កញ្ញា ឡាយ សុភា​វតី នៃ​សារព័ត៌មាន​ថ្មីៗ បាន​សម្ភាស​លោក ចន ណារិទ្ធ អំពីដំណើរ​ការ​ផ្តល់​បទសមធម៌ ជាពិសេស​នាអំឡុង​ពេល​នៃ​ការ​រាតត្បាត​កូវីដ-១៩។ សូម​អាន​បទសម្ភាសទាំង​ស្រុងដូចតទៅ​៖

 

 

លោក ចន ណារិទ្ធ៖ បណ្ណសមធម៌ ឬយើងអាច​ហៅថាបណ្ណក្រីក្រ គឺផ្ដល់ដល់គ្រួសារក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះ។ គោលបំណងចម្បង គឺសម្រាប់កំណត់អត្តសញ្ញាណគ្រួសារក្រីក្រតាមមូលដ្ឋាន។ ការកំណត់អត្តសញ្ញាណដើម្បីជួយ និងងាយស្រួលជួយ នៅពេលពួកគេជួបវិបត្តិ ឬគ្រោះអាសន្ន។

 

បណ្ណសមធម៌នេះ បានបង្កើតឡើងអស់រយៈពេលជាង១៣ឆ្នាំមកហើយ សម្រាប់ជួយគាំពារដល់ពលរដ្ឋដែលខ្វះខាត ពិសេសផ្ដោតលើសេវាសុខាភិបាល។ អ្នក​ដែលមានបណ្ណសមធម៌ អាចទៅព្យាបាលសុខភាព និងពិនិត្យរាល់ជំងឺទាំងអស់នៅមណ្ឌលសុខភាព និងមន្ទីរពេទ្យបង្អែកខេត្តដោយឥតគិតថ្លៃ​។ សម្រាប់ ការធ្វើដំណើរទៅវិញទៅមក និងនៅកំដរអ្នកជំងឺ ក៏រដ្ឋជាអ្នកផ្ដល់ឲ្យដែរ។ ដូច្នេះ ពលរដ្ឋដែលខ្វះខាត លែងបារម្ភ នឹងការចំណាយប្រាក់ និងគ្មានលទ្ធភាពនៅពេល​ឈឺទៀតហើយ ព្រោះរដ្ឋជាអ្នកចេញជំនួស។ 

 

ចំណុចពិសេសនៃបណ្ណសមធម៌មួយទៀត គឺនៅអំឡុងពេលកូវីដ-១៩ គ្រួសារក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះ ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារវិបត្តិកូវីដ-១៩ នឹងទទួលបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភតាមគ្រួសារ។ កម្មករជំនួយសាច់ប្រាក់នេះ ចាប់ផ្ដើមកាលពីថ្ងៃទី២៤មិថុនា ឆ្នាំ២០២០ ហើយរដ្ឋនឹងបន្តឧបត្ដម្ភដល់ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២។ 

 

កញ្ញា ឡាយ សុភាវតី៖ អំឡុងពេល​វិបត្តិកូវីដ-១៩ កន្លងមក តើបណ្ណសមធម៌ជួយ​ដល់​គ្រួសារក្រីក្រ​បាន​ដល់កម្រិត​ណាដែរ?

 

លោក ចន ណារិទ្ធ៖ នៅពេលពលរដ្ឋឈឺ ឬមានជំងឺ ហើយលែងខ្លាចក្នុងការទៅពេទ្យនិងពិនិត្យសុខភាព ពិតណាស់ពួកគាត់ប្រាកដជាទៅតាមដានសុខភាព និងព្យាបាលជំងឺបានទាន់ពេល។ មិនត្រឹមជួយសម្រាលបន្ទុកក្នុងគ្រួសារក្នុងការព្យាបាលជំងឺនោះទេ រដ្ឋក៏ចំណេញដែរ ព្រោះចំណាយថវិកាតិចតួចប៉ុណ្ណោះក្នុងផ្ដល់ថ្លៃសេវាសុខភាព​ ដោយពុំចាំបាច់ចំណាយច្រើននៅពេលពលរដ្ឋធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ធ្ងរ។ 

 

