ជាតិ
សេដ្ឋកិច្ច
កម្ពុជានឹងលើកតែបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មក្នុងជំនួបអាស៊ាន-អាមេរិកាំងខាងមុខ
រូបឯកសារ៖ កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-អាមេរិកាំង ដែលបានប្រព្រឹត្តឡើងនៅក្រុងកូឡាឡាំពួរ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥។
×![]()
ភ្នំពេញ ៖ ក្នុងអង្គប្រជុំអាស៊ាន-អាមេរិកជាលើកទីមួយ ដែលមានការចូលរួមរបស់លោកប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកដូណាល់ ត្រាំ នៅខែក្រោយ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងនិយាយតែបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម ហើយជៀសវាងមិនលើកពីបញ្ហានយោបាយក្នុងស្រុកនោះទេ។ នេះបើយោងតាមការអះអាងរបស់អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
លោក ផៃ ស៊ីផាន រដ្ឋលេខានៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាអ្នកនាំពាក្យបានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃច័ន្ទនេះថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នឹងអញ្ជើញចូលរួមការប្រជុំកំពូលអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំដែលពាក់ព័ន្ធ នៅក្នុងខែវិច្ឆិកាខាងមុខ នៅឯប្រទេសហ្វីលីពីន។
លោក ផៃ ស៊ីផាន បានបង្ហាញក្ដីរំពឹងថា បញ្ហានយោបាយនៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗ នឹងមិនត្រូវបានលើកឡើងយកមកពិភាក្សា លុបលើរបៀបវារៈសេដ្ឋកិច្ច ដែលជាចំណូលចិត្តរបស់លោក ត្រាំ ឡើយ។
«ហើយអ្វីដែលកម្ពុជា និងត្រាំ គិតដូចគ្នាហ្នុង គឺមិនមែនបញ្ហានៃការឈ្លានពានលូកដៃ ប៉ះពាល់ដល់ដែនអធិបតេយ្យភាពរៀងៗខ្លួនទេ។ ដូចជា ត្រាំ បានធ្វើជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែងជាមួយនឹងថៃ និយាយអំពីសេដ្ឋកិច្ច ដូច្នេះបំណងខ្ពស់របស់កម្ពុជា ក៏ដូចជាអ្នកដទៃហ្នឹង គឺនិយាយអំពីសេដ្ឋកិច្ច និយាយអំពីស្ថិរភាព និយាយអំពីសន្តិភាព។ ដូច្នេះប្រហែលបញ្ហានេះហើយដែលអាចនិយាយគ្នាបាន បាទ!»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបន្ថែមប្រាប់VOAថា បទពិសោធន៍យូរឆ្នាំនៃការដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជា និងការចូលរួមប្រជុំកិច្ចការអាស៊ាន នឹងជាផលទុនសម្រាប់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងការលើកឡើងបញ្ហាសមូហភាពអាស៊ាន ត្រូវចំណុចចាប់អារម្មណ៍ដែលត្រូវពិភាក្សា និងដោះស្រាយ។
«លោក [ហ៊ុន សែន] ស្គាល់ច្បាស់ពីបញ្ហាអាស៊ាន ដែលប្រឈម លោកស្គាល់ច្បាស់អំពីអ្វីៗដែលទាក់ទងនឹងព្រឹត្តិការណ៍នានា ដែលកើតមានឡើងនៅជុំវិញពិភពលោក។ ហើយលោក ជាថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ ដែលមានពិសោធន៍ច្រើន ដែលគេឱ្យតម្លៃលោក នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន»។
ទីក្រុងភ្នំពេញ និងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បានស្គាល់តែភាពរកាំរកូស នាពេលថ្មីៗនេះ ខណៈដែលការបោះឆ្នោតជាតិនៅកម្ពុជានឹងចូលមកដល់។ រដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចាប់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងដាក់ពន្ធនាគារ និងចោទប្រកាន់ពីបទចូលដៃចូលជើងនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រុងប៉ែងជើងផ្ដួលរំលំរដ្ឋអំណាចក្រុងភ្នំពេញ។
