COVID-19
អន្តរជាតិ
អាមេរិកជឿនលឿន ហើយពលរដ្ឋយល់ដឹងច្រើន តើហេតុអ្វីបានរងគ្រោះដោយ COVID-19 ខ្លាំងជាងគេ?
ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ។ រូបភាព៖ Reuters
×![]()
ដោយ: ធៀន ភារិន្ទ &
ជំងឺរលាកសួតដែលបង្កដោយកូរ៉ូណាវីរុសប្រភេទថ្មី ផ្តើមរាលដាលចេញពីក្រុងវូហាន ខេត្តហ៊ូប៉ី ប្រទេសចិន នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩។ អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) បានកំណត់ឈ្មោះជំងឺថា កូវីដ-១៩ (COVID-19) ដើម្បីបញ្ចៀស ការភ្ជាប់ពាក្យវូហាន ឬ ចិន លើជំងឺរាតត្បាតនេះ។ នារយៈពេលចុងក្រោយ ចិនដែលផ្តើមដោយឈរពីលើដាច់តែឯង បានធ្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់ជាបន្តបន្ទាប់ ដោយបច្ចុប្បន្នសហរដ្ឋអាមេរិក ជាប្រទេសដែលកំពុងរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ និងតាមពីក្រោយដោយបណ្តាប្រទេសនៅអឺរ៉ុប។
គិតត្រឹមវេលាថ្ងៃត្រង់ទី១៦ ខែមេសា នេះ COVID-19 បានរាលដាលដល់ជាង២១០ប្រទេស/ដែនដី លើពិភពលោក ដោយមានអ្នកឆ្លងជាង២លាននាក់ ស្លាប់ជាង១៣ម៉ឺននាក់ និងសះស្បើយជាង៥១ម៉ឺននាក់។ សហរដ្ឋអាមេរិក ជាប្រទេស ដែលមានតួលេខអ្នកឆ្លងសរុបច្រើនជាងគេ ពោលគឺជិត៦៥ម៉ឺននាក់ ស្លាប់ជិត២៩០០០នាក់ ហើយក្នុងនោះក៏មានជិត៤៩០០០នាក់ សះស្បើយផងដែរ។
ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី២៧ ខែមីនា មក សហរដ្ឋអាមេរិក បានឈរលើកំពូលតារាងដែលមានអ្នកកើត COVID-19 ច្រើនជាងគេ បង្អស់ដោយក្នុងមួយថ្ងៃៗ លើសពី២ម៉ឺនករណី ខណៈចិនមានចំនួនអ្នកឆ្លងថ្មី តិចជាង ១០០ករណីប៉ុណ្ណោះ ហើយភាគច្រើនត្រូវបានអះអាងថា ជាករណីនាំចូល។ បច្ចុប្បន្នអាមេរិកឈរពីលើអេស្ប៉ាញ អ៊ីតាលី បារាំង អាល្លឺម៉ង់ ចក្រភពអង់គ្លេស និងចិន។
តើហេតុអ្វីបានសហរដ្ឋអាមេរិក កើនឡើងអត្រាអ្នកឆ្លង COVID-19 យ៉ាងរហ័សបែបនេះ?
