កំណើនអ្នកវិនិយោគ និងប្រជាជនចិននៅកម្ពុជាជាពិសេសនៅខេត្តព្រះសីហនុ បានធ្វើឲ្យប្រជាជនកម្ពុជាព្រួយបារម្ភខ្លាំង។ មានព័ត៌មានខ្លះអះអាងថា ប្រជាជនចិនបានប្រព្រឹត្តអំពើខុសច្បាប់ និងបង្កបញ្ហារញ៉េរញ៉ៃ និង អសន្តិសុខជាដើមផង។ បញ្ហានេះបាន បង្ខំឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងតំណាងរដ្ឋាភិបាលចិនប្រចាំនៅកម្ពុជា ចេញមុខបកស្រាយដើម្បីឲ្យសាធារណជននៅកម្ពុជាបានជ្រាបច្បាស់ និងអស់ក្តីបារម្ភផង។
បច្ចុប្បន្ន គោលនយោបាយស្នូលរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគឺ បន្តកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ រក្សាស្ថិរភាព សន្តិភាព និងធានាឲ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចដោយចីរភាពផង។ ដរាបណា អភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនេះនៅជាចំណុចអាទិភាពនៃគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះ មហាអំណាចចិននៅតែជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយដ៏ល្អរបស់កម្ពុជា។ ចិនជាដៃគូសហការផង ជាអ្នកផ្តល់ជំនួយផង និងជាប្រភពទុនវិនិយោគដ៏ធំផង។
កម្ពុជាមិនគួរមានក្តីបារម្ភខ្លាំងពេកទេ ជុំវិញកំណើនអ្នកវិយោគចិន និងជនជាតិចិននៅកម្ពុជា។ ជំនួសឲ្យក្តីបារម្ភ កម្ពុជាត្រូវចោទសួរខ្លួនឯងថា តើយើងត្រូវត្រៀមខ្លួនកម្រិតណាដើម្បីទាញយកផលប្រយោជន៍ពីការវិនិយោគរបស់ចិន និងត្រូវពង្រឹងចំណាត់ការបែបណាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈម និងឆ្លើយតបក្តីបារម្ភរបស់ប្រជាពលពលរដ្ឋនោះ។
ទោះចង់មិនចង់ ក្នុងបរិបទសាកលភាវូបនីយកម្ម គេមិនអាចកម្រិត ឬហាមឃាត់ប្រទេសដទៃចូលមកដាក់ទុនរកស៊ីក្នុងប្រទេសខ្លួនឯងបានឡើយ។ ព្រោះវាមានតែការបើកចំហទ្វារសេដ្ឋកិច្ច និងទទួលវិនិយោគបរទេសបណ្ណោះ ដែលជាគន្លឹះនៃការរីកលូតលាស់ និងអភិវឌ្ឍនៃប្រទេសនីមួយៗរួមទាំងកម្ពុជាផង។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ក្នុងកម្រិតកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងរដ្ឋ និងរដ្ឋ បើទោះលើវិស័យនយោបាយក្តី ឬ ពាណិជ្ជកម្មក្តី វាសុទ្ធតែមានផលចំណេញទាំងអស់។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់នោះគឺ «ភាពឆ្លាតវៃ និង សមត្ថភាព ជាគន្លឹះដែលកម្ពុជាត្រូវពង្រឹងបន្ថែម។
ដល់ត្រឹមនេះខ្ញុំសូមទាញការចាប់អារម្មណ៍មិត្តអ្នកអានឲ្យបានយល់ច្បាស់ពីប្រយោជន៍ដែលកម្ពុជាទទួលបានពីទំនាក់ទំនងល្អរវាងចិន និងកម្ពុជាទាំងពេលបច្ចប្បន្ន និងអនាគត។ ក្រឡេកទៅមើលវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ចិនបន្តវិនិយោគលើវិស័យជាច្រើនរួមមានទាំងវិស័យវាយនភណ្ឌ កាត់ដេរ ស្បែកជើង ទូរគមនាគមន៍ ធនាគារ ហិរញ្ញវត្ថុ កសិឧស្សាហកម្ម កសិកម្ម អចលនវត្ថុ និងសំណង់ជាដើមផង។
ទំហំវិនិយោគរបស់ចិននៅកម្ពុជាកើនឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ទុនវិនិយោគចិននេះមានទំហំប្រហែល ១,៣ ពាន់ដុល្លារស្មើ ២៧ នៃទុនវិនិយោគសរុបនៅកម្ពុជា។ នេះបើយោងតាមទិន្នន័យរបស់ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា។
