ភ្នំពេញ៖ ផ្ទះលក់កាហ្វេមួយកន្លែងដែលមានឈ្មោះថា ផ្ទះកាហ្វេវប្បធម៌ បានតាំងវត្ថុបង្ហាញពីវប្បធម៌ ក្នុងគោលដៅរួមចំណែកផ្សព្វផ្សាយពីវប្បធម៌ខ្មែរ។ វត្ថុបុរាណដែលមានក្នុងផ្ទះកាហ្វេវប្បធម៌នេះ មានអាយុកាលចាប់ពីជាង១០០ឆ្នាំ រហូតដល់សម័យបច្ចុប្បន្ន។
ដើម្បីបានជ្រាបច្បាស់សូមស្ដាប់បទយកការណ៍ ដែលរៀបចំដោយកញ្ញា ប៉ូ សាគុន ដូចតទៅ៖
ហាងកាហ្វេមួយចំនួនបានច្នៃម៉ូដ តាមបែបទំនើបនិងទាន់សម័យ ដែលមានបន្ទប់ម៉ាស៊ីនត្រជាក់ជាដើមនោះ អាចនិយាយបានថាតម្រូវទៅតាមសម័យកាល។ ប៉ុន្តែផ្ទះកាហ្វេវប្បធម៌វិញ បែរជារៀបចំកន្លែងលក់លក្ខណៈសាមញ្ញ និងតាំងវត្ថុបុរាណច្រើនប្រភេទសម្រាប់ឱ្យអតិថិជនបានស្វែងយល់ពីវប្បធម៌ខ្មែរ។
ស្លាកដែលរចនាអក្សរព័ណ៌បៃតងស្រស់ នៅខាងលើបំផុតផ្នែកខាងស្ដាំដាក់ថា ការហ្វេធម្មជាតិ ផ្នែកខាងឆ្វេងសរសេរពាក្យ free Wi Fi ផ្នែកកណ្ដាលមានឡូហ្កូធំជាងគេដាក់ថាកាហ្វេវប្បធម៌ និងផ្នែកខាងក្រោម សរសេរអក្សរធំៗថា កាហ្វេខ្មែរ បានដាក់នៅចិញ្ចើមផ្លូវខាងមុខទូដាក់គ្រឿងភេសជ្ជៈច្រើនមុខ។ នេះជាស្លាកដែលដាក់នៅខាងមុខផ្ទះលក់កាហ្វេ ដែលមានតាំងវត្ថុតំណាងវប្បធម៌ខ្មែរ។
បើមើលតាមការរៀបចំនៅខាងមុខផ្លូវចូល ពិបាកឱ្យអ្នកធ្វើដំណើរធម្មតាដឹងបានណាស់ថា ផ្ទះលក់កាហ្វេនេះ មានតាំងវត្ថុបង្ហាញពីវប្បធម៌ខ្មែរច្រើន ប្រសិនបើពួកគេមិនបានដឹងពីមិត្តភក្ដិ ឬបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកនោះ។ ផ្ទះកាហ្វេវប្បធម៌នេះ ស្ថិតក្នុងភូមិស្ពានខ្ពស់ សង្កាត់គីឡូម៉ែត្រលេខ៦ ខណ្ឌឫស្សីកែវ រាជធានីភ្នំពេញ។
នៅចំកណ្ដាលផ្លូវចូលមានដាក់ឆត្រធំមួយ មានកៅអីតូចៗ និងតុច្នៃពីកង់ឡានត្រួតគ្នា២។ ដើរផុតឆត្រនេះ គេនឹងឃើញរូបសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត យ៉ាងធំមួយដែលគូរជាប់នឹងរនាំងផ្ទះ យ៉ាងច្បាស់ ព្រោះគំនូរនេះនៅទស់មុខផ្លូវចូលតែម្ដង។ នៅជញ្ជាំងផ្ទះថ្មផ្នែកម្ខាងទៀត មានគំនូរលោក Beat Richner យ៉ាងធំផងដែរ។
បើមើលតែនៅចំហៀងខាងឆ្វេងដៃផ្លូវចូល នោះគេនឹងឃើញ រូបព្រះគណេសធ្វើពីស៊ីម៉ងត៍ធំល្មម។ ចូលទៅជ្រៅបន្តិចទៀត មានគំនូរព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ដែលគូរតែព្រះសីសៈរបស់ទ្រង់ និងមានឧបករណ៍ភ្លេងរនាត សម្រាប់ឱ្យអ្នកទៅទទួលទានកាហ្វេបានហាត់រៀនផងដែរ។ ក្រៅពីនោះមានតាំងគំនូរប្រាសាទអង្គរវត្ត ឧបករណ៍ស្បែកធំ ឃ្មោះ ទូរទស្សន៍ចាស់មួយ ញញួរ កាំបិទ និងហឹបជាដើម។