នៅក្នុងខ្សែអាត់វីដេអូផ្សព្វផ្សាយថ្មីៗនេះ ដែលផលិតដោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាមានគម្រោងជាប្រព័ន្ធតាំងពីថ្នាក់ជាតិដល់ថ្នាក់មូលដ្ឋាន រៀបចំផែនការ «បដិវត្តន៍ពណ៌» ប្រុងប្រៀបឱ្យមានការផ្លាស់ប្ដូររបបនៅប្រទេសកម្ពុជា។
ក៏ប៉ុន្តែសហរដ្ឋអាមេរិក ជាបន្តបន្ទាប់បានប្រកាសច្រានចោលការចោទប្រកាន់ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលនៃលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ហើយបានទាមទារឱ្យមានការដោះលែងលោក កឹម សុខា និងបើកចំហឱ្យមានលំហសារព័ត៌មានសេរី និងលំហនយោបាយសិទ្ធិសេរីឡើងវិញ ដើម្បីធានាឱ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរីនៅឆ្នាំក្រោយ។
បណ្ដាប្រទេសបស្ចិមលោកនានាក៏បានសម្ដែងការអំពាវនាវស្រដៀងគ្នានេះផងដែរ ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលខ្មែរនៅតែរក្សាជំហរមិនបែរក្រោយ ខណៈដែលប្រទេសកម្ពុជាកំពុងតែមានសម្ព័ន្ធភាពសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ យ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងប្រទេសចិន ដែលបានប្រកាសគាំទ្រកម្ពុជាគ្រប់កាលៈទេសៈ។
ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងស្ថានបេសកកម្មអាមេរិកាំងនៅអគ្គលេខាធិការដ្ឋានអាស៊ាន ក្នុងទីក្រុងចាកាតា បានបដិសេធមិនផ្ដល់យោបល់អ្វីទៅលើគម្រោងនៃរបៀបវារៈរបស់ លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ដែលនឹងលើកយកមកពិភាក្សាជាមួយនឹងមេដឹកនាំអាស៊ានឡើយ។
បើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសមួយរបស់អ្នកនាំពាក្យសេតវិមាន ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ត្រាំ មកកាន់ទ្វីបអាស៊ីដែលចាប់ផ្ដើមនៅថ្ងៃទី០៣ ដល់ថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា មកកាន់ កោះហាវ៉ៃ ប្រទេសជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ចិន វៀតណាម និងហ្វីលីពីន នឹងជាឱកាសសម្រាប់លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកាំង ដើម្បី «គូសបញ្ជាក់អំពីការតាំងចិត្តរបស់លោកចំពោះ សម្ព័ន្ធភាព និងភាពជាដៃគូដ៏យូរអង្វែងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងក្នុងការបញ្ជាក់ឡើងវិញអំពីភាពជាដឹកនាំរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងការលើកកម្ពស់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកមួយដែលសេរី និងបើកចំហ»។
លោក សូ ចន្ថា អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បាននិយាយថា សហរដ្ឋអាមេរិក បើទោះជាស្ថិតក្នុងអាណត្តិ និងការដឹកនាំរបស់លោក ត្រាំ ដែលមានប្រភពសាវតាចេញពីពិភពជំនួញយ៉ាងណាក្ដី នឹងមិនទាន់បោះបង់ចោលនោះទេ គោលតម្លៃជាអត្តសញ្ញាណនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន រួមមាន ការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងការដើរតាមគន្លងនីតិរដ្ឋ។
«ប្រសិនបើប្រធានាធិបតីអាមេរិក មិនលើកឡើង[អំពីបញ្ហាប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស]នោះទេ ខ្ញុំគិតថា រូបភាពរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក នឹងត្រូវបានធ្លាក់ចុះទៅវិញទេ។ មានន័យថា ការណ៍ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកមិនបានឈឺឆ្អាល ឬមិនបានគិតគូរអំពីបញ្ហាប្រជាធិបតេយ្យនៅលើពិភពលោក ជាផ្នែកមួយដែលធ្វើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកបាត់នូវប្រជាប្រិយភាពដោយខ្លួនឯង»។
