ភ្នំពេញ៖ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ លោក អ៊ុន ឈុនលឹម អះអាងថា រយៈពេល២៤ឆ្នាំមកនេះ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានធានាឲ្យមានការគោរពយ៉ាងម៉ឹងម៉ាត់ តាមគន្លងមួយដ៏ប្រពៃ។ ការលើកឡើងរបស់លោក អ៊ុន ឈុនលឹម ធ្វើឡើងក្នុងសន្និសីទស្តីពី «សមិទ្ធផល២៤ឆ្នាំនៃការអនុវត្តរដ្ឋធម្មនុញ្ញ» ដែលរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី២៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២0១៧នេះ។
ប្រសាសន៍របស់លោក អ៊ុន ឈុនលឹម ក៏ត្រូវបានសរសេរក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញផងដែរ។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននោះ បានដកស្រង់ប្រសាសន៍របស់លោក អ៊ុន ឈុនលឹម ទៀតថា ប្រជាពលរដ្ឋនិងភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ មានកាតព្វកិច្ចក្នុងការអនុវត្តតាមស្មារតីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីទទួលបានតម្លៃរួមមួយសម្រាប់ប្រទេសជាតិ។
តាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានខាងលើ លោក អ៊ុន ឈុនលឹម បន្តថា ប្រព័ន្ធច្បាប់ក្នុងប្រទសកម្ពុជា មានទាំងបរិមាណនិងគុណភាពស្ទើរគ្រប់គ្រាន់និងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ហើយមានភាពរឹងមាំ ដែលអាចជឿទុកចិត្តបាន ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិមកដល់បច្ចុប្បន្ន។
ចាប់តាំងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ត្រូវបានប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់ពីឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតមកដល់ពេលនេះ កម្ពុជា បានបង្កើតមូលដ្ឋានគតិយុត្តិប្រមាណ៤៧0ហើយ ដោយក្នុងនោះ ច្បាប់ជាតិ មានប្រមាណ ២៨១ ហើយសិទ្ធិសញ្ញានិងកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិផ្សេងៗ មានប្រមាណ១៨៩។ នេះជាការលើកឡើងរបស់លោក អ៊ុន ឈុនលឹម នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន ដដែល។
កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២0១៧ គឺជាទិវាប្រកាសរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី២៤ ដែលព្រះមហាក្សត្រ បានឡាយព្រះហស្តលេខាឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ ត្រូវបានប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់ ក្រោយបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។ ហើយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងបារីសនេះ បានបើកផ្លូវឲ្យប្រទេសកម្ពុជា មានការបោះឆ្នោតសាកលជាលើកទីមួយ ដើម្បីជ្រើសតំណាងរាស្ត្រ និងដើម្បីបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាល រួមទាំងស្ថាប័ជាតិនានា។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មាន១៧ជំពួក និង១៦០មាត្រា។ ជំពួកទាំង១៧នោះ ចែងអំពីអធិបតេយ្យ, ព្រះមហាក្សត្រ, សិទ្ធិ និងករណីយកិច្ចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ, របបនយោបាយ , សេដ្ឋកិច្ច, អប់រំ វប្បធម៌ និងសង្គមកិច្ច , រដ្ឋសភា, ព្រឹទ្ធសភា, សមាជរដ្ឋសភានិងព្រឹទ្ធសភា, រាជរដ្ឋាភិបាល, អំណាចតុលាការ, ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ, ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាល , សមាជជាតិ, ការអនុភាព ការសើរើ និងវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ, និងអន្តរប្បញ្ញត្តិ។
ចាប់តាំង១៩៩៣មក រហូតដល់ពេលនេះ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មចំនួន៨លើកហើយ។ ដើម្បីដោះស្រាយការជាប់គាំងនយោបាយ កាលពីឆ្នាំ២០០៤ រដ្ឋសភា បានបង្កើតច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញបន្ថែម ដែលសំដៅដល់ការធានានូវដំណើរការជាប្រក្រតីនៃស្ថាប័នជាតិ។ មាត្រា១នៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញបន្លែម បានចែងថា៖«ច្បាប់នេះមានគោលដៅធានាក្នុងគ្រប់កាលៈទេសៈនូវដំណើរការល្អប្រសើរនៃស្ថាប័នជាតិ ដោយគោរពទៅតាមគោការណ៍ជាមូលដ្ឋាននៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស សមស្របតាមតំរូវការនៃភាពចាំបាច់»៕