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ នាពេលអនាគត កម្ពុជានឹងអាចបន្តពឹងផ្អែក ក៏ដូចជារៀនសូត្រពីការរីកចម្រើន និងលូតលាស់រហ័សនៃសេដ្ឋកិច្ចចិនបានដែរ ព្រោះចិននឹងក្លាយជាមហាយក្សសេដ្ឋកិច្ចធំផុតលេខនៅត្រឹមឆ្នាំ
២០៣០ ខាងមុខ ។
លើសពីពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី កម្ពុជាមានលទ្ធភាពខ្ពស់ក្នុងការទាញប្រយោជន៍ផ្សេងទៀតតាមរយៈការចូលរួមជាសមាជិកគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ចិន ជាពិសេស «ខ្សែក្រវាត់មួយវិថីមួយ», ធ្វើជាស្ថាបនិកធនាគារវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាស៊ី (AIIB) និងជាសមាជិកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាង (MLC) ថែមទៀត។ អ្វីដែលកម្ពុជាទទួលបាននោះជាប្រយោជន៍យូរអង្វែង ដែលវាមានដូចជាការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្តដើម្បីឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងបង្កើនសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មដែលទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចជាតិផងដែរ។ កម្ពុជាក៏ត្រូវព្យាយាមធ្វើយ៉ាងណាផ្លាស់ប្តូរកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលមានស្រាប់នេះឲ្យទៅជាលទ្ធភាព និងឱកាសសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋថ្នាក់មូលដ្ឋានដើម្បីពួកគេអាចទាញយកប្រយោជន៍បានច្រើនផង។
គេមិនភ្លេចទេថា ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចជាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រមុខរដ្ឋចិនលោក ស៊ី ជិនភីង មកកម្ពុជាក្នុងខែតុលាឆ្នាំ ២០១៦ នោះបានត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ការពង្រឹងទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ទស្សនកិច្ចនោះក៏បាននាំមកនូវផលប្រយោជន៍ច្រើនសម្រាប់កម្ពុជាដែរ។ កិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគីចំនួន ៣១ ត្រូវបានចុះហត្ថខារួមគ្នា ហើយក្នុងនោះមានទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងផ្តល់កម្ចីទន់ដែលមានទំហំប្រមាណ
២៣៧ លានដុល្លារផងដែរ។ អ្វីដែលសំខាន់នោះ ប្រមុខរដ្ឋចិនបានសម្រេចលុបចោលបំណុលដែលមានទំហំ ៨៩លានដុល្លារអាមេរិកដែលកម្ពុជាជំពាក់ថែមទៀតផង។
ទស្សនកិច្ចកាលពីខែមករារបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលចិនលោក លី ខឹឈាំង ក៏បាននាំមកនូវប្រយោជន៍ច្រើនផងដែរ និងលើកស្ទួយទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរឲ្យកាន់តែរីកចម្រើនថែមទៀត។ កិច្ចព្រមព្រៀង ១៩ ដែលមានទំហំច្រើនពាន់លានដុល្លារត្រូវបានចុះរួមគ្នា ដោយគ្រប់ដណ្តប់លើវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ កសិកម្ម និងសុខភិបាលផងដែរ។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនោះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន បានប្រកាសបន្តកសាងស្ពានមិត្តភាព និងផ្លូវនៃការអភិវឌ្ឍរួមគ្នាដែរ។