ងាកមកផ្នែកខាងស្ដាំដៃផ្លូវចូលវិញ វត្ថុប្រើប្រាស់របស់ខ្មែរជាច្រើន តាំងពីអកកំបោរ ជញ្ជីងខ្មែរ គងតូច ត្បាល់ធ្វើពីឈើមិនប្រណិត ឆ្នាំអ៊ុត ផ្ទិលចាស់ដែលមានស្និមបែកមាត់ដោយអន្លើ ព្រមទាំងមានសម្ភារច្រើនទៀត ដាក់លើទូមានថ្នាក់។
តុនិងកៅអីនៅទីនេះរៀបចំសាមញ្ញ ដោយគ្រាន់តែដាក់ឆត្រការពារកំដៅថ្ងៃនិងភ្លៀង សម្រាប់ភ្ញៀវដែលមកទទួលទានកាហ្វេ តែប៉ុណ្ណោះ ។ ក្រៅពីការតុបតែងហាង ផ្ទះកាហ្វេវប្បធម៌ មានបង្រៀនឧបករណ៍រនាត ស្គរធំ និងដាក់សម្លៀកបំពាក់បុរាណឱ្យភ្ញៀវបានស្លៀកពាក់ផងដែរ។
ជាអ្នកគ្រប់គ្រងក្នុងផ្ទះការហ្វេវប្បធម៌នេះ អ្នកនាង ស្រាន់ វណ្ណេត បាននិយាយថា គោលបំណងសំខាន់ដែលនាំឱ្យមានការរៀបចំដាក់តាំងវត្ថុបុរាណភ្ជាប់ជាមួយការលក់កាហ្វេនេះ គឺដើម្បីជាផ្នែកមួយផ្សព្វផ្សាយ និងបញ្ជ្រាបវប្បធម៌ខ្មែរ ទៅកាន់កូនខ្មែរ។ «យើងផ្ដោតសំខាន់លើវប្បធម៌ខ្មែរ ចង់ផ្សព្វផ្សាយពីវប្បធម៌ខ្មែរ។ យើងមានរៀបចំស្លៀកពាក់សម្លៀកបំពាក់បុរាណ ដាក់ឧបករណ៍ភ្លេងខ្មែរជូនគាត់រៀន និងមានតាំងវត្ថុបុរាណដែលយើងប្រមូលបាន។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់អ្នកនាង វណ្ណេត។
បើកនៅដើមឆ្នាំ២០១៨ ហាងកាហ្វេនេះ ទទួលបានអតិថិជនច្រើនគួរសម ដែលមានមកពីខេត្តផ្សេងៗ ព្រមទាំងមកពីក្រៅប្រទេសផងដែរ នេះបើតាមការបញ្ជាក់ពី អ្នកនាងវណ្ណេត។ បន្ថែមពីការតាំងវត្ថុបង្ហាញពីវប្បធម៌ខ្មែរ ការបង្រៀនភ្លេង និងការស្លៀកពាក់សម្លៀកបំពាក់បុរាណពីសម័យលង្វែក និងសម័យឧត្ដុង្គ ជាចំណុចសំខាន់មួយទៀតបង្ហាញពីវប្បធម៌ខ្មែរ។ ដោយសារតែមិនមានកម្លាំងគ្រប់គ្រាន់ អ្នកដែលមានបំណងចង់រៀនភ្លេង ឬស្លៀកសំលៀកបំពាក់បុរាណត្រូវតែហៅទូរស័ព្ទមកមុន ដើម្បីឱ្យក្រុមការងាររៀបចំជូន។
សម្រាប់ការរៀនឧបករណ៍ភ្លេងរនាត និងស្គរធំ បង្រៀនដោយនាយកសាលាហ្វូណន ដោយរៀនតែថ្ងៃអង្គារ៍ពីម៉ោង៣រសៀលតទៅ និងមិនមានការបង់ប្រាក់ឡើយ។ ចំណែកការស្លៀកសម្លៀកបំពាក់បុរាណសម្រាប់សិស្ស ត្រូវបង់វិភាគទាន៥,០០០រៀល ហើយសម្រាប់មនុស្សធម្មតាតម្លៃផ្សេង។