រូបភាព៖ នាវា USNS Comfort សម្រាប់ដាក់អ្នកផ្ទុក COVID-19 ដើម្បីព្យាបាល។ រូបភាព៖ Reuters
កត្តាភូមិសាស្ត្រ
អ្វីដែលយើងមើលឃើញច្បាស់នោះ គឺប្រទេសធំ ហានិភ័យខ្ពស់ ដូច្នេះករណីដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក ពិបាកចៀសផុតពីជំងឺរាតត្បាតខ្លាំងណាស់។ បច្ចុប្បន្នរដ្ឋញូវយ៉ក តែមួយ មានករណីលើសបណ្តាប្រទេសទាំងអស់លើពិភពលោក ដោយមានជាង២១ម៉ឺនករណី ខណៈអេស្ប៉ាញដែលឈរបន្ទាប់ពីអាមេរិក មានជាង១៨ម៉ឺនករណី។
បើផ្អែកតាមភូមិសាស្ត្រ ក្រៅញូវយ៉ក រដ្ឋដែលមានចំនួនអ្នកឆ្លងច្រើន គឺជាបណ្តារដ្ឋដែលស្ថិតនៅឆ្នេរភាគខាងលិចដូចជា រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា និងរដ្ឋ New Jersey ជាដើមដែលសុទ្ធសឹងតែជារដ្ឋដែលមានដង់ស៊ីតេប្រជាជនខ្ពស់។ ក្រៅពីនេះ មាន Massaschusetts, Michigan, Pennysylvania, Illinois, Florida និង Louisiana ជាដើម។
បើតាមមន្ត្រីនៅរដ្ឋញូវយក គេពិបាកនឹងទប់ស្កាត់ការឆ្លងនៅរដ្ឋញូវយ៉កណាស់ ដោយហេតុថា រដ្ឋមួយនេះមានប្រជាជនច្រើន ប្រើប្រាស់មធ្យោបាយធ្វើដំណើរសាធារណៈរួម មានអ្នកទេសចរណ៍ច្រើន និងជាកន្លែងប្រមូលផ្តុំជើងហោះហើរ ដែលធ្វើឲ្យការអនុវត្តគម្លាតសុវត្ថិភាព (Social Distancing) សឹងតែមិនអាចទៅរួច។
រូបភាព៖ ផែនទីរបស់អាមេរិកបង្ហាញពីCOVID-19 នៅក្នុងរដ្ឋនីមួយៗ។ រូបភាព៖ CNN
ចំណាត់ការយឺតយ៉ាវ និងមិនបានព្រៀងទុករបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធ
ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវបានសាធារណជន និងអ្នកជំនាញសុខាភិបាល រិះគន់ថាមើលស្រាលស្ថានការណ៍ និងមានចាត់វិធានការយឺតយ៉ាវ ក្នុងការទប់ស្កាតការរាតត្បាតរបស់ COVID-19។ បញ្ហានេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញតាំងតែពីចុងខែមករា និងដើមខែកុម្ភៈមកម្លេះ ពោលគឺនៅពេលភ្នាក់ងារសម្ងាត់អាមេរិក បានប្រាប់ប្រធានាធិបតីពីលទ្ធភាពដែលអាចមានរោគរាតត្បាតជាសកល។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តីមេដឹកនាំសេតវិមាន មិនបានចាត់វិធានការបម្រុងទុកជាមុនអ្វីឡើយ។ ក្រោយការឆ្លង COVID-19 នៅលើអាមេរិកមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរមក មន្ត្រីសេតវិមានទទួលស្គាល់ថា ចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធយឺតយ៉ាវជាច្រើនសប្តាហ៍។
គួររំលឹកផងដែរថា មូលហេតុដែលរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធមិនអាចប្រុងប្រៀបទាន់ពេល គឺដោយសារកាលពីឆ្នាំ២០១៨ លោកត្រាំ បានសម្រេចដកអង្គភាពសុខាភិបាល ចេញពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិក្នុងសេតវិមាន។ អង្គភាពសុខាភិបាលខាងលើនេះ មាននាទីផ្តល់ដំណឹងដល់ប្រធានាធិបតីអំពីលទ្ធភាពនៃការរាតត្បាតជំងឺជាសកល និងសម្របសម្រួលជាមួយភ្នាក់ងារសុខាភិបាល មន្ទីរពេទ្យរដ្ឋ និងមូលដ្ឋាន ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងវិបត្តិសុខាភិបាល។
បើតាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៍មាន POLITIFACT ថវិកាបម្រុងរបស់ មជ្ឈមណ្ឌលគ្រប់គ្រងជំងឺឆ្លង(CDC) សម្រាប់ឆ្លើយតបក្នុងគ្រាមានជំងឺរាតត្បាត ត្រូវបានគេកាត់បន្ថយជាង ១ភាគ៣ តាំងពីឆ្នាំ ២០០១ មក ពោលគឺថវិការចំណាយបម្រុងប្រចាំឆ្នាំ គឺធ្លាក់ចុះពី ២ពាន់លានដុល្លានៅឆ្នាំ២០០៣ មកនៅក្រោម ១ពាន់លានដុល្លានៅឆ្នាំ២០២០ និង កាត់បន្ថយ បុគ្គលិកជាងពាក់កណ្តាល(៥០,០០០) របស់កម្មវិធីត្រៀមខ្លួននៃមន្ទីរពេទ្យ (Hospital Preparedness Program) របស់ក្រសួងសុខាភិបាល និងសេវាមនុស្សពីចន្លោះឆ្នាំ២០១៨ ដល់២០១៩។
រូបភាព៖ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ (ខាងឆ្វេង) និង នាយកវិទ្យាស្ថានជាតិនៃជំងឺរមាស់ និងជំងឺឆ្លង លោក Anthony Fauci។ រូបភាព៖ Bloomberg
បន្ថែមពីបញ្ហាខាងលើ ក៏មានផងដែរនូវការខ្វែងគំនិតគ្នារវាងលោកប្រធានាធិបតីត្រាំ និងអ្នកជំនាញជំងឺឆ្លង។ ជាក់ស្តែង លោកវេជ្ជបណ្ឌិតAnthony Fauci អ្នកជំនាញផ្នែកជំងឺឆ្លងបានទទូច ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់សំងំនៅក្នុងផ្ទះ ខណៈប្រធានាធិបតីប្រឆាំង មិនចង់ចេញសេចក្តីណែនាំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋសំងំតែនៅក្នុងផ្ទះនៅទូទាំងប្រទេសឡើយ។
ការលើកឡើងរបស់លោកត្រាំបែបនេះ មានហេតុផល២ធំៗ។ ហេតុផលចម្បងគឺ សេដ្ឋកិច្ច។ ដោយយល់ឃើញថា ការណែនាំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបន្តសម្រាកនៅផ្ទះ នឹងបណ្តាលឲ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ច បាត់បង់ការងារ និងប៉ះពាល់ដល់ទីផ្សាភាគហ៊ុន។ តាំងតែពីមានការរាតត្បាតមក ធនាគារបម្រុងសហព័ន្ធ St. Louis (Federal Reserve Bank of St. Louis) ដែលជាផ្នែកមួយរបស់ធនាគារកណ្តាលអាមេរិកបានព្យាករណ៍ថា នៅត្រីមាសក្រោយ អាមេរិក អាចនឹងបាត់បង់ការងារចំនួន ៤៧លានការងារដែលស្មើទៅនឹង ៣២,១ភាគរយ។
បន្ថែមពីនេះកាលពីថ្ងៃ២៦ ខែមីនា លោក Jerome Powell ប្រធានធនាគារកណ្តាលអាមេរិក ក្នុងកិច្ចសម្ភាសរបស់ទូរទស្សន៍NBC បាននិយាយថាសហរដ្ឋអាមេរិកប្រហែលជាស្ថិតក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចបាត់ទៅហើយ ។ ខណ:ផ្សាភាគហ៊ុនអាមេរិកបានបាត់បង់មូលធនជាង៨ភាយរក ដែលស្មើនឹង២៣,៨ ទ្រីលានលានដុល្លារតាំងតែពីថ្ងៃទី១៩ ខែកុម្ភ: ដល់ថ្ងៃទី២ ខែមេសា កន្លងមកនេះ ដែលបណ្តាលមកពីជំងឺ COVID-19 និងការធ្លាក់ចុះនូវតម្លៃប្រេងសកល។ ចំណែកឯហេតុផលទីពីរនោះគឺចង់ផ្តល់សិទ្ធិឲ្យអភិបាលរដ្ឋនីមួយៗ ជាអ្នកសម្រេចចេញបញ្ជាឲ្យប្រជាពលរដ្ឋសំងំក្នុងផ្ទះ។
ចំណាត់ការដោយឡែករបស់រដ្ឋនីមួយៗ
