បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
ជាតិ
×![]()
×![]()
ភ្នំពេញ៖ «សម្ដេចឪ ទ្រង់ជាស្ដេចមួយអង្គដែលបានសាងនូវអនុស្សាវរីយ៍ជាច្រើនរាប់មិនអស់ជាមួយប្រជារាស្ត្រ។ ខ្ញុំបានស្គាល់រាជធានីភ្នំពេញ បានស្គាល់ព្រះបរមរាជវាំង ក៏ដោយសារព្រះអង្គដែរ។ អ្វីដែលខ្ញុំចាំមិនភ្លេចនោះ គឺការចូលធ្វើកងនារីក្លាហាន កាលពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៤៧ ដើម្បីទាមទារឯករាជ្យពីបារាំងជាមួយព្រះអង្គ»។ នេះគឺជាការថ្លែងរបស់អតីតកងនារីក្លាហានម្នាក់ ដែលបានចូលខ្លួនធ្វើកងជីវពលរបស់សម្ដេចឪ ដើម្បីទាមទារឯករាជ្យពីបារាំង។
មានស្រុកកំណើតនៅ ភូមិថ្មគរ ភូមិថ្មគរ ស្រុកល្វាឯម ខេត្តកណ្ដាល លោកយាយ កែវ ថន បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់គេហទំព័រថ្មីៗថា៖« ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៤៧ ស្រុកល្វាឯមរបស់ខ្ញុំ ត្រូវបានគេ ជ្រើសរើសមនុស្ស១២នាក់ជានារីៗ ឲ្យហាត់ដើម្បីចូលធ្វើកងជីវពល។ ដោយស្រលាញ់សម្ដេចឪ និងដោយមានការជម្រុញពីម៉ែ និងពុកផងនោះ ខ្ញុំនិងបងស្រីខ្ញុំម្នាក់ទៀត បានសម្រេចចិត្តសុំចូលហាត់ជាមួយគេ»។
ចាប់ផ្ដើមការហ្វឹកហាត់
«ខ្ញុំចូលហាត់កាលមានអាយុ១៤ ទៅ១៥ឆ្នាំ ។ ខ្ញុំដឹង! កាលនោះសម្ដេចលោក បានដាក់ផែនការថា ឲ្យយុវជន យុវនារីតាមភូមិស្រុកចូលធ្វើកងជីពលនារីក្លាហាន ដើម្បីចូលរួមដេញបារាំង និងជប៉ុនជាមួយព្រះអង្គ និងទាមទារឯករាជ្យ»។ គាត់មានប្រសាសន៍ដោយភ្នែកសំឡឹងទៅឆ្ងាយ។ គាត់បន្តថា៖« កាលនោះយើងហាត់ជាមួយកាំភ្លើងឈើ ដែលប៉ូលីសស្រុកគេធ្វើឲ្យ។ ស្រីៗត្រូវបានគេតម្រូងឲ្យស្លៀកសម្ពត់អាស៊ីបស្វារ៉េពណ៌ខ្លឹមខ្នុរ ជាមួយអាវស»។
ការហ្វឹកហាត់ត្រូវបានពង្រឹងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៤៧ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៥៣ ។ លោកយាយ កែវ ថន បានអះអាង នៅក្នុងអំឡុងពេលហ្វឹកហាត់ជាង៦ឆ្នាំនោះ កងនារីក្លាហាន មិនដែលត្រូវបានគេយកឲ្យទៅធ្វើសង្គ្រាម ឬតទល់ជាមួយបារាំង ឬជប៉ុនម្ដងណាឡើយ។
ស្ត្រីវ័យ៨១ឆ្នាំរូបនេះរំលឹកឲ្យដឹងថា៖« យើងមិនដែលស្គាល់សង្គ្រាម ឬការបាញ់បោះនោះទេ ព្រោះយើងហាត់តែជាមួយកាំភ្លើងឈើ។ បើតាមខ្ញុំគិត ការហាត់របស់យើងនេះ មិនមែដើម្បីធ្វើសង្គ្រាម ឬច្បាំងជាមួយបារាំងនោះទេ ប៉ុន្តែសម្ដេចឪលោកចង់ឲ្យបារាំងឃើញតែម្ដងថា ខ្មែរចង់បានឯករាជ្យ ខ្មែរមានតែកាំភ្លើងឈើតែប៉ុណ្ណោះ»។