អ្នកវិភាគនយោបាយរូបនេះក៏បានបន្ថែមដែរថា បើទោះជាលោក ដូណាល់ ត្រាំ ផ្ទាល់មានចំណាប់អារម្មណ៍តិចតួចលើបញ្ហានយោបាយក្នុងប្រទេសសាម៉ី ក៏ប៉ុន្តែបណ្ដាទីប្រឹក្សាគ្រប់ផ្នែកពហុវិស័យរបស់លោក មុខជានឹងផ្ដល់នូវការប្រឹក្សាដែលនាំឱ្យលោកសម្រេចចិត្ត និងបញ្ចេញវោហារសព្ទលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សក្នុងតំបន់ជាក់ជាមិនខាន៕
សូមចុចទៅប្រភពដើម VOA ត្រង់នេះ
លោក ផៃ ស៊ីផាន រដ្ឋលេខានៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាអ្នកនាំពាក្យបានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃច័ន្ទនេះថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នឹងអញ្ជើញចូលរួមការប្រជុំកំពូលអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំដែលពាក់ព័ន្ធ នៅក្នុងខែវិច្ឆិកាខាងមុខ នៅឯប្រទេសហ្វីលីពីន។
លោក ផៃ ស៊ីផាន បានបង្ហាញក្ដីរំពឹងថា បញ្ហានយោបាយនៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗ នឹងមិនត្រូវបានលើកឡើងយកមកពិភាក្សា លុបលើរបៀបវារៈសេដ្ឋកិច្ច ដែលជាចំណូលចិត្តរបស់លោក ត្រាំ ឡើយ។
«ហើយអ្វីដែលកម្ពុជា និងត្រាំ គិតដូចគ្នាហ្នុង គឺមិនមែនបញ្ហានៃការឈ្លានពានលូកដៃ ប៉ះពាល់ដល់ដែនអធិបតេយ្យភាពរៀងៗខ្លួនទេ។ ដូចជា ត្រាំ បានធ្វើជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែងជាមួយនឹងថៃ និយាយអំពីសេដ្ឋកិច្ច ដូច្នេះបំណងខ្ពស់របស់កម្ពុជា ក៏ដូចជាអ្នកដទៃហ្នឹង គឺនិយាយអំពីសេដ្ឋកិច្ច និយាយអំពីស្ថិរភាព និយាយអំពីសន្តិភាព។ ដូច្នេះប្រហែលបញ្ហានេះហើយដែលអាចនិយាយគ្នាបាន បាទ!»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបន្ថែមប្រាប់VOAថា បទពិសោធន៍យូរឆ្នាំនៃការដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជា និងការចូលរួមប្រជុំកិច្ចការអាស៊ាន នឹងជាផលទុនសម្រាប់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងការលើកឡើងបញ្ហាសមូហភាពអាស៊ាន ត្រូវចំណុចចាប់អារម្មណ៍ដែលត្រូវពិភាក្សា និងដោះស្រាយ។
«លោក [ហ៊ុន សែន] ស្គាល់ច្បាស់ពីបញ្ហាអាស៊ាន ដែលប្រឈម លោកស្គាល់ច្បាស់អំពីអ្វីៗដែលទាក់ទងនឹងព្រឹត្តិការណ៍នានា ដែលកើតមានឡើងនៅជុំវិញពិភពលោក។ ហើយលោក ជាថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ ដែលមានពិសោធន៍ច្រើន ដែលគេឱ្យតម្លៃលោក នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន»។
ទីក្រុងភ្នំពេញ និងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បានស្គាល់តែភាពរកាំរកូស នាពេលថ្មីៗនេះ ខណៈដែលការបោះឆ្នោតជាតិនៅកម្ពុជានឹងចូលមកដល់។ រដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចាប់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងដាក់ពន្ធនាគារ និងចោទប្រកាន់ពីបទចូលដៃចូលជើងនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រុងប៉ែងជើងផ្ដួលរំលំរដ្ឋអំណាចក្រុងភ្នំពេញ។
នៅក្នុងខ្សែអាត់វីដេអូផ្សព្វផ្សាយថ្មីៗនេះ ដែលផលិតដោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាមានគម្រោងជាប្រព័ន្ធតាំងពីថ្នាក់ជាតិដល់ថ្នាក់មូលដ្ឋាន រៀបចំផែនការ «បដិវត្តន៍ពណ៌» ប្រុងប្រៀបឱ្យមានការផ្លាស់ប្ដូររបបនៅប្រទេសកម្ពុជា។
ក៏ប៉ុន្តែសហរដ្ឋអាមេរិក ជាបន្តបន្ទាប់បានប្រកាសច្រានចោលការចោទប្រកាន់ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលនៃលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ហើយបានទាមទារឱ្យមានការដោះលែងលោក កឹម សុខា និងបើកចំហឱ្យមានលំហសារព័ត៌មានសេរី និងលំហនយោបាយសិទ្ធិសេរីឡើងវិញ ដើម្បីធានាឱ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរីនៅឆ្នាំក្រោយ។