បើតាម អ្នកគ្រប់គ្រងដដែល សម្ភារមួយចំនួនដូចជាឧបករណ៍ស្បែកធំ សម្លៀកបំពាក់បុរាណ និងឧបករណ៍ភ្លេងជាដើមនោះ ផ្ទះកាហ្វេវប្បធម៌បានសហការជាមួយនឹងសាលាហ្វូណន ដើម្បីយកមកតាំងបង្ហាញ។ ជាជំហានដំបូងផ្ទះកាហ្វេវប្បធម៌មានលទ្ធភាព តាំងសម្ភារវប្បធម៌បានក្នុងចំនួនតិចតួចនៅឡើយ ព្រោះនៅខ្វះថវិកា។ ក្រោយពីមានការគាំទ្រជាជំហានបន្ទាប់ ផ្ទះកាហ្វេវប្បធម៌មានគម្រោង បើកនៅខេត្តសៀមរាប និងនៅខេត្តបាត់ដំបងផងដែរ។
វណ្ណេត បន្ថែម៖«ជំហានដំបូងយើងចាប់ផ្ដើមតែពីរសម័យកាលទេ ព្រោះនៅខ្វះខាតសម្លៀកបំពាក់ ។ សិស្សចង់ស្លៀកពាក់គាត់អាចជួយជាមូលនិធិខ្លះទៅ ហើយអ្នកធ្វើការ យើងយកតម្លៃពីគាត់លើសពីមូលនិធិ។ ប្រាក់ដែលយើងទទួលបានពីនេះ យើងយកទៅកាត់សម្លៀកបំពាក់បន្ថែម»។
លោក សុខន សុវណ្ណារិទ្ធ គឺជាអតិថិជនប្រចាំនៅផ្ទះកាហ្វេវប្បធម៌នេះ ចាប់អារម្មណ៍ពីការតាំងបង្ហាញវត្ថុចាស់ៗ ដែលជាសម្ភារប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងវត្ថុដែលបង្ហាញពីវប្បធម៌ខ្មែរច្រើនទៀត។ មកទទួលទានកាហ្វេស្ទើររាល់ថ្ងៃ សុវណ្ណារិទ្ធ មកទីនេះក៏ព្រោះគេអាចរៀនឧបករណ៍រនាតដោយមិនគិតថ្លៃ និងបានសិក្សាពីអ្វីដែលជារបស់ខ្មែរផង។ ជាធម្មតាថ្ងៃរៀនភ្លេងមានតែថ្ងៃអង្គារតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃសម្រាកពីការសិក្សាថ្នាក់ទី១០នោះ រិទ្ធតែងតែមកហាត់រៀនរនាតដោយខ្លួនឯង។
សុវណ្ណារិទ្ធ បញ្ជាក់៖«ខ្ញុំមករាល់ថ្ងៃ តែថ្ងៃខ្លះក៏ខានដែរ។ ខ្ញុំជាសិស្សធម្មតា តែខ្ញុំស្រឡាញ់ភ្លេងខ្មែរ។ នៅទីនេះរៀបចំជាលក្ខណៈវប្បធម៌តែម្ដង។ យើងអាចរៀនភ្លេង ហើយស្លៀកពាក់ជាលក្ខណៈបុរាណបានទៀត»។
ចំណែកយុវសិស្ស សំអុន រិទ្ធី វិញ បច្ចុប្បន្នមានអាយុ១៧និងរៀនថ្នាក់ទី១១។ មានស្រុកកំណើតនៅខណ្ឌឫស្សីកែវ រិទ្ធីក៏តែងតែមកទទួលទានកាហ្វេនៅទីនេះជាប្រចាំដែរ។ ក្រៅពីរៀនឧបករណ៍រនាត ក្មេងប្រុសរូបនេះ ចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងលើការធ្វើខ្មុកស្មាច់មុខហនុមាន និងការប៉ាក់ឌិនអាវបុរាណខ្មែរ ដែលមាននៅក្នុងផ្ទះកាហ្វេវប្បធម៌នេះ។