ចំណែក ផលប្រយោជន៍ទេសចរណ៍វិញនោះក៏បានជួយជំរុញការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកម្ពុជាច្រើនដែរ។ គេអាចរំពឹងបានថា អ្នកទេសចរចិនរាប់លាននាក់នឹងបន្តមកទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ គ្រាន់តែឆ្នាំ ២០១៧ អ្នកទេសចរណ៍ចិនកើនដល់ មួយលាននាក់ឯណោះដែលបានមកកម្សាន្តនៅកម្ពុជា និងនាំមកនូវចំណូលសរុបដល់កម្ពុជាប្រហែល
៧០០លានដុល្លារអាមេរិកឯណោះ។ អ្វីដែលមិនអាចប្រកែកបានកម្ពុជានឹងបន្តទទួលបានប្រយោជន៍ពីកំណើនអ្នកទេសចរចិនកាន់តែច្រើនថែមទៀតនៅពេលខាងមុខ បើទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងចិននិងកម្ពុជាកាន់តែប្រសើរឡើងនោះ។
ចំណុចសំខាន់មួយ ចិនចាត់ទុកកម្ពុជាជាមិត្ត និងដៃគូរកស៊ី (ស្មើភាព)។ ដោយធ្លាប់ជាប្រទេសស្ថិតក្រោមអាណានិគម មហាអំណាចចិនអាចយល់ច្បាស់ពីប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍច្រើនជាងមហាអំណាចផ្សេងទៀត។ ចិននៅតែប្រកាន់គោលការណ៍មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងប្រទេសដទៃយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន ហើយមិនដាក់គំនិតខ្លួនឲ្យគេអនុវត្តតាម។ ក្នុងបញ្ហាកម្ពុជាក្តី ចិនបន្តរក្សាជំហរអព្យាក្រឹត្យរបស់ខ្លួន និងគោរពការសម្រេចចិត្ត និងផ្លូវដែលកម្ពុជាដើរ ដើម្បីឆ្ពោះទៅរកការអភិវឌ្ឍដោយជោគជ័យ។
យ៉ាងណាក្តី គេត្រូវចាំថា គ្មានមហាអំណាចណាមួយមានចិត្តធម៌ជួយហើយមិនរកប្រយោជន៍ទៅវិញឡើយ។ រាល់ជំនួយមានចំណង ហើយរាល់ការវិនិយោគ គេសុទ្ធតែសំឡឹងឃើញផលចំណេញរៀងៗខ្លួនដែរ គ្រាន់តែតិច ឬក៏ច្រើនប៉ុណ្ណោះ។ សូម្បីតែអាមេរិកផ្តល់ជំនួយឲ្យប្រទេសដទៃក៏ព្រោះចង់ឃើញ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបែបបស្ចិមលោករបស់ខ្លួនរីកលូតលាស់ដែរដើម្បីងាយស្រួលសហការគ្នា។ រីឯចិនវិញ ក៏រំពឹងចង់ឃើញប្រទេសដែលខ្លួនជួយរីកចម្រើនដូចគ្នាដើម្បីងាយស្រួលរកស៊ី និងស្វែងរកប្រយោជន៍យូរអង្វែងជាមួយគ្នាដែរ។
ដូចបាននិយាយខាងដើមស្រាប់ ជំនួសឲ្យការព្រួយបារម្ភចំពោះវត្តមានអ្នកជំនួញ និងកំណើនវិនិយោគទុនចិនច្រើន កម្ពុជាក៏ត្រូវត្រៀមខ្លួនរកដំណោះស្រាយឆ្លើយតបនឹងកង្វល់របស់ប្រជាជនខ្លួនដែរ ក្រៅពីព្យាយាមទាញយកប្រយោជន៍នោះ។
តាមពិតទៅ បញ្ហាធំៗពីរយ៉ាងដែលធ្វើឲ្យប្រជាជនកម្ពុជាតាមមូលដ្ឋានជាពិសេសខេត្តព្រះសីហនុមិនសប្បាយចិត្ត និងបារម្ភខ្លាំង។ ក្នុងនោះមានឥរិយាបថរបស់ប្រជាជនចិនដែលចូលមកធ្វើការនៅកម្ពុជា និង ការអនុវត្តតាមច្បាប់និងបទបញ្ញត្តិកម្ពុជារបស់ក្រុមហ៊ុនវិនិយោគចិនផង។
ទាក់ទិននឹងប្រជាជនចិន គេឃើញមានការផ្សព្វផ្សាយជាហូរហែរ ពីករណីប្រជាជនចិនប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ ឆបោកលុយកាក់តាមទូរសព្ទ បង្កអសន្តិសុខ និងប្រព្រឹត្តអំពើមិនគប្បីផ្សេងទៀតផង។ ជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង គ្រាន់តែក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ជនជាតិចិន និងតៃវ៉ាន់យ៉ាងហោចណាស់ ៣៤២នាក់ត្រូវបានអាជ្ញាធរកម្ពុជាបណ្តេញចេញពីកម្ពុជាដោយសារពួកគេពាក់ព័ន្ធការឆបោកលុយតាមទូរសព្ទផងដែរ។
