អន្តរជាតិ
Calexit៖ កាលីហ្វ័រនីញ៉ាចាប់ផ្តើមគម្រោងផ្លូវការដើម្បីចាកចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិក
×![]()
សំណើរជាផ្លូវការដើម្បីត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ការចាកចេញរបស់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាពីសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងត្រូវដាក់ទៅកាន់ការិយាល័យរដ្ឋលេខាធិការការបរទេសប្រចាំរដ្ឋនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្តាហ៍ក្រោយ។ សំណើរនេះជួយត្រួសត្រាយផ្លូវឲ្យប្រជាជនបោះឆ្នោតលុបចោលបទបញ្ញតិក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងប្រកាសផ្តាច់ខ្លួនចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិកតែម្តង។
ចលនាទាមទារធ្វើប្រជាមតិដើម្បីប្រកាសផ្តាច់ខ្លួនពីសហរដ្ឋអាមេរិករបស់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា បានផុសផុលឡើងខ្លាំងចាប់ពីពេលដែលលោក ដូណាល់ ត្រាំ ជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីកាលពីថ្ងៃ ៨វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៦។ មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមមេដឹកនាំចលនានេះបានសម្រេចរៀបចំដាក់សំណើរជាផ្លូវការហើយដើម្បីត្រួសត្រាយឲ្យមានការធ្វើប្រជាមតិជាផ្លូវការ។
យោងតាមសារព័ត៌មាន Fox News សំណើរ Calexit ដែលតំណាងឲ្យ«ការចាកចេញរបស់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាពីសហរដ្ឋអាមេរិក» នឹងត្រូវដាក់ទៅកាន់ការិយាល័យរដ្ឋលេខាធិការការបរទេសប្រចាំរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ានៅសប្តាហ៍ក្រោយ។
យោងតាមការស្ទង់មតិកន្លងមករកឃើញថា ប្រជាជនម្នាក់ក្នុងចំណោមប្រជាជន ៣នាក់នៅកាលីហ្វ័រនីញ៉ា នឹងគាំទ្រសំណើរសុំប្រកាសផ្តាច់ខ្លួនពីអាមេរិកនេះ ដោយសារពួកគេស្អប់លោក ដូណាល់ ត្រាំ និងមិនពេញចិត្តនយោបាយរបស់លោក។
បើសិនជាគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះត្រឹមត្រូវនិងពេញលក្ខណៈសម្រាប់ឲ្យប្រជាជនបោះឆ្នោតបាន វានឹងមានការបោះឆ្នោតមួយនៅពេលខាងមុខដើម្បីកំណត់ថា រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាគួរនៅជាមួយអាមេរិកទៀតឬអត់។
ដោយឡែក រដ្ឋលេខាធិការការបរទេសប្រចាំរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា លោក Alex Padilla បានលើកឡើងថា ក្រុមដែលរៀនចំសំណើរមកនោះចាប់ផ្តើមប្រមូលហត្ថលេខាប្រជាជនកាលីហ្វ័រនីញ៉ាចំនួន ៦សែនដើម្បីឲ្យគ្រប់តាមតម្រូវការ។ បើសិនជាជោគជ័យ គេនឹងអាចឈានទៅរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រជាមតិមួយនៅឆ្នាំ ២០១៨។
ក្នុងការបោះឆ្នោតប្រសិន ប្រជាជនសម្រេចបោះឆ្នោតគាំទ្រការចាកចេញ វានឹងនិរាករណ៍មាត្រាដែលកំណត់ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកាលីហ្វ័រនីញ៉ាដែលចែងថា កាលីហ្វ័រនីញ៉ាជារដ្ឋមិនអាចបំបែកបានរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិកជាច្បាប់កំពូលរបស់រដ្ឋនោះ។
១. កាលីហ្វ័រញ៉ាអាចរស់ដោយខ្លួនឯងបាន
