អន្តរជាតិ
២០១៧៖ នយោបាយការទូត «ឌូទើតេ» ធ្វើឲ្យកម្តៅជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងថយចុះនៅអាស៊ាន ?
×![]()
ច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ ដែលសមុទ្រចិនខាងត្បូង បានក្លាយជាបញ្ហាស្មុគស្មាញ និងចំណុចថ្នាំងថ្នាក់ខ្លាំងរវាងអាស៊ាន និងចិន ។ វាក៏ជាបញ្ហា ដែលធ្វើកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធអាស៊ានមានភាពតានតឹង ជាពិសេសនោះក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ ។ តែបញ្ហានេះហាក់ស្ងប់ស្ងាត់គួរកត់សម្គាល់ នៅពេលដែលហ្វីលីពីន ដែលជាភាគីជម្លោះផ្ទាល់ ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះអាស៊ានឆ្នាំ ២០១៧ ។
ឆ្នាំ ២០១៧ គឺជាពេលដ៏ពិសេសមួយសម្រាប់អាស៊ាន ដ្បិតវាជាខួបគម្រប់៥០ឆ្នាំ នៃការបង្កើតអង្គការអន្តររដ្ឋាភិបាល ដែលកំពុងតែលេចមុខលេចមាត់នៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិមួយនេះ ។ វាក៏ជាឆ្នាំមួយល្អផងដែរសម្រាប់អាស៊ាន និងចិន ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាជម្លោះអធិបតេយ្យសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលកន្លងមកតែងតែញាំញី មិនត្រឹមតែកិច្ចប្រជុំអាស៊ានប៉ុណ្ណោះនោះទេ តែក៏ធ្វើឲ្យប្រទេសពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនត្រូវប្រឈមមុខគ្នាទាំងការទូត និងយោធាផងដែរ ។
ជារឿងដែលមិនអាចប្រកែកចំពោះភាពស្ងប់ស្ងាត់មួយនេះ នោះគឺនយោបាយការទូតទន់ភ្លន់តែមិនទន់ជ្រាយរបស់លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន រ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌូទើតេ ។ ទោះបីជាលោកប្រធានាធិបតី ជានិច្ចកាលប្រើប្រាស់ពាក្យសម្តីអសុរោះបន្តិចក៏ដោយ លោកហាក់មានជំហរការទូតទន់ភ្លន់បន្តិចជាមួយនឹងចិន ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះអធិបតេយ្យ ។ ទន់ភ្លន់នោះគឺ លោកព្រមយកជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដោះស្រាយដោយទ្វេភាគី និងសន្តិវិធី ។
ជំហរនេះ បានធ្វើឲ្យហ្វីលីពីន ដែលធ្លាប់តែប្រើប្រាស់វេទិកាអន្តរជាតិ និងជាពិសេសវេទិកាអាស៊ានតែម្តងដើម្បីថ្កោលទោស និងប្រឆាំងចិនរឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូង មកក្លាយជាដៃគូជិតស្និទ្ធនៅក្នុងតំបន់វិញ ។ កន្លងមកលោកឌូទើតេ បានប្រកាសហើយថា លោក មិនប្រើប្រាស់កងកម្លាំងដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាជាមួយនឹងចិនបានឡើយ ព្រោះលោកយល់ឃើញថា មធ្យោបាយនេះមិនមានលទ្ធផលល្អឡើយ ។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកជ្រើសយកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងចិនដើម្បីផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ខណៈរក្សាទុកបញ្ហាអធិបតេយ្យក្នុងនីតិវិធីដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី និងទ្វេភាគី ។
អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នោះ គោលនយោបាយបរទេស មិនរឹងទទឹង និងមិនចង់ឲ្យគ្រួសារអាស៊ានពិបាកជាមួយដោយសារតែជម្លោះសមុទ្ររបស់លោកឌូទើតេ ក៏មានផ្លែផ្កាក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ានផងដែរ ។ ជាក់ស្តែង ក្នុងឆ្នាំ២០១៧នេះ ហ្វីលីពីន ដែលជាម្ចាស់ផ្ទះកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន បានធ្វើជាអ្នកសម្របសម្រួលដ៏ល្អ ដែលបរិយាកាសអាស៊ានមិនតានតឹងខ្លាំងដោយសារសមុទ្រចិនខាងត្បូង ។
ផ្ទុយទៅវិញ អាស៊ាន និងចិន បានសម្រេចសមិទ្ធផលមួយ ដែលជាការបើកផ្លូវសម្រាប់រដ្ឋពាក់ព័ន្ធជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដើម្បីឈានទៅដល់ដំណោះស្រាយរួមមួយនាពេលអនាគត ។ សមិទ្ធផលនោះគឺ អាស៊ាន និងចិន នៅឆ្នាំ២០១៧ បានព្រមព្រៀងគ្នាចុះហត្ថលេខាលើក្របខណ្ឌនៃក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលភាគីទាំងពីរ បានរំពឹងថា នឹងក្លាយជាលិខិតូបករណ៍មួយសម្រាប់គ្រប់គ្រងសកម្មភាពនានានៅក្នុងតំបន់មានវិវាទជាមួយគ្នា ។
