ជាតិ
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
លិខិតមិត្តអ្នកអាន សុខ សំបូរ អ្នកទីក្រុងភ្នំពេញ
ភ្នំពេញ៖ ចាប់តាំងពីក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ ដែលបក្សកាន់អំណាចបច្ចុប្បន្នបានដឹងថា ប្រជាប្រិយភាពរបស់ខ្លួនបានថយចុះយ៉ាងគំហុកគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលមក ការប្ដេជ្ញាចិត្តមួយដើម្បីធ្វើកំណែទម្រង់លើប្រព័ន្ធដឹកនាំនិងគ្រប់គ្រងរដ្ឋ ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយថ្នាក់ដឹកនាំរបស់បក្សនេះ ដើម្បីស្ដារឡើងវិញនូវប្រជាប្រិយភាពរបស់ខ្លួន ឬ ទប់ស្កាត់មិនឱ្យវាធ្លាក់ចុះលឿនពេក។ វិធីមួយចំនួនដែលត្រូវបានគេធ្វើដើម្បីសម្រេចគោលបំណងនេះ គឺការផ្លាស់ប្ដូររដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋលេខាធិការ អនុរដ្ឋលេខាធិការ និង មន្ត្រីសំខាន់ៗមួយចំនួនទៀត ក្នុងគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្មីរបស់ខ្លួនក្នុងអាណត្តិទី៥នេះ។ ក្រៅពីនេះ ក៏មានការដកអាជ្ញាធរនិងស្ថាប័នមួយចំនួនដែលពីមុនស្ថិតនៅក្រោមទីស្ដីការគណរដ្ឋមន្ត្រី ទៅដាក់ក្រោមក្រសួងដែលគេគិតថា វាមានតួនាទី និង យុត្តាធិការស្របគ្នា។ ដើម្បីគាំទ្រនូវកំណែទម្រង់នេះ រដ្ឋាភិបាលថ្មីបានធ្វើវិសោធនកម្មលើច្បាប់ចាស់មួយចំនួន និង បង្កើតច្បាប់ថ្មីមួយចំនួនទៀត។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏មកដល់ពាក់កណ្ដាលអាណត្តិទី៥នេះ បញ្ហាធំមួយចំនួននៅតែមិនអាចដោះស្រាយបាន។ តើមានមូលហេតុចំបងៗអ្វីខ្លះ បានជាដូច្នេះ?
បើយោងតាមតថភាពសង្គម សេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និង យោងតាមប្រតិកម្មរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជា អ្នកតាមដាននិងអ្នកវិភាគមួយចំនួន ពួកគេបានមើលឃើញថា មូលហេតុចំបងៗ ដែលរាំងស្ទះដល់ការអនុវត្តគោលនយោបាយកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅរបស់រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៥នេះ មានដូចជា៖
1. ភាពអសកម្មរបស់រដ្ឋមន្ត្រី ឬ ប្រធានស្ថាប័នមួយចំនួន។ នេះបើតាម លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ ការណ៍ដែលរដ្ឋមន្ត្រី ឬ ប្រធានស្ថាប័នមួយចំនួនមិនសូវសកម្មនឹងការងារនោះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា ទី១ ដោយសារតែពួកគេធ្វើការងារដដែលនេះយូរឆ្នាំមកហើយ រហូតដល់លែងមានអារម្មណ៍រំភើបនឹងការងារនេះទៅហើយ, ទី២ ពួកគេមិនទាន់ផ្ដាច់អារម្មណ៍ពីការលង់លក់នឹងជោគជ័យផ្ទួនៗនិងទម្លាប់ធ្វើការមិនសូវសកម្មបែបនេះ ប៉ុន្មានអាណត្តិកន្លងមកហើយ, ទី៣ បើទោះបីជាពួកគេធ្វើអ្វីខុស ឬ មិនសកម្ម ក៏គ្មានអ្នកហ៊ានធ្វើអីពួគេដែរ, ទី៤ អាចមកពីពួកគេឱ្យតម្លៃការងារផ្សេងជាងការងាររដ្ឋ...។
2. ថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួង ស្ថាប័នមួយចំនួន មានវ័យចាស់ពេក ដែលខ្សោយទាំងកម្លាំងកាយ បញ្ញា និង ស្មារតី។