និយាយរឿងប្រកាសឯករាជ្យ កាលីហ្វ័រញ៉ា ពិតជាមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ និងអាចមានស្វ័យភាពផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចពេញលេញក្នុងការប្រែក្លាយខ្លួនជារដ្ឋឯករាជ្យដោយមិនពឹងផ្អែកលើអាមេរិកដែរ។ មួយវិញទៀត កាលីហ្វ័រនីញ៉ា ជារដ្ឋមួយដែលខុសពីរដ្ឋដទៃទៀតរបស់អាមេរិកទាំងវប្បធម៌ និងប្រពៃណី ដែលវាជំរុញឲ្យប្រជាជនហាក់មិនសូវចង់រស់នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកឡើយ។
អាចថា ក្រៅពីថា មានធាតុផ្សំគ្រប់គ្រាន់ជារដ្ឋ កាលីហ្វ័រនីញ៉ា មានលទ្ធភាពអាចរស់ដោយខ្លួនបានដោយសារសេដ្ឋកិច្ចរបស់វាធំជាងសេដ្ឋកិច្ចរបស់មហាអំណាចបារាំងទៅទៀត។
យោងតាមរបាយការណ៍សារព័ត៌មាន Fortune សេដ្ឋកិច្ចរបស់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាមានទំហំរហូតដល់២,៤៦ ពាន់ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ ហើយមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចមធ្យម ៤, ១ភាគរយឯណោះ។ ចំណែកបារាំងដែលជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី ៧របស់ពិភពលោកនោះមានទំហំសេដ្ឋកិច្ចត្រឹម ២,៤២ប៉ុណ្ណោះ។
ជារួម រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាមានទាំង ឧស្សាហកម្ម សង្វាក់ផលិតកម្ម និងសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មផ្សេងទៀត ដែលអាចជួយទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាបានយ៉ាងស្រួលក្នុងនាមជារដ្ឋឯករាជ្យ។
ចាប់តាំងពីថ្ងៃបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី បណ្តាអ្នកជំនួញធំៗនៅកាលីហ្វ័រនីញ៉ាបានប្រកាសគាំទ្រ និងឧបត្ថម្ភចលនាទាមទារប្រកាសផ្តាច់ខ្លួនរបស់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាដែរ។ លោក Shervin Pishevar សហស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុន Hyperloop One បានប្រកាសថា លោកគាំទ្រយុទ្ធនាការស្របច្បាប់នេះ ដើម្បីជំរុញឲ្យកាលីហ្វ័រនីញ៉ាក្លាយជារដ្ឋឯករាជ្យ។ ហើយអ្នកជំនួញម្នាក់ទៀតលោក Marc Hemeon ដែលមានក្រុមហ៊ុនរចនានៅរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា និង ស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុនទំនាក់ទំនងសង្គម Path លោក Dave Morin ក៏ប្រកាសគាំទ្រការផ្តាច់ខ្លួនរបស់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាពីសហរដ្ឋអាមេរិកដែរ។ ដូច្នេះ បើនិយាយតាមស្ថានភាពជាក់ស្តែង វាមិនមែនជារឿងលំបាកសម្រាប់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា ក្នុងការក្លាយខ្លួនជារដ្ឋឯករាជ្យនោះ។
២. ផ្អែកលើទិដ្ឋភាពច្បាប់ កាលីហ្វ័រនីញ៉ា ពិបាកចេញពីអាមេរិក
ដូចបានរៀបរាប់ខាងដើមស្រាប់ ការក្លាយខ្លួនជារដ្ឋឯករាជ្យមិនមែនជារឿងលំបាកសម្រាប់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាឡើយ ហើយរដ្ឋនេះអាចរស់ដោយខ្លួនឯងបានដោយមិនចាប់បាច់ពឹងលើសហរដ្ឋអាមេរិកឡើយ។ ប៉ុន្តែបើក្រឡេកមើលទិដ្ឋភាពច្បាប់វិញ វាមិនអាចទៅរួចឡើយ។ ហើយរឿងទាមទារប្រកាសឯករាជ្យនេះកើតឡើងមិនតិចជាង ២០០ដងឡើងរាប់ចាប់ពីរដ្ឋនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៨៥០នោះ។