គួរជម្រាបផងដែរថា ជម្លោះអធិបតេយ្យសមុទ្រចិនខាងត្បូង មានរដ្ឋជាប់ពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ដូចជា ពព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន វៀតណាម និងចិន ៕
ឆ្នាំ ២០១៧ គឺជាពេលដ៏ពិសេសមួយសម្រាប់អាស៊ាន ដ្បិតវាជាខួបគម្រប់៥០ឆ្នាំ នៃការបង្កើតអង្គការអន្តររដ្ឋាភិបាល ដែលកំពុងតែលេចមុខលេចមាត់នៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិមួយនេះ ។ វាក៏ជាឆ្នាំមួយល្អផងដែរសម្រាប់អាស៊ាន និងចិន ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាជម្លោះអធិបតេយ្យសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលកន្លងមកតែងតែញាំញី មិនត្រឹមតែកិច្ចប្រជុំអាស៊ានប៉ុណ្ណោះនោះទេ តែក៏ធ្វើឲ្យប្រទេសពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនត្រូវប្រឈមមុខគ្នាទាំងការទូត និងយោធាផងដែរ ។
ជារឿងដែលមិនអាចប្រកែកចំពោះភាពស្ងប់ស្ងាត់មួយនេះ នោះគឺនយោបាយការទូតទន់ភ្លន់តែមិនទន់ជ្រាយរបស់លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន រ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌូទើតេ ។ ទោះបីជាលោកប្រធានាធិបតី ជានិច្ចកាលប្រើប្រាស់ពាក្យសម្តីអសុរោះបន្តិចក៏ដោយ លោកហាក់មានជំហរការទូតទន់ភ្លន់បន្តិចជាមួយនឹងចិន ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះអធិបតេយ្យ ។ ទន់ភ្លន់នោះគឺ លោកព្រមយកជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដោះស្រាយដោយទ្វេភាគី និងសន្តិវិធី ។
ជំហរនេះ បានធ្វើឲ្យហ្វីលីពីន ដែលធ្លាប់តែប្រើប្រាស់វេទិកាអន្តរជាតិ និងជាពិសេសវេទិកាអាស៊ានតែម្តងដើម្បីថ្កោលទោស និងប្រឆាំងចិនរឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូង មកក្លាយជាដៃគូជិតស្និទ្ធនៅក្នុងតំបន់វិញ ។ កន្លងមកលោកឌូទើតេ បានប្រកាសហើយថា លោក មិនប្រើប្រាស់កងកម្លាំងដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាជាមួយនឹងចិនបានឡើយ ព្រោះលោកយល់ឃើញថា មធ្យោបាយនេះមិនមានលទ្ធផលល្អឡើយ ។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកជ្រើសយកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងចិនដើម្បីផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ខណៈរក្សាទុកបញ្ហាអធិបតេយ្យក្នុងនីតិវិធីដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី និងទ្វេភាគី ។
អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នោះ គោលនយោបាយបរទេស មិនរឹងទទឹង និងមិនចង់ឲ្យគ្រួសារអាស៊ានពិបាកជាមួយដោយសារតែជម្លោះសមុទ្ររបស់លោកឌូទើតេ ក៏មានផ្លែផ្កាក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ានផងដែរ ។ ជាក់ស្តែង ក្នុងឆ្នាំ២០១៧នេះ ហ្វីលីពីន ដែលជាម្ចាស់ផ្ទះកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន បានធ្វើជាអ្នកសម្របសម្រួលដ៏ល្អ ដែលបរិយាកាសអាស៊ានមិនតានតឹងខ្លាំងដោយសារសមុទ្រចិនខាងត្បូង ។
ផ្ទុយទៅវិញ អាស៊ាន និងចិន បានសម្រេចសមិទ្ធផលមួយ ដែលជាការបើកផ្លូវសម្រាប់រដ្ឋពាក់ព័ន្ធជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដើម្បីឈានទៅដល់ដំណោះស្រាយរួមមួយនាពេលអនាគត ។ សមិទ្ធផលនោះគឺ អាស៊ាន និងចិន នៅឆ្នាំ២០១៧ បានព្រមព្រៀងគ្នាចុះហត្ថលេខាលើក្របខណ្ឌនៃក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលភាគីទាំងពីរ បានរំពឹងថា នឹងក្លាយជាលិខិតូបករណ៍មួយសម្រាប់គ្រប់គ្រងសកម្មភាពនានានៅក្នុងតំបន់មានវិវាទជាមួយគ្នា ។
គួរជម្រាបផងដែរថា ជម្លោះអធិបតេយ្យសមុទ្រចិនខាងត្បូង មានរដ្ឋជាប់ពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ដូចជា ពព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន វៀតណាម និងចិន ៕
Tag:
ហ្វីលីពីន
អាស៊ាន
ចិន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