3. ការប្រើប្រាស់ធនធានមនុស្សមិនបានត្រឹត្រូវ ឬ មិនចំគោលដៅ ដូចជា ការរៀបចំថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រី មិនត្រូវតាមជំនាញ សមត្ថភាព បទពិសោធ និង ទំនោររបស់ពួកគេ ជាពិសេស ចំពោះមន្ត្រីដែលមានសិទ្ធិធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្តក្នុងក្រសួង ស្ថាប័ននីមួយៗ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការរៀបចំនេះ ត្រូវបានគេធ្វើឡើងដោយផ្អែកតែលើសាច់ញាតិ និង កូតាខ្លាំងពេក ទាំងកូតាក្រៅបក្ស និង កូតាក្នុងបក្ស ។
4. ឥទ្ធិពលនៃអំពើពុករលួយអាច នៅតែបន្តវាយលុកមកលើប្រព័ន្ធដឹកនាំនិងគ្រប់គ្រងរបស់កម្ពុជា បើទោះបីជាបច្ចុប្បន្ន មានច្បាប់និងអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយក៏ដោយ។
5. រចនាសម្ព័ន្ធ និង ការអនុវត្តនីតិវិធីការងារ មិនស៊ីសង្វាក់គ្នា និង មិនបម្រើឬគាំទ្រឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមករវាងថ្នាក់លើនិងថ្នាក់ក្រោម ក៏ដូចជា មិនឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និង មិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាបានទាន់ពេលវេលា និង ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ ឧទាហរណ៍ បទបញ្ជាថ្នាក់លើផ្សេង ថ្នាក់ក្រោមធ្វើផ្សេងៗ, ថ្នាក់ក្រោម ស្នើ ឬ ធ្វើរបាយការណ៍ទៅលើ តែខាងលើមិនដោះស្រាយ។
6. ទំនាស់ផលប្រយោជន៍រវាងថ្នាក់លើនិងថ្នាក់ក្រោម។ ដោយសារតែ ភាពមិនស្មោះត្រង់ អាត្មានិយម និង កង្វះតម្លាភាព នាំឱ្យថ្នាក់លើនិងថ្នាក់ក្រោម លាក់លៀមព័ត៌មានគ្នាទៅវិញទៅមក ជាពិសេស ព័ត៌មានទាក់ទងនឹងផលប្រយោជន៍។ ឧទាហរណ៍ ថ្នាក់លើព្យាយាមលាក់បំបាំងព័ត៌មានទាក់ទងនឹងការទទួលបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភ និង ផលាភផ្សេងៗ ដែលថ្នាក់ក្រោម ឬ មន្ត្រីម្នាក់ៗត្រូវទទួលបាន។ ឯថ្នាក់ក្រោមវិញ ព្យាមលាក់ចំណូលដែលខ្លួនទទួលបានសម្រាប់ជាចំណូលថវិការដ្ឋ ជាពិសេស ចំពោះក្រសួងស្ថាប័ន ដែលរកចំណូលបាន ដូចជា ស្ថាប័នគយ ស្ថាប័នពន្ធដារ រដ្ឋាករស្វយ័ត អាជ្ញាធរ ឬ ស្ថាប័នមួយចំនួនទៀត។ ក្រោពីនេះ ទាំងថ្នាក់លើនិងថ្នាក់ក្រោម ត្រូវបានមហាជនមើលឃើញថា សុទ្ធតែមានវិធីរៀងៗខ្លួនក្នុងការបន្លំចំណូលនិងចំណាយរបស់ស្ថាប័ន ដើម្បីកេងចំណេញប្រាក់ពីស្ថាប័នសម្រាប់ជាប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។
7. មន្ត្រីមួយចំនួនរបស់បក្សកាន់អំណាច ត្រូវគេចោទប្រកាន់ថា បានផ្ដោតលើផលប្រយោជន៍បុគ្គល ផលប្រយោជន៍ក្រុម និង ផលប្រយោជន៍គណបក្ស ច្រើនជាងផលប្រយោជន៍ជាតិ។ កត្តានេះ ត្រូវបានបក្សប្រឆាំង សង្គមស៊ីវិល អ្នកវិភាគ និង មហាជន តែងតែលើកឡើងជាប្រធានក្ដៅ និង តស៊ូមតិ ដើម្បីឱ្យមានការកែទម្រង់។ កន្លងមក មន្ត្រី ឬ អ្នកមានតួនាទីធំៗ ត្រូវបានគេចោទថា មានខ្សែបណ្ដោយដើម្បីទាញផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ពីលើដល់ក្រោម។