កាលីហ្វ័រនីញ៉ា មិនអាចចេញឬចូលសហរដ្ឋអាមេរិកបានតាមចិត្តនោះឡើយ។ តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិក ដើម្បីបញ្ចប់សម្ព័ន្ធភាពជារដ្ឋសហព័ន្ធរបស់អាមេរិក រដ្ឋនីមួយៗត្រូវស្វែងរកឲ្យបានការគាំទ្រពីសភាទាំងពីរសិនព្រោះវាត្រូវការការសម្រេចរបស់ស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិ។ ដូច្នេះ កាលីហ្វ័រនីញ៉ា ត្រូវរកឲ្យបាននូវសំឡេងគាំទ្រ ២ភាគ៣ នៅសភាទាំងពីរមានរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក បន្ថែមជាមួយការអនុញ្ញាតពីសំណាក់សមាជិកសភាទាំង ៣៨ ដែលតំណាងឲ្យរដ្ឋនេះថែមទៀតផង។ ដូច្នេះហើយ វាជារឿងដែលមិនងាយសម្រេចទៅរួចឡើយ៕
ចលនាទាមទារធ្វើប្រជាមតិដើម្បីប្រកាសផ្តាច់ខ្លួនពីសហរដ្ឋអាមេរិករបស់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា បានផុសផុលឡើងខ្លាំងចាប់ពីពេលដែលលោក ដូណាល់ ត្រាំ ជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីកាលពីថ្ងៃ ៨វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៦។ មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមមេដឹកនាំចលនានេះបានសម្រេចរៀបចំដាក់សំណើរជាផ្លូវការហើយដើម្បីត្រួសត្រាយឲ្យមានការធ្វើប្រជាមតិជាផ្លូវការ។
យោងតាមសារព័ត៌មាន Fox News សំណើរ Calexit ដែលតំណាងឲ្យ«ការចាកចេញរបស់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាពីសហរដ្ឋអាមេរិក» នឹងត្រូវដាក់ទៅកាន់ការិយាល័យរដ្ឋលេខាធិការការបរទេសប្រចាំរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ានៅសប្តាហ៍ក្រោយ។
យោងតាមការស្ទង់មតិកន្លងមករកឃើញថា ប្រជាជនម្នាក់ក្នុងចំណោមប្រជាជន ៣នាក់នៅកាលីហ្វ័រនីញ៉ា នឹងគាំទ្រសំណើរសុំប្រកាសផ្តាច់ខ្លួនពីអាមេរិកនេះ ដោយសារពួកគេស្អប់លោក ដូណាល់ ត្រាំ និងមិនពេញចិត្តនយោបាយរបស់លោក។
បើសិនជាគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះត្រឹមត្រូវនិងពេញលក្ខណៈសម្រាប់ឲ្យប្រជាជនបោះឆ្នោតបាន វានឹងមានការបោះឆ្នោតមួយនៅពេលខាងមុខដើម្បីកំណត់ថា រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាគួរនៅជាមួយអាមេរិកទៀតឬអត់។
ដោយឡែក រដ្ឋលេខាធិការការបរទេសប្រចាំរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា លោក Alex Padilla បានលើកឡើងថា ក្រុមដែលរៀនចំសំណើរមកនោះចាប់ផ្តើមប្រមូលហត្ថលេខាប្រជាជនកាលីហ្វ័រនីញ៉ាចំនួន ៦សែនដើម្បីឲ្យគ្រប់តាមតម្រូវការ។ បើសិនជាជោគជ័យ គេនឹងអាចឈានទៅរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រជាមតិមួយនៅឆ្នាំ ២០១៨។
ក្នុងការបោះឆ្នោតប្រសិន ប្រជាជនសម្រេចបោះឆ្នោតគាំទ្រការចាកចេញ វានឹងនិរាករណ៍មាត្រាដែលកំណត់ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកាលីហ្វ័រនីញ៉ាដែលចែងថា កាលីហ្វ័រនីញ៉ាជារដ្ឋមិនអាចបំបែកបានរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិកជាច្បាប់កំពូលរបស់រដ្ឋនោះ។
១. កាលីហ្វ័រញ៉ាអាចរស់ដោយខ្លួនឯងបាន
និយាយរឿងប្រកាសឯករាជ្យ កាលីហ្វ័រញ៉ា ពិតជាមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ និងអាចមានស្វ័យភាពផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចពេញលេញក្នុងការប្រែក្លាយខ្លួនជារដ្ឋឯករាជ្យដោយមិនពឹងផ្អែកលើអាមេរិកដែរ។ មួយវិញទៀត កាលីហ្វ័រនីញ៉ា ជារដ្ឋមួយដែលខុសពីរដ្ឋដទៃទៀតរបស់អាមេរិកទាំងវប្បធម៌ និងប្រពៃណី ដែលវាជំរុញឲ្យប្រជាជនហាក់មិនសូវចង់រស់នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកឡើយ។
អាចថា ក្រៅពីថា មានធាតុផ្សំគ្រប់គ្រាន់ជារដ្ឋ កាលីហ្វ័រនីញ៉ា មានលទ្ធភាពអាចរស់ដោយខ្លួនបានដោយសារសេដ្ឋកិច្ចរបស់វាធំជាងសេដ្ឋកិច្ចរបស់មហាអំណាចបារាំងទៅទៀត។