បណ្ដាប្រទេសបស្ចិមលោកនានាក៏បានសម្ដែងការអំពាវនាវស្រដៀងគ្នានេះផងដែរ ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលខ្មែរនៅតែរក្សាជំហរមិនបែរក្រោយ ខណៈដែលប្រទេសកម្ពុជាកំពុងតែមានសម្ព័ន្ធភាពសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ យ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងប្រទេសចិន ដែលបានប្រកាសគាំទ្រកម្ពុជាគ្រប់កាលៈទេសៈ។
ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងស្ថានបេសកកម្មអាមេរិកាំងនៅអគ្គលេខាធិការដ្ឋានអាស៊ាន ក្នុងទីក្រុងចាកាតា បានបដិសេធមិនផ្ដល់យោបល់អ្វីទៅលើគម្រោងនៃរបៀបវារៈរបស់ លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ដែលនឹងលើកយកមកពិភាក្សាជាមួយនឹងមេដឹកនាំអាស៊ានឡើយ។
បើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសមួយរបស់អ្នកនាំពាក្យសេតវិមាន ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ត្រាំ មកកាន់ទ្វីបអាស៊ីដែលចាប់ផ្ដើមនៅថ្ងៃទី០៣ ដល់ថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា មកកាន់ កោះហាវ៉ៃ ប្រទេសជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ចិន វៀតណាម និងហ្វីលីពីន នឹងជាឱកាសសម្រាប់លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកាំង ដើម្បី «គូសបញ្ជាក់អំពីការតាំងចិត្តរបស់លោកចំពោះ សម្ព័ន្ធភាព និងភាពជាដៃគូដ៏យូរអង្វែងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងក្នុងការបញ្ជាក់ឡើងវិញអំពីភាពជាដឹកនាំរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងការលើកកម្ពស់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកមួយដែលសេរី និងបើកចំហ»។
លោក សូ ចន្ថា អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បាននិយាយថា សហរដ្ឋអាមេរិក បើទោះជាស្ថិតក្នុងអាណត្តិ និងការដឹកនាំរបស់លោក ត្រាំ ដែលមានប្រភពសាវតាចេញពីពិភពជំនួញយ៉ាងណាក្ដី នឹងមិនទាន់បោះបង់ចោលនោះទេ គោលតម្លៃជាអត្តសញ្ញាណនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន រួមមាន ការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងការដើរតាមគន្លងនីតិរដ្ឋ។
«ប្រសិនបើប្រធានាធិបតីអាមេរិក មិនលើកឡើង[អំពីបញ្ហាប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស]នោះទេ ខ្ញុំគិតថា រូបភាពរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក នឹងត្រូវបានធ្លាក់ចុះទៅវិញទេ។ មានន័យថា ការណ៍ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកមិនបានឈឺឆ្អាល ឬមិនបានគិតគូរអំពីបញ្ហាប្រជាធិបតេយ្យនៅលើពិភពលោក ជាផ្នែកមួយដែលធ្វើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកបាត់នូវប្រជាប្រិយភាពដោយខ្លួនឯង»។
អ្នកវិភាគនយោបាយរូបនេះក៏បានបន្ថែមដែរថា បើទោះជាលោក ដូណាល់ ត្រាំ ផ្ទាល់មានចំណាប់អារម្មណ៍តិចតួចលើបញ្ហានយោបាយក្នុងប្រទេសសាម៉ី ក៏ប៉ុន្តែបណ្ដាទីប្រឹក្សាគ្រប់ផ្នែកពហុវិស័យរបស់លោក មុខជានឹងផ្ដល់នូវការប្រឹក្សាដែលនាំឱ្យលោកសម្រេចចិត្ត និងបញ្ចេញវោហារសព្ទលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សក្នុងតំបន់ជាក់ជាមិនខាន៕
សូមចុចទៅប្រភពដើម VOA ត្រង់នេះ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រទានកម្ម»មានន័យដូចម្តេច?
31 នាទី
