អន្តរជាតិ
នយោបាយអន្តរជាតិ
×![]()
ក្រុងហាណូយកំពុងដើរលើផ្លូវដាច់ដោយឡែកពីសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិក «ហ្វីលីពីន» ដោយងាកទៅឱបអាមេរិកនិងគាំទ្រវត្តមានអាមេរិកនៅក្នុងតំបន់ឥតមានងាករេទៀត។ ដើមសប្តាហ៍នេះ អនុរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិវៀតណាមលោក Nguyen Chi Vinh បានថ្លែងយ៉ាងច្បាស់ថា វៀតណាមគាំទ្រ «ការអន្តរាគមន៍យោធារបស់អាមេរិកនៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក» បើសិនអន្តរាគមន៍នោះនាំមកនូវសន្តិភាព, ស្ថិរភាព និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់។
ក្នុងជំនួបជាមួយឧបការីរងទទួលបន្ទុកកិច្ចការការពារជាតិប្រចាំតំបន់អាស៊ីខាងត្បូងនិងអាស៊ីអាគ្នេយ៍លោកស្រី Cara Abercrombie លោកអនុរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិវៀតណាម Nguyen Chi Vinh បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា វៀតណាមនឹងគាំទ្រការអន្តរាគមន៍របស់អាមេរិកនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ឲ្យតែអន្តរាគមន៍នោះមិនប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខតំបន់។
យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលចុះផ្សាយក្នុងគេហទំព័រក្រសួងការពារជាតិវៀតណាម លោកឧត្តមសេនីយ៍ Nguyen Chi Vinh បានថ្លែងថាប្រាប់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនថា៖« វៀតណាមគាំទ្រការអន្តរាគមន៍ក្របខណ្ឌអន្តរជាតិរបស់អាមេរិកនិងដៃគូផ្សេងទៀតនៅក្នុងតំបន់ ឲ្យតែអន្តរាគមន៍នោះនាំមកនូវសន្តិភាព, ស្ថិរភាព និងវិបុលភាពនោះ»។
ការលើកឡើងនេះបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា វៀតណាមត្រៀមខ្លួនជាស្រេចក្នុងការគាំទ្រវត្តមានអាមេរិកនៅក្នុងតំបន់ និងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើគ្រប់វិស័យជាពិសេសវិស័យយោធាជាមួយសមភាគីអាមេរិកក្នុងពេលអនាគត។
ចំណែកលោកស្រី Cara Abercrombie បានថ្លែងប្រាប់ទៅកាន់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់វៀតណាមវិញផងដែរថា ទៅក្នុងកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ វានឹងគ្មានការផ្លាស់ប្តូរនយោបាយការបរទេសត្រឡប់មកកាន់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ឡើយ។ ដែលនេះមានន័យថា អាមេរិកនៅតែបន្តការសហការនិងពង្រឹងតួនាទីរបស់អាមេរិកនៅក្នុងតំបន់ថែមទៀតផង។ កិច្ចសហការផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ សន្តិសុខ នឹងត្រូវពង្រឹងទៅមុខថែមទៀត នៅពេលរដ្ឋបាលថ្មីឡើងកាន់តំណែងនៅដើមឆ្នាំក្រោយនេះ។