សេតវិមានអាមេរិកបានឲ្យដឹងថា អភិបាលរដ្ឋមានសិទ្ធិចេញសម្រេចបិទកន្លែងជំនួញ និងដាក់បម្រាមគោចរ ដោយហេតុតែពួកគេដឹងច្បាស់ពីស្ថានការណ៍ផ្ទាល់។ ចំពោះការផ្តល់សិទ្ធិឲ្យអភិបាលរដ្ឋ ដាក់រដ្ឋក្នុង ភាពអាសន្ន និងចេញបញ្ជាឲ្យប្រជាពលរដ្ឋសំងំនៅផ្ទះ គេសង្កេតឃើញថាការចេញបញ្ជានីមួយៗ គឺមានសភាពមិនចុះសម្រុងគ្នា និងភាពតឹងតែងខុសពីគ្នា។ មានរដ្ឋមួយចំនួនតូច បានចេញបញ្ជា និងចាត់វិធានការយ៉ាងរហ័ស និងតឹងរ៉ឹង ខណៈរដ្ឋមួយចំនួនទៀតនៅស្ទាក់ស្ទើរ អល់អែក មិនចង់ចេញបញ្ជា និងមានសភាពធូរស្រាល។
ការស្ទាក់ស្ទើរមិនចង់ដាក់បម្រាមគោចរ និងបិទទីតាំងជំនួញនេះ ក៏ដោយសារតែអភិបាលរដ្ឋខ្លះខ្លាចការបាត់បង់ការគាំទ្រនយោបាយ។ ជាក់ស្តែងរដ្ឋផ្លរីដា ដែលអាស្រ័យមួយផ្នែកលើវិស័យទេសចរណ៍ មិនហ៊ានបិទឆ្នេរសមុទ្រ និងទីកន្លែងកំសាន្តឯទៀត ក៏ដោយហេតុតែខ្លាចប៉ះពាល់ប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់ឧស្សាហកម្មទេសចរណ៍ និងខ្លាចបាត់បង់អ្នកបោះឆ្នោតមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ និងអ្នកគាំទ្រលោកប្រធានាធិបតីដូណាល់ ត្រាំ ខណៈអ្នកជំនាញជំងឺឆ្លងរំពឹងថាករណីឆ្លងនៅរដ្ឋផ្ល៉រីដា អាចនឹងអាក្រក់ជាងនេះ ព្រោះពេលនេះមានអ្នកឆ្លង ៧ពាន់ករណី។
ការធ្វើតេស្តទ្រង់ទ្រាយធំ
បើទោះបីជា អាមេរិកមើលស្រាលស្ថានការណ៍ COVID-19 នៅក្នុងប្រទេស និងខ្លាចបាត់បង់សម្លេងឆ្នោតពីសំណាក់មន្ត្រីមួយចំនួនក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែអាមេរិកក៏មានចំណាត់ការឆ្លើយតបនឹង COVID-19 ដែរ នៅពេលស្ថានការណ៍កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។ ដោយយកវិធានការតាមកូរ៉េខាងត្បូង អាមេរិក បានចាប់ផ្តើមអនុវត្តការធ្វើតេស្តជាទ្រង់ទ្រាយធំ(Mass Testing)។ បើតាមសារព័ត៌មាន CNN ប្រធានាធិបតីអាមេរិក បានលើកឡើងថា អាជ្ញាធរសុខាភិបាលបានធ្វើតេស្តប្រជាជនរហូតដល់ទៅជាង ២លាននាក់ និងបានរកឃើញមនុស្សជាច្រើននាក់មានផ្ទុក COVID-19 គិតត្រឹមថ្ងៃទី៩ ខែមេសា។
ការធ្វើតេស្តនេះ អាចជាលទ្ធផលវិជ្ជមានមួយសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ព្រោះមានប្រជាជនច្រើន ត្រូវបានគេធ្វើតេស្ត និងរកឃើញថាមានផ្ទុក COVID-19។ ពិតណាស់ តួលេខអ្នកឆ្លងនៅអាមេរិក អាចនឹងកើនឡើងដោយសារការធ្វើតេស្តទ្រង់ទ្រាយធំបែបនេះ ព្រោះមានប្រជាជនអាមេរិកជាច្រើននាក់ណាស់ មានផ្ទុកCOVID-19 ជាយូរមកហើយ ឬក៏ទើបតែឆ្លង។ នៅពេលរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ធ្វើតេស្តទ្រង់ទ្រាយធំបែបនេះ ទើបវាបង្ហាញឲ្យដឹងថា មានពលរដ្ឋអាមេរិកជាច្រើននាក់ និងមានផ្ទុកជំងឺឆ្លងប្រភេទថ្មី។ ការណ៍នេះ បានធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក កាន់តែមានចំណាត់ការបន្ថែមទៀត ដើម្បីទប់ស្កាត់ COVID-19។