ចំណែកក្រុមហ៊ុនចិនមួយចំនួនក៏ដូចគ្នាដែរ។ ករណីនេះ គេឃើញក្រុមហ៊ុនចិនខ្លះបានរងការចោទប្រកាន់ថា បានបំពានច្បាប់កម្ពុជា និងធ្វើសកម្មភាពនានាដែលធ្វើឲ្យប្រជាជនតាមមូលដ្ឋានក្តៅក្រហាយផង។ ក្នុងនោះមាន
ការរំលោភបំពាន ឬប៉ះពាល់ដល់ដីធ្លីប្រជាជន បូម ឬទាញយកធនធានរ៉ែ និងបង្កផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានជាដើម។
ដូច្នេះហើយ រាល់ការបញ្ចេញមតិយោបល់ ឬបង្ហាញក្តីបារម្ភរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា អាចជាការដាស់តឿនដល់អាជ្ញាកម្ពុជាឲ្យពង្រឹងការគ្រប់គ្រង និងការអនុវត្តច្បាប់បន្ថែម សំដៅធ្វើយ៉ាងណាដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមឲ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពដែរ។ បញ្ហាកើតឡើងមិនមែនកំហុសចិនទាំងស្រុងឡើយ ប៉ុន្តែវាជាកំហុសមួយផ្នែករបស់កម្ពុជា ដែលមិនព្រមពង្រឹងចំណាត់ការគ្រប់គ្រងការវិនិយោគ និងអនុវត្តច្បាប់ ក៏ដូចជាបទបញ្ញត្តិនានាឲ្យបានត្រឹមត្រូវនោះ។
រដ្ឋាភិបាលចាំបាច់ត្រូវពិនិត្យ និងដោះស្រាយរាល់ចំណុចឆកល្វែងដូចជា អភិបាលកិច្ចទន់ខ្សោយ ការអនុវត្តច្បាប់មិនចំគោលដៅ និងគ្មានប្រសិទ្ធភាព រួមទាំងបញ្ហាពុករលួយផង ហើយម្យ៉ាងវិញទៀត រដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវមានគម្រោង ឬផែនការអភិវឌ្ឍច្បាស់លាស់ និងមានតម្លាភាពដែរ។
ក្នុងន័យនេះ កម្ពុជាត្រូវគ្រប់គ្រងទំហំវិនិយោគរបស់ចិនឲ្យបានម៉ត់ចត់ ដើម្បីអាចកំណត់បានថា ការវិនិយោគនោះចូលមកកម្រិតប៉ុណ្ណា និងផ្តោតលើវិស័យអ្វីខ្លះ? ហើយប្រជាជនចិនប៉ុន្មានចូលមកកម្ពុជាជាដើម។ យើងដឹងច្បាស់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពិតជាមានគោលដៅប្រែក្លាយខេត្តព្រះសីហនុឲ្យទៅជាតំបន់ទេសចរណ៍បន្ទាប់ពីខេត្តសៀមរាបដើម្បីទាក់ទាញអ្នកទេសចរបរទេសពីគ្រប់ទិសទីមែន ប៉ុន្តែភាពសម្បូរហូរហៀរដោយកាស៊ីណូដែលជាកន្លែងលេងល្បែងស៊ីសងនោះ ក៏វាមិនមែនជារឿងដែលប្រជាជននៅក្នុងតំបន់សប្បាយចិត្ត និងប្រាថ្នាចង់ឃើញដែរ។ បើគ្មានការគ្រប់គ្រងតឹងរ៉ឹង ប្រាកដណាស់ថា បញ្ហាជួញដូរផ្លូវភេទ លាងលុយ និងឧក្រិដ្ឋកម្មនឹងអាចកើតឡើងជាក់ជាមិនខាន។
ប៉ុន្តែក្រោយមានការបកស្រាយ សញ្ញាវិជ្ជមាននោះគឺ តំណាងរដ្ឋាភិបាលចិនប្រកាសពង្រឹងកិច្ចសហការជាមួយកម្ពុជាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាអសកម្មបង្កដោយជនជាតិចិន ហើយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឯណោះវិញក៏បានប្រកាសជំរុញការកសាងធនធានមនុស្សកម្ពុជាឲ្យបានស្របតាមតម្រូវការការងារ និងដើម្បីជំនួសឲ្យជនបរទេសផង។
សរុបមកវិញ កាលណាបើអភិបាលកិច្ចរឹងមាំ និងមានប្រសិទ្ធភាព បូករួមជាមួយភាពស្អាតស្អំគ្មានអំពើពុករលួយ និងតម្លាភាពផង វានឹងរួមចំណែកសំខាន់ក្នុងការធានាប្រយោជន៍ជាតិយូរអង្វែង។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ វាក៏អាចធានាបានថា ប្រជាជននៅតាមមូលដ្ឋានមើលឃើញប្រយោជន៍ និងអាចមានលទ្ធភាពពេញលេញដើម្បីទាញបានប្រយោជន៍ទៀត។ ក្នុងនោះមាន ការទទួលបានការងារ ទទួលបានជំនាញ ក៏ដូចជាការជំរុញសេដ្ឋកិច្ចកម្រិតមូលដ្ឋានឲ្យលូតលាស់ដែរ។ ពេលនោះហើយ ប្រជាជនពលរដ្ឋកម្ពុជាក៏លែងបារម្ភ ឬមានកង្វល់រឿងកំណើនវិនិយោគចិនទៀតដែរ៕