ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រសកលលោក ជំងឺឆ្លងជាច្រើនបានកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ ជំងឺខ្លះបានរាលដាលក្នុងប្រទេស ឬត្រឹមក្នុងតំបន់ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែជំងឺខ្លះទៀតបានរីកសាយក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ ឬទូទាំងពិភពលោកតែម្តង និងមានរយៈពេលយូរទម្រាំបញ្ចប់។
តាមការចុះផ្សាយលើទំព័រធានារ៉ាប់រងសុខភាព Digit ជំងឺរាតត្បាតសកលដ៏អាក្រក់បំផុតទាំង១០ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិដែលបានប៉ះពាល់អាយុជីវិតមនុស្សច្រើនលាននាក់មានដូចជា៖
១. ជំងឺ Antonine Plague កើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ ១៦៥ ដល់១៨០ ក្នុងសម័យចក្រភពរ៉ូមបុរាណ។ តាមឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រដែលកត់ត្រា ជំងឺនេះមិនមានអ្នកស្គាល់ថាជំងឺអ្វីច្បាស់ទេ ប៉ុន្តែវាមានរោគសញ្ញាគ្រុនក្តៅ និងឡើងកន្ទួលលើស្បែក ហើយអ្នកប្រាជ្ញបុរាណសង្ស័យថាអាចជាជំងឺអុតតូច ឬកញ្ជ្រឹល។ ជំងឺនេះបានឆ្លងរាលដាលទ្រង់ទ្រាយធំ និងសម្លាប់មនុស្សចន្លោះពី៥ទៅ១០លាននាក់។
២. ជំងឺប៉េស្ត បង្កដោយបាក់តេរី Yersinia pestis។ វាផ្ទុះឡើង៣ដងធំៗក្នុងឆ្នាំ៥៤១ ឆ្នាំ១៣៤៦ និងឆ្នាំ១៨៥៥ ហើយសម្លាប់មនុស្សសរុបអស់ជាង ៣០០លាននាក់។ ជំងឺនេះចម្លងដោយពពួកចៃដែលផ្ទុកបាក់តេរីខាំថនិកសត្វ ហើយឆ្លងដល់មនុស្សនៅពេលមនុស្សបរិភោគសាច់សត្វទាំងនោះ។
៣. ជំងឺអាសន្នរោគ បង្កដោយបាក់តេរី Vibrio។ វាផ្ទុះឡើងចំនួន៧ដងនៅទូទាំងពិភពលោក និងបន្តដល់បច្ចុប្បន្ននៅតំបន់ខ្លះដែលគ្មានអនាម័យ។ ជំងឺនេះឆ្លងតាមចំណីអាហារ និងទឹកកខ្វក់ដែលមានលាមកអ្នកផ្ទុកបាក់តេរី។
៤. ជំងឺផ្ដាសាយធំ បង្កដោយវីរុសច្រើនប្រភេទ ហើយអាចឆ្លងតាមរយៈមនុស្ស និងសត្វ។ ជំងឺផ្ដាសាយដែលមានប្រភពពីសត្វដូចជាផ្ដាសាយជ្រូក ឬបក្សីបង្កផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង។ ជំងឺផ្ដាសាយដែលឆ្លងរាលដាលខ្លាំងរហូតចាត់ទុកជាជំងឺរាតត្បាតមានចំនួន៦លើក បង្កដោយវីរុស៤ប្រភេទផ្សេងគ្នាគឺ H3N8 H2N2 H1N1 H3N2។ ជំងឺផ្ដាសាយដែលបង្កដោយវីរុស H1N1 ក្នុងឆ្នាំ១៩១៨ បានឆ្លងរាលដាលខ្លាំងជាងគេ ដែលសម្លាប់មនុស្សអស់ជិត១០០លាននាក់។
៥. ជំងឺអេដស៍ ត្រូវបានរកឃើញដំបូងនៅឆ្នាំ១៩៨១ និងឆ្លងតាមការរួមភេទជាមួយអ្នកផ្ទុកមេរោគ ឬឆ្លងតាមឈាម។ ជំងឺអេដស៍បានបំផ្លាញជីវិតមនុស្សអស់ជាង៣៧លាននាក់ និងមានអ្នកឆ្លងជិត១០០លាននាក់គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២០។ មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ វាមិនទាន់មានថ្នាំព្យាបាលឡើយ។
៦. ជំងឺ SARS ជាជំងឺផ្លូវដង្ហើមធ្ងន់ធ្ងរ ដែលបង្កដោយកូរ៉ូណាវីរុស (SARS-CoV)។ វាបានផ្ទុះឡើងដំបូងនៅចិន ក្នុងឆ្នាំ ២០០២ ហើយរីករាលដាលទៅ៣០ប្រទេសផ្សេងទៀតជុំវិញពិភពលោក។ ជំងឺ SARS យាយីអស់រយៈពេល២ឆ្នាំ ទម្រាំថមថយការឆ្លង។
៧. ជំងឺ MERS ជាជំងឺផ្លូវដង្ហើមដែលបង្កដោយកូរ៉ូណាវីរុស (MERS-CoV) រកឃើញដំបូងនៅមជ្ឈិមបូព៌ាក្នុងឆ្នាំ ២០១២។ វីរុសបង្កជំងឺនេះត្រូវបានអ្នកជំនាញជឿថាកើតចេញពីសត្វប្រចៀវ និងសត្វអូដ្ឋ។ មនុស្សនឹងឆ្លងនៅពេលប៉ះពាល់សត្វទាំងនោះ ហើយឆ្លងបន្តមកមនុស្សគ្នាឯង។
៨. ជំងឺអេបូឡា បង្កឡើងដោយវីរុសនិងរកឃើញដំបូងតាំងពីឆ្នាំ ៩៧៦ នៅស៊ូដង់ និងនៅសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ ជិតទន្លេអេបូឡា។ ចាប់ពីពេលនោះមក វាបានឆ្លងរាលដាលខ្លាំងដល់អនុតំបន់សាហារ៉ា និងអាហ្រ្វ៊ិកខាងលិចថែមទៀត។
៩. ជំងឺ Zika ឆ្លងតាមវីរុសដែលមានមូសជាភ្នាក់ងារចម្លង។ ជំងឺនេះឆ្លងដោយសារមូសខាំ ការរួមភេទ និងការប៉ះពាល់ឈាមនឹងឈាម ពិសេសពីម្ដាយទៅកូនក្នុងផ្ទៃ។ ជំងឺនេះរកឃើញដំបូងតាំងពីឆ្នាំ១៩៤៧ តែក្រោយមកផ្ទុះរាលដាលខ្លាំងនៅឆ្នាំ២០១៥ នៅប្រេស៊ីល ឆ្លងទៅដល់ អាម៉េរិកខាងត្បូង និងខាងជើង រួមទាំងកោះមួយចំនួននៅប៉ាស៊ីហ្វិក និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ផងដែរ។
១០. ជំងឺកូវីដ-១៩ ជាជំងឺផ្លូវដង្ហើមដែលបង្កឡើងដោយកូរ៉ូណាវីរុស (SARS-CoV-2)។ វាត្រូវបានរកឃើញដំបូងនៅទីក្រុង Wuhan របស់ចិន ក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកវាបានរីករាលដាលជុំវិញពិភពលោក ក្លាយជាជំងឺរាតត្បាតដ៏សាហាវបំផុតមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ វាបានសម្លាប់មនុស្សជាង៥លាននាក់ និងមានអ្នកឆ្លងសរុបជាង២៧៥លាននាក់មកហើយគិតត្រឹមថ្ងៃទី២១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១៕