8. ទម្លាប់នៃការធ្វើការងារតាមបញ្ជា អនុសាសន៍របស់ថ្នាក់លើ និង ឆន្ទៈផ្ទាល់ខ្លួន ជាជាងធ្វើតាមផែនការ គោលការណ៍ និង ច្បាប់រដ្ឋ។ ទម្លាប់អាក្រក់បែបនេះហើយ ដែលធ្វើឱ្យការដឹកនាំនិងការគ្រប់គ្រងមានភាពមិនច្បាស់លាស់, ច្បាប់ ស្ថាប័ន មន្ត្រីរាជការ និង អាជ្ញាធរ មិនសូវមានតម្លៃនិងមិនគួរឱ្យគោរព។ ហេតុនេះហើយបានជាជារឿយៗមានការរិះគន់ ការតវ៉ា និង ការប្រឆាំងតាមរូបភាពផ្សេងៗ។
9. កង្វះយន្តការត្រួតពិនិត្យ តាមដាន វាយតម្លៃ និង វិនិច្ឆ័យ ឬ កាត់ក្ដី ប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ(ដែលផ្អែកលើច្បាប់និងសីលធម៌) ម៉ឺងម៉ាត់ ប្រសិទ្ធភាព តម្លាភាព យុត្តិធម៌ និង ឯករាជ្យ។ បច្ចុប្ប្នថ្វីបើ យន្តការនានា ដូចជា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ រដ្ឋសភា សវនកម្មជាតិ តុលាការ និង អាជ្ញាធរមួយចំនួន មានអត្ថិភាពនៅកម្ពុជាក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែ ក៏យន្តការ ឬ បុគ្គលមានអំណាចនៅក្នុងស្ថាប័នទាំងនោះ មិនបានបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនឱ្យបានត្រឹត្រូវដែរ ពីព្រោះតែភាពលម្អៀង បុរេនិច្ឆ័យ បក្សពួកនិយម ផលប្រយោជន៍និយម សម្ពាធនយោបាយ និង អំពើពុករលួយ។
ចំណុចទាំងអស់នេះហើយ ដែលធ្វើឱ្យមានឧបសគ្គចំពោះគោលនយោបាយកំណែទម្រង់របស់រដ្ឋាភិបាល និង ជំរុញឱ្យមហាជន សង្គមស៊ីវិល និង បក្សប្រឆាំងបន្តរិះគន់ចំៗមកលើរដ្ឋាភិបាល ដែលធ្វើឱ្យ លោក នាយលរដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មិនសប្បាយចិត្ត ហើយចង់រុះរើគណៈរដ្ឋមន្ត្រីពាក់គណ្ដាលអាណត្តិ។ យោងតាមភាពស្មុគស្មាញនៃប្រព័ន្ធបែងចែកអំណាចផ្ទៃក្នុងរបស់បក្សកាន់អំណាច គេមើលឃើញថា ការរុះរើគណៈរដ្ឋមន្ត្រីពាក់គណ្ដាលអាណត្តិ ពិតជាពិបាកនឹងសម្រេចទៅបានដោយរលូនណាស់ លុះត្រាតែមានមហាសន្និបាទវិសាមញ្ញ ឬ ការជជែកគ្នាផ្ទៃក្នុងបក្សឱ្យបានចុះស្រុងគ្នា បើមិនដូច្នោះទេ ការអាក់អន់ចិត្ត និង ការបែកបាក់ អាចនឹងកើតឡើង។ ប៉ុន្តែ ការដោះដូរ ឬ ការជួសជុលលើផ្នែកខ្លះៗនៃគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ពិតជាអាចធ្វើទោះបាន។
តាមពិតទៅ ការដោះដូរអ្នកដឹកនាំនិងអ្នកគ្រប់គ្រង វាសំខាន់ហើយ ប៉ុន្តែ ការផ្លាស់ប្ដូររៀបដឹកនាំ របៀបគ្រប់គ្រង ផ្នត់គំនិត ទម្លាប់ក្នុងការបំពេញការងារ នីតិវិធី ច្បាប់ បទដ្ឋានគតិយុត្ត និង ការអនុវត្តការងារក៏រឹតតែសំខាន់ថែមទៀត។ ឧទាហរណ៍ បើទោះបីជាយកអ្នកបើកបរយន្តហោះ ឱ្យទៅបើកបរឡាន ក៏ឡាននោះមិនអាចហោះបានដែរ ពីព្រោះប្រព័ន្ធរបស់ឡានវាមិនអាចហោះបានទេ។ ដូច្នេះ កំណែទម្រង់ ឬ ការដោះដូរ ត្រូវតែធ្វើទាំងខាងក្នុងនិងខាងក្រៅ ឬ ទាំងទម្រង់ ទាំងខ្លឹមសារ ទើបអាចសម្រេចជោគជ័យបាន៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«គូលី»មានន័យច្បាស់លាស់ដូចម្តេច?
1 សប្តាហ៍