លើសពីនេះ ក្នុងវិបត្តិកូវីដ-១៩ ពលរដ្ឋជាង២,៦លាននាក់ ស្មើនឹងប្រមាណ៧០ម៉ឺនគ្រួសារ បានទទួលការឧត្ថម្ភសាច់ប្រាក់ពីរដ្ឋាភិបាល ដោយក្នុងមួយខែរដ្ឋចំណាយជាង៣០លានដុល្លារក្នុងកម្មវិធីនេះ។ ដូច្នេះ បើគ្មានការជួយឧមត្ថម្ភនេះ ពលរដ្ឋជាង២,៦លាននាក់នេះ នឹងធ្លាក់ខ្លួនលំបាកកាន់តែជ្រៅក្នុងភាពក្រីក្រ។ 

 

កញ្ញា ឡាយ សុភាវតី៖ តើរដ្ឋាភិបាលមានយន្តការយ៉ាងណា ក្នុងការផ្ដល់បណ្ណសមធម៌ ជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋឲ្យមានតម្លាភាព និងប្រសិទ្ធភាព?

 

លោក ចន ណារិទ្ធ៖ យើងមានយន្តការពីរ គឺការកំណត់អត្តសញ្ញាណ និងការអនុវត្ត។ ការកំណត់អត្តសញ្ញាណនេះ គឺវាយតម្លៃតាមប្រព័ន្ធបច្ចេវិទ្យាដែលរៀបចំឡើងដោយក្រុមជំនាញ និងតាមក្បួនខ្នាតត្រឹមត្រូវក្នុងកុំព្យូទ័រសម្រាប់សម្ភាសន៍ជាមួយពលរដ្ឋដើម្បីដាក់ពិន្ទុ ឬកំណត់ថាជនក្រីក្រនិងងាយរងគ្រោះ។ 

 

ការអនុវត្ត គឺក្រុមការងារចាប់ពីថ្នាក់ជាតិរហូតដល់ថ្នាក់មូលដ្ឋាន ដោយមានមន្រី្តជំនាញក្រសួងផែនការជាអ្នកដឹកនាំធ្វើ និងផ្ដល់បណ្ណសមធម៌។ ទន្ទឹមនោះ មន្រី្តមូលដ្ឋាន បានចូលរួមវាយតម្លៃ និងតាមដានស្ថានភាពជាក់ស្ដែងរបស់ពលរដ្ឋ។ 

 

ដូច្នេះ ខ្ញុំគិតថា យន្តការនេះមានប្រសិទ្ធភាព។ ចំណែក សាច់ប្រាក់ដែលផ្ដល់ជូនពលរដ្ឋ គឺពួកគាត់អាចទៅបើកតាមវីងដោយខ្លួនឯង ពោល​គឺ​​មិន​​ចាំបាច់មានមន្រី្តមូលដ្ឋានដើរចែកតាមផ្ទះដូចជំនាន់មុនឡើយ។ 

 

កញ្ញា ឡាយ សុភាវតី៖ តែងតែ​មាន​ការលើកឡើងថា ការផ្ដល់បណ្ណសមធម៌នេះ មិនមានតម្លាភាព និងមានបក្សពួកនិយម។ តើលោកឆ្លើយ​តបយ៉ាងណា​ដែរ?

 

លោក ចន ណារិទ្ធ៖ ពេលចាប់ផ្ដើមសម្រុកកំណត់អត្តសញ្ញាណជនក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះនាអំឡុងពេលជួបវិបត្តិកូវីដ-១៩ដំបូង គឺមានជួបបញ្ហាច្រើន ក្នុងនោះក៏លេចឮ​ថាមានភាពលម្អៀងចំពោះការផ្ដល់បណ្ណសមធម៌នេះ។ រូបភាព​លម្អៀងនេះ កើតឡើងនៅពេលមន្រី្តចុះសម្ភាសតាមមូលដ្ឋាន មានពលរដ្ឋខ្លះមិនបាននៅផ្ទះឬចេញទៅប្រកបមុខរបរឆ្ងាយ ទើបចន្លោះគ្រួសារមួយចំនួន។ 

 

ចំណុចមួយទៀត មានប្រជាជនច្រើនចង់បាន និងដាក់ពាក្យស្នើសុំ ដើម្បីទទួលបានសាច់ប្រាក់តាមយន្តការថ្មីរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះ។ ដូច្នេះ មន្រី្តមូលដ្ឋានជាអ្នកសម្រេចចិត្តថាចុះទៅផ្ទះណាមុន ហើយចង់មិនចង់មន្រី្តតាមមូលដ្ឋានតែងមានមនោសញ្ចេតនាជាមួយក្រុម ឬគ្រួសារណាមួយ។ ប៉ុន្តែ មិនមែន​មាន​ន័យថា មន្រី្តយើងបោះបង់ពលរដ្ឋក្រីក្រ ឬងាយរងគ្រោះមួយក្រុមណាមួយឡើយ។ 