ក្មេងប្រុសដែលទើបតែរៀនថ្នាក់វិទ្យាល័យរូបនេះ យល់ឃើញថា បើម្ចាស់ហាង ឬកន្លែងលក់ផ្សេងៗទៀត រៀបចំតាំងវត្ថុវប្បធម៌បែបនេះដែរ ជាការចូលរួមចំណែកដ៏ល្អមួយ ឱ្យកូនខ្មែរបានសិក្សាស្វែងយល់ពីរបៀបរបបរស់នៅរបស់ខ្មែរពីបុរាណ។ «ឱ្យតែជាហាងកាហ្វេ និងភោជនីយដ្ឋាន គាត់អាចបើកជាលក្ខណៈបុរាណបែបនេះបាន។ ចង់ឱ្យគាត់បើកនៅទីប្រជុំជន ទីមួយគាត់អាចរកចំណូលបានច្រើន មួយទៀតគាត់អាចផ្សព្វផ្សាយបានទូលាយ»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់ សំអុន រិទ្ធី។
ងាកមកចាប់អារម្មណ៍យុវតី ហៀប ឡាំងហ័ន អាយុ២០ឆ្នាំ ម្ដង។ ឡាំងហ័ន មកផ្ទះកាហ្វេវប្បធម៌ក្នុងបំណងស្លៀកសម្លៀកបំពាក់បុរាណ។ ដឹងដំណឹងថាមានកន្លែងស្លៀកពាក់បុរាណតាមរយៈមិត្តភ័ក្ដិ និងបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក យុវតីរូបនេះ មិនត្រឹមតែមកម្នាក់ឯងទេ ថែមទាំងបាននាំមិត្តរបស់ខ្លួនមក៣នាក់ទៀតផង។ ការស្លៀបពាក់បុរាណគឺជាបំណងរបស់ យុវតីរូបនេះយូរមកហើយ តែនាងទើបតែរកឃើញកន្លែងដែលមានតម្លៃធូរថ្លៃ ដែលអាចឱ្យនាងជាសិស្សនៅឡើយនោះមានលទ្ធភាព។
ឡាំងហ័ន បានសិក្សាពីទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ បានមួយចំនួនដែរ តាមរយៈជីតា ម្ដាយឪពុក និងឯកសារមួយចំនួនទៀត ពីរបៀបរស់នៅរបស់ចាស់បុរាណ។ ក្នុងនាមជាកូនខ្មែរមួយរូប ឡាំងហ័ន ស្នើដល់កូនខ្មែរគ្រប់រូប បើកចិត្តទូលាយសិក្សាពីអ្វីដែលជារបស់ខ្មែរ ឱ្យបានច្បាស់មុននឹងចាប់យកវប្បធម៌ដទៃ។ ឡាំងហ័ន បញ្ជាក់បន្ថែម៖«ចំពោះយោបល់របស់ខ្ញុំ យុវជនជំនាន់ក្រោយគួរតែសិក្សាពីវប្បធម៌របស់ខ្លួនឱ្យច្បាស់សិន មុនចាប់យកវប្បធម៌គេ ហើយកុំដាក់ខ្លួនក្នុងអន្លង់មួយ ព្រោះវប្បធម៌គេក៏ល្អដែរ។ មនុស្សមិនអាចធ្វើអ្វីដែលខ្លួនមិនពេញចិត្តបានទេ តែក្នុងនាមជាកូនខ្មែរ គួរតែសិក្សាអ្វីដែលជាខ្មែរតាមសម័យមួយៗ»។
អ្នកគ្រប់គ្រងផ្ទះកាហ្វេវប្បធម៌អ្នកនាង ស្រាន់ វណ្ណេត ចង់ឱ្យប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូប ចាប់ផ្ដើមស្វែងយល់ពីវប្បធម៌ខ្មែរ ឱ្យបានច្បាស់លាស់ និងចូលរួមផ្សព្វផ្សាយបន្តផង ដើម្បីកុំឱ្យមានការបាត់បង់នៅថ្ងៃខាងមុខ។ ស្រាន់ វណ្ណេត បញ្ជាក់បន្ថែម៖«ចូលចិត្តតែផ្អើលមួយឆាវៗ ស្រឡាញ់បានតែពេលផ្អើល អីចឹងកុំឱ្យគេថាឱ្យយើង។ យើងគ្រាន់តែថែរក្សាវាមិនមានអីពិបាកទេ តែដូនតាយើងគាត់ខំបង្កើត និងថែរក្សាមិនដឹងត្រូវចំណាយកម្លាំងកាយចិត្ត ញើសឈាមប៉ុណ្ណា ទម្រាំសល់ដល់ពេលនេះ។ យើងត្រូវតែពួតដៃគ្នា រួមថែរក្សា»៕