យោងតាមរបាយការណ៍សារព័ត៌មាន Fortune សេដ្ឋកិច្ចរបស់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាមានទំហំរហូតដល់២,៤៦ ពាន់ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ ហើយមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចមធ្យម ៤, ១ភាគរយឯណោះ។ ចំណែកបារាំងដែលជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី ៧របស់ពិភពលោកនោះមានទំហំសេដ្ឋកិច្ចត្រឹម ២,៤២ប៉ុណ្ណោះ។
ជារួម រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាមានទាំង ឧស្សាហកម្ម សង្វាក់ផលិតកម្ម និងសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មផ្សេងទៀត ដែលអាចជួយទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាបានយ៉ាងស្រួលក្នុងនាមជារដ្ឋឯករាជ្យ។
ចាប់តាំងពីថ្ងៃបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី បណ្តាអ្នកជំនួញធំៗនៅកាលីហ្វ័រនីញ៉ាបានប្រកាសគាំទ្រ និងឧបត្ថម្ភចលនាទាមទារប្រកាសផ្តាច់ខ្លួនរបស់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាដែរ។ លោក Shervin Pishevar សហស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុន Hyperloop One បានប្រកាសថា លោកគាំទ្រយុទ្ធនាការស្របច្បាប់នេះ ដើម្បីជំរុញឲ្យកាលីហ្វ័រនីញ៉ាក្លាយជារដ្ឋឯករាជ្យ។ ហើយអ្នកជំនួញម្នាក់ទៀតលោក Marc Hemeon ដែលមានក្រុមហ៊ុនរចនានៅរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា និង ស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុនទំនាក់ទំនងសង្គម Path លោក Dave Morin ក៏ប្រកាសគាំទ្រការផ្តាច់ខ្លួនរបស់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាពីសហរដ្ឋអាមេរិកដែរ។ ដូច្នេះ បើនិយាយតាមស្ថានភាពជាក់ស្តែង វាមិនមែនជារឿងលំបាកសម្រាប់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា ក្នុងការក្លាយខ្លួនជារដ្ឋឯករាជ្យនោះ។
២. ផ្អែកលើទិដ្ឋភាពច្បាប់ កាលីហ្វ័រនីញ៉ា ពិបាកចេញពីអាមេរិក
ដូចបានរៀបរាប់ខាងដើមស្រាប់ ការក្លាយខ្លួនជារដ្ឋឯករាជ្យមិនមែនជារឿងលំបាកសម្រាប់រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាឡើយ ហើយរដ្ឋនេះអាចរស់ដោយខ្លួនឯងបានដោយមិនចាប់បាច់ពឹងលើសហរដ្ឋអាមេរិកឡើយ។ ប៉ុន្តែបើក្រឡេកមើលទិដ្ឋភាពច្បាប់វិញ វាមិនអាចទៅរួចឡើយ។ ហើយរឿងទាមទារប្រកាសឯករាជ្យនេះកើតឡើងមិនតិចជាង ២០០ដងឡើងរាប់ចាប់ពីរដ្ឋនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៨៥០នោះ។
កាលីហ្វ័រនីញ៉ា មិនអាចចេញឬចូលសហរដ្ឋអាមេរិកបានតាមចិត្តនោះឡើយ។ តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិក ដើម្បីបញ្ចប់សម្ព័ន្ធភាពជារដ្ឋសហព័ន្ធរបស់អាមេរិក រដ្ឋនីមួយៗត្រូវស្វែងរកឲ្យបានការគាំទ្រពីសភាទាំងពីរសិនព្រោះវាត្រូវការការសម្រេចរបស់ស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិ។ ដូច្នេះ កាលីហ្វ័រនីញ៉ា ត្រូវរកឲ្យបាននូវសំឡេងគាំទ្រ ២ភាគ៣ នៅសភាទាំងពីរមានរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក បន្ថែមជាមួយការអនុញ្ញាតពីសំណាក់សមាជិកសភាទាំង ៣៨ ដែលតំណាងឲ្យរដ្ឋនេះថែមទៀតផង។ ដូច្នេះហើយ វាជារឿងដែលមិនងាយសម្រេចទៅរួចឡើយ៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 5 ថ្ងៃ
