយឺតយ៉ាវណាមួយ ក្នុងការស្វែងរកការព្យាបាល រឺក៏ព្យាបាលមិនបានត្រឹមត្រូវ ឧទាហរណ៍ការប្រើឱសថបុរាណ រឺមួយថ្នាំបិទបំពោកទៅលើដំបៅនោះ ដោយមិនបានរកមូលហេតុអោយបានច្បាស់លាស់ គឺជាហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរ ដែលអាចវិវឌ្ឍឈានទៅរកការព្យាបាលមិនជា ឬអាចឈានដល់ការកាត់អវយវៈ៕
បកស្រាយដោយ៖ វេជ្ជ. ស៊ុំ សត្ថា
ឯកទេសជំងឺទឹកនោមផ្អែម ក្រពេញ និង អ័រម៉ូន នៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត
ភាតរះសមាជិក American College of Endocrinology៕