ក្រៅពីនេះ ភាគីទាំងពីរក៏បានជជែកពិភាក្សាគ្នាពីបញ្ហាច្រើនដែរ មានទាំងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាទ្វេភាគី ដូចជាកិច្ចសហការរក្សាសន្តិសុខសមុទ្រ, រក្សាសន្តិភាព, រៀបចំហ្វឹកហ្វឺនសម្រាប់ផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ និងសង្គ្រោះពេលមានគ្រោះមហន្តរាយជាដើម។ ចំណែក អាមេរិកក៏ត្រៀមជួយវៀតណាមដោះគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះដែលនៅសេសសល់នៅវៀតណាម ក៏ដូចជាដោះស្រាយបញ្ហាម្សៅទឹកក្រូចដែលត្រូវកងទ័ពអាមេរិកបាចសាចលើទឹកដីវៀតណាមសម័យសង្គ្រាមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៦០-១៩៧០ នោះ។
ទាក់ទិនបញ្ហាជម្លោះក្នុងតំបន់ អ្នកទាំងពីរក៏បានឯកភាពគ្នាផងដែរ ថាក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងក្រុងហាណូយគាំទ្រការដោះស្រាយជម្លោះដែនទឹកដោយសន្តិវិធីដោយអនុលោមតាមច្បាប់អន្តរជាតិជាពិសេសច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ ១៩៨២។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ការលើកឡើងរបស់ភាគីវៀតណាមជុំវិញការគាំទ្រអន្តរាគមន៍របស់វៀតណាម ជារឿងចម្រូងចម្រាសមួយ ហើយវាបញ្ជាក់ពីការផ្លាស់ប្តូរគោលជំហររបស់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។ វៀតណាមទំនងជាបំភ្លេចប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ជូរចត់ដែលធ្លាប់កើតមានកាលពីជាង៤ទសវត្សរ៍មុន នៅពេលដែលអាមេរិកធ្វើសង្គ្រាមប្រឆាំងពួកកុម្មុយនីស្តវៀតណាមខាងជើងហើយ។ ប៉ុន្តែវាគ្មានអ្វីចម្លែកទេ ដោយសារជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង វៀតណាមត្រូវប្រឹងស្រវ៉ាឱបមហាអំណាចអាមេរិកដើម្បីធ្វើជាខ្នងបង្អែក ហើយអាមេរិកជាប្រទេសតែមួយគត់ដែលអាចពឹងពាក់បានក្នុងកាលៈទេសៈចាំបាច់។
តាមពិតទៅប្រទេសទាំងពីរបានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នាឡើងវិញនៅឆ្នាំ ១៩៩៥ ដែលកាលនោះអាមេរិកស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋបាលលោក ប៊ីល គ្លីនតុន ។ ហើយ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនេះប្រែប្រួលយ៉ាងរហ័សក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ។ នៅខែឧសភា ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា បានអញ្ជើញទៅទស្សនកិច្ចនៅវៀតណាម ហើយលោកក្លាយជាប្រធានាធិបតីទីបីដែលអញ្ជើញទៅទស្សនកិច្ច ប្រទេសនេះក្នុងរយៈពេល ៤១ ឆ្នាំពោលគឺចាប់ពីពេលសង្គ្រាមវៀតណាមចប់ទៅ។ កាលនោះលោក បានប្រកាសដកការហ៊ុមព័ទ្ធការលក់អាវុធធុនធ្ងន់ឲ្យវៀតណាមថែមទៀតផង។
កាលពីដើមខែតុលាកន្លងទៅ នាវាចម្បាំងអាមេរិកបានចូលសំចតនៅកំពងផែទឹកជ្រៅ កាំរាញ់ (Cam Ranh) ប្រទេសវៀតណាម ដែលវាជាវត្តមាននាវាចម្បាំងអាមេរិកលើកដំបូងបំផុតនៅវៀតណាមចាប់ពីសង្គ្រាមវៀតណាមរលត់ទៅនៅឆ្នាំ ១៩៧៥។ វត្តមាននាវាពិឃាតរបស់អាមេរិកជាលើកដំបូងនេះជា និមិត្តរូបមួយសំខាន់ដែលត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ការលើកស្ទួយកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីផ្នែកយោធាទៅថ្ងៃក្រោយទៀត។
១.វៀតណាម និងហ្វលីពីនកំពុងដើរលើផ្លូវពីផ្សេងគ្នា?