បញ្ហាដែលរកឃើញតិចតួចនេះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលដាក់កំហិត ហើយសព្វថ្ងៃក៏លែងមានបញ្ហាទាំងនេះទៀតដែរ។

 

ក្រុមការងារទាំងថ្នាក់ជាតិ និងមូលដ្ឋាន នៅតែបន្តកិច្ចការចុះកំណត់អត្តសញ្ញាណជាបន្តបន្ទាប់រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។ លើសពីនេះ នៅពេលតំបន់ណាមួយរាយការណ៍ពីបញ្ហា ឬភាពមិនប្រក្រតីពាក់ព័ន្ធនឹងបណ្ណសមធម៌នេះ ក្រុមការងារជំនាញតែចុះពិនិត្យនិងដោះស្រាយជាប្រចាំ។ 

 

ឡាយ សុភាវតី៖ តើអ្វីជាបញ្ហាប្រឈម ក្នុងការឆ្លើយតប ឬជួយពលរដ្ឋដែលត្រូវការជំនួយ?

 

លោក ចន ណារិទ្ធ៖ កិច្ចការគាំពារសង្គម គឺយើងរួមគ្នាក្នុងការជួយសង្គម។ ដូច្នេះ កិច្ចការនេះ ចំបាច់បំផុតគឺតម្រូវឲ្យមានអន្តរក្រួសួង ស្ថាប័ន រួមទាំងមន្រី្តថ្នាក់ជាតិរហូតដល់ថ្នាក់មូលដ្ឋាន។ ជាក់ស្ដែងក្រុមប្រឹក្សាជាតិគាំពារសង្គមគឺឥតមានសាខាតាមខេត្តឡើយ។ ដូច្នេះ មិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាភ្លាមៗបានឡើយ ប៉ុន្តែប្រព័ន្ធជួយគាំពារសង្គម ដែលមានគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ​ រួមទាំងសង្គមស៊ីវិល គឺជាអ្នកសម្របសម្រួលធ្វើយ៉ាងណាឲ្យស្រុះគ្នាក្នុងការជួយ ដោយឈរលើគោលការណ៍សាម្គីភាព ដោយគ្មានការបែងចែក។ សូម្បីពលរដ្ឋ ដែលរាយការណ៍ពីស្ថានភាពរបស់ជនក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះនៅតំបន់ណាមួយ ដែលកំពុងត្រូវការកិច្ចគាំពារ ក៏ជាអ្នករួមចំណែកជួយដែរ។ 

 

ជុំវិញករណីនេះ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិគាំពារសង្គមពីមួយដំណាក់កាលម្ដងៗ យើងតែខិតខំធ្វើយ៉ាណាឲ្យកាន់តែប្រសើរនូវយន្តការសម្របសម្រួលអន្តរស្ថាប័ន ដើម្បីកំណត់ការទទួលខុសត្រូវសម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហារួមគ្នាដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ 

 

កញ្ញា ឡាយ សុភាវតី៖ ជាចុងក្រោយ តើលោកមានសារអ្វីទៅកាន់ពលរដ្ឋ ពិសេសជនដែលត្រូវការជំនួយ និងមន្រី្តពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីកិច្ចជួយសង្គមនេះ កាន់តែដំណើរការទៅដោយរលូន? 

 

លោក ចន ណារិទ្ធ៖ ពលរដ្ឋគ្រប់រូប បើជួបស្ថានភាពលំបាកឬយល់ថាគ្រួសាររបស់ខ្លួនត្រូវការកិច្ចគាំពារសង្គម ត្រូវរាយការណ៍ទៅអាជ្ញាធរភូមិឃុំតាមមូលដ្ឋាន ដើម្បីទទួលបានយន្តការជួយគាំពារត្រឡប់វិញទាន់ពេលវេលា។ មួយទៀត គឺភាគីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ពិសេសអាជ្ញាធរតាមមូលដ្ឋាន គឺត្រូវខិតខំជួយរាយការណ៍ ជួយសម្របសម្រួល ដើម្បីរួមគ្នាដោះស្រាយបញ្ហា ឬការលំបាកជូនពលរដ្ឋ៕