ប៉ុន្តែតួលេខអ្នកឆ្លង នាពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ខាងមុខ អាចនឹងធ្លាក់ចុះដោយសារតែអ្នកផ្ទុកCOVID-19 ត្រូវបានគេរកឃើញមួយភាគធំយកទៅព្យាបាល និងមួយចំនួនទៀតត្រូវគេដាក់ចត្តាឡីស័ក។ អ្នកឆ្លងកាន់តែរកឃើញច្រើនតាមរយៈការធ្វើតេស្តទ្រង់ទ្រាយធំ បូករួមទាំងវិធានការរឹតត្បិតការធ្វើដំណើរ អាចធ្វើឲ្យអាមេរិកទប់ស្កាត់ COVID-19។
រូបភាព៖ ប្រជាជនអាមេរិក ចាកចេញពីកន្លែងធ្វើតេស្តរក COVID-19។ រូបភាព៖ AFP
ការធ្វើធ្វេសប្រហែសប្រជាជន និងរដ្ឋាភិបាល
ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ធ្លាប់និយាយថា៖ «យើងចង់បានប្រទេសយើងត្រលប់មកវិញ។ យើងនឹងមិនពាក់ម៉ាស់រហូតនោះទេ»។ ចំណែកមជ្ឈមណ្ឌលគ្រប់គ្រង និងបង្ការជំងឺឆ្លងអាមេរិកនាពេលកន្លងមក បានគិតថា ម៉ាស់ គឺសម្រាប់តែអ្នកជំងឺប៉ុណ្ណោះ ហើយមនុស្សធម្មតា មិនចាំបាច់ត្រូវការម៉ាស់។ ការលើកឡើងបែបនេះ គឺដើម្បីទុកម៉ាស់សម្រាប់អ្នកជំងឺ និងបុគ្គលិកសុខាភិបាល ខណៈពេលម៉ាស់នៅអាមេរិក កំពុងមានការខ្វះខាត។ អាមេរិក បានបញ្ជាទិញម៉ាស់ពីចិនជាច្រើនលានសន្លឹកបម្រុងទុកផង។
ពិតណាស់ ការទុកម៉ាស់ឲ្យអ្នកជំងឺ និងបុគ្គលិកសុខាភិបាលពាក់ គឺជាបញ្ហាខុសឆ្គង ព្រោះនៅមានមនុស្សជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀតនៅអាមេរិក មានផ្ទុកCOVID-19 និងមិនទាន់ត្រូវបានអាជ្ញាធរសុខាភិបាលរកឃើញ។ ការណ៍នេះ កាន់តែធ្វើឲ្យអាមេរិកមានអ្នកផ្ទុក និងឆ្លងCOVID-19។ បើតាមការវាយតម្លៃរបស់នាយកមជ្ឈមណ្ឌលទប់ស្កាត់ និងបង្ការជំងឺឆ្លង អ្នកជំងឺ COVID-19 នៅអាមេរិក មានចំនួន ២៥ភាគរយ គឺមិនរោគសញ្ញាគួរឲ្យសង្ស័យឡើយ។
នេះ គឺជាបញ្ហាដ៏គួរឲ្យបារម្ភបំផុតនៅអាមេរិក ខណៈពេលប្រជាជនជាច្រើនមិនបានពាក់ម៉ាស់ការពារ។ ដូចអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រចិន លោក George Gao បានលើកឡើងថា ប្រជាជនអាមេរិក និងអឺរ៉ុប មិនពាក់ម៉ាស់ គឺជារឿងខុសឆ្គង ព្រោះ COVID-19 អាចឆ្លងតាមខ្យល់ដង្ហើម ដំណក់ទឹកចេញពីមាត់ ឬកណ្តាស់ជាដើម។ ហេតុនេះ ហើយវាគ្មានបញ្ហាអ្វីចម្លែកទេ ដែលអាមេរិកមានអត្រាអ្នកឆ្លងច្រើនជាងគេ។ យ៉ាងណាមិញ ទើបតែថ្មីៗនេះទេ លោកត្រាំ បានផ្លាស់ប្តូរជំហររបស់ខ្លួន និងអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនអាមេរិកពាក់ម៉ាស់ ការពារកូរ៉ូណាវីរុស តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរាតត្បាតនៃជំងឺឆ្លងប្រភេទថ្មី។
សូមបញ្ជាក់ថា នាថ្ងៃទី២៤ ខែមីនា លោកស្រីអ្នកនាំពាក្យអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) ធ្លាប់បានព្រមានថា អាមេរិក អាចក្លាយជាទីតាំងផ្ទុះកូរ៉ូណាវីរុសថ្មី បន្ទាប់ពីចិន និងអ៊ីតាលី។ នៅពេលលើកឡើងអ្នកនាំពាក្យនាពេលនោះ អាមេរិកមានករណី COVID-19សរុប ប្រមាណជា ៥ម៉ឺននាក់ប៉ុណ្ណោះ៕
Tag:
អាមេរិក
COVID-19
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ហុតទឹកសម្លឹងកាក…!»
6 ថ្ងៃ