មកដល់បច្ចុប្បន្ន វៀតណាមនៅរក្សាជំហររឹងត្អឹងដោយបន្តទាមទារតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដោយប្រឈមមុខជាមួយក្រុងប៉េកាំង និងរត់រកខ្នងបង្អែកនិងពង្រឹងអំណាចយោធារបស់ខ្លួនផង។ រយៈពេលចុងក្រោយក្រុងហាណូយ បានប្រឹងប្រែងពង្រឹងចំណងទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុងតូក្យូដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនថែមទៀត។ មហាអំណាចជប៉ុនបានជួយវៀតណាមច្រើន ដោយប្រទេសនេះក៏ខ្លាចរអាពេលឃើញចិនកាន់តែកោងកាចនិងរះត្រដែតឡើងដែររយៈពេលចុងក្រោយព្រោះប្រទេសនេះក៏កំពុងជាប់ជម្លោះជាមួយក្រុងប៉េកាំងរឿងជម្លោះកោះសេនកាគូ និងកោះឌៀវយូដែរ។ ការជួយវៀតណាមជាវិធីសាស្ត្រមួយដើម្បីពង្រឹងកម្លាំងប្រឆាំងចិននៅក្នុងតំបន់។
ផ្ទុយស្រឡះពីវៀតណាម ហ្វីលីពីន បន្ទន់ជំហររបស់ខ្លួន និងស្រុះស្រួលជាមួយក្រុងប៉េកាំងដើម្បីឈានទៅជជែក និងចរចាគ្នាដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះដែនសមុទ្រនេះវិញ។ ហ្វីលីពីនក៏ប្រឹងប្រែងស្តារចំណងការទូតជាមួយមហាយក្សចិនដើម្បីសម្រួលដល់បរិយាការដែលអាប់អួរ ហើយរដ្ឋអាស៊ីអាគ្នេ៍ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិកនោះព្យាយាមដើរចេញឆ្ងាយពីអាមេរិកទៀត។ អាចថា វាជាការផ្លាស់ប្តូរនៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយតំបន់ដែលកម្រកើតមានពីមុនមកដែរ។
ទាក់ទិនការងាកទៅរកចិន ប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់ហ្វីលីពីន Rodrigo Duterte ធ្លាប់លើកឡើងថា វាជារឿងដែលចៀសមិនរួចទៅដែលហ្វីលីពីនត្រូវសហការនិងជជែកជាមួយចិនដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា ហើយវាជារៀងមិនអាចទៅរួចទេដែលហ្វីលីពីនត្រូវប្រឹងប្រឈមមុខជាមួយចិននោះ។ ដូចពាក្យចាស់ពោលថា «កុំយកពងមាន់ទៅជល់នឹងថ្ម»។ នេះបញ្ជាក់ច្បាស់ហើយថា វាជាជម្រើសល្អសម្រាប់ហ្វីលីពីនដោយមិនបន្តប្រឈមមុខជាមួយចិន ដើម្បីបញ្ចៀសការខាតបង់ច្រើនទាំងសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្មនិងសន្តិសុខថែមទៀត។ ជាក់ស្តែង ជំហរងាកទៅរកចិនរយៈពេលចុងក្រោយបានបង្កើតផ្លែផ្កាមួយចំនួន តួយ៉ាងដូចជាការកាត់បន្ថយការហាមឃាត់ការនាំផល្លានុផលពីហ្វីលីពីនមានចេក និង ម្នាស់ ទៅកាន់ទីផ្សារចិន។ គ្រាន់តែមានការបន្ធូរបន្ថយភ្លាមតម្លៃផលិតផលកសិកម្មទាំងនេះកើនឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ហើយមិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះកសិករហ្វីលីពីនក៏សប្បាយរីករាយចំពោះការផ្លាស់ប្តូរនេះដែរ។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ក្រៅពីងាកទៅជិតស្និទ្ធជាមួយចិន ក្រុងម៉ានីល ក៏ប្រកាសពីជំហរងាកទៅរករុស្ស៊ី ហើយរដ្ឋាភិបាលនេះក៏បន្តទិតៀនក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនឥតឈប់ ហើយអ្វីដែលគួរឲ្យភ្ងាក់ផ្អើល របបដឹកនាំលោក Duterte ទម្លាក់ទំនាក់ទំនងជាមួយអាមេរិកដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តខ្លួនទៀត។ ថ្ងៃ ២០ តុលា ម្សិលមិញ លោក Duterte បានប្រកាស ប្រកាសផ្តាច់ទំនាក់ទំនងជាផ្លូវការពីអាមេរិកលើវិស័យយោធា និងសេដ្ឋកិច្ច ហើយប្រកាសភ្ជាប់សម្ព័ន្ធភាពថ្មីជាមួយចិន និងរុស្ស៊ីឯណោះវិញ។ សម្តីប៉ុន្មានម៉ាត់របស់មេដឹកនាំហ្វីលីពីន បន្ទន់ចិត្តក្រុងប៉េកាំង ហើយលោក ស៊ី ជិនពីង បានប្រកាសផ្តល់លុយជំនួយផង និងកម្ចីផងមិនតិចជាង៩ពាន់លានដុល្លារឡើយឲ្យដល់ហ្វីលីពីន៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 6 ថ្ងៃ