ធ្វើដំណើរទៅហែរក្បួននៅភ្នំពេញ ដើម្បីអបអរថ្ងៃឯករាជ្យ
ឆ្នាំ១៩៥៣ ប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលឯករាជ្យជាស្ថាពរពីអាណាព្យាបាលបារាំង។ ដើម្បីសម្ដែងការអបអរសាទរនោះ សម្ដេចព្រះនរោត្តម សីហនុ បានរៀបចំនូវព្រះរាជពិធីមួយដ៏ធំនៅមុខព្រះបរមរាជវាំង។ ក្រុមកងជីវពលនារីក្លាហាន ដែលហ្វឹកហាត់ជាង៦ឆ្នាំនោះ ត្រូវបានចាត់ឲ្យចូលរួមក្នុងកម្មវិធីនេះ ដោយតម្រូវឲ្យដើរជាក្បួននៅមុខព្រះរាជវាំង។ កងនារីក្លាហានប្រចាំស្រុកល្វាឯមក៏មានវត្តមានក្នុងកម្មវិធីនោះផងដែរ។
សម្រាប់កងជីពលនារីក្លាហានស្រុកល្វាឯម លោកយាយ កែវ ថន ថ្លែងឲ្យដឹងថា៖« យើងត្រូវបានគេដឹកទៅសម្រាកនៅភ្នំពេញមួយថ្ងៃមុនព្រះរាជពិធីចាប់ផ្ដើម។ ក្រុមស្រុកល្វាឯមបានទៅសម្រាកនៅម្ដុំផ្សារ ស៊ីញ៉ែក ផ្ទះម្ដាយរបស់ប្រពន្ធលោកខៀវ កាញារីទ្ធិ។ ម៉ោង១២យប់ យើងត្រូវបានគេតម្រូងឲ្យចេញទៅហាត់សាកល្បងទាំងមេឃធ្លាក់ភ្លៀង» ។
លោកយាយបន្តថា៖« ហាត់តាំងពីម៉ោង១២យប់រហូតព្រឹកព្រលឹម តាំងពីទទឹកខ្លួនរហូតដល់ស្ងួតសម្លៀកបំពាក់។ ម៉ោង៥ទៀបភ្លឺ ក្រុមកងនារីក្លាហានទាំងអស់ត្រូវបានគេហៅឲ្យទៅជួបជុំគ្នានៅក្បែរវត្តភ្នំ ដើម្បីរៀបក្បួន។ ក្រុមស្រុកល្វាឯម ត្រូវបានគេចាត់ឲ្យដើរនៅមុខគេបង្អស់ ។ បងស្រីខ្ញុំ ត្រូវបានគេចាត់ឲ្យដើរនៅកណ្ដាល ជាមួយនារីម្នាក់ទៀតដោយកាន់ទង់ជាតិធំនៅមុខគេ។ ខ្ញុំដើរជួរទីពីរ ផ្នែកខាងស្ដាំង»។
ក្ដីរំភើបកើតឡើងពេលឃើញសម្ដេចឪជាលើកទីមួយ
បន្ទាប់ពីក្បួនត្រូវបានរៀបចំរួចជាស្រេចហើយនោះ សំឡេងកញ្ចែរបានលាន់លឺឡើង។ ភ្លេងត្រែត្រូវបានប្រគុំឡើង ដើម្បីឲ្យកងនារី និងកងផ្សេងទៀតស្ដាប់ និងដើរតាមចង្វាក់។ ក្បួនត្រូវបានដង្ហែរចេញពីវត្តភ្នំទៅកាន់ផ្លូវម្ដុំវិមានឯករាជ្យបច្ចុប្បន្ន រហូតទៅដល់មុខវាំង។ នោះបើតាមការអះអាងរបស់លោក យាយ កែវ ថន។
គាត់បន្តថា៖«គ្រាន់តែក្បួនរបស់យើងបានឈានដល់មុខវាំងភ្លាម សំឡេងស្រែកជ័យយោ ត្រូវបានគេស្រែកឡើង។ ខ្ញុំបានក្រឡេកភ្នែក ទៅលើវេទិកាដើម្បីចង់ឃើញសម្ដេចឪ។ ចោលភ្នែកទៅឃើញមុខសម្ដេចឪ យើងអរស្ទើស្រក់ទឹកភ្នែក។ យើងដើរត្រូវគ្នាបានល្អ ហើយភ្នែកសំឡឹងមើលសម្ដេចឪរហូត។ កាលនោះយើងឃើញលោក ស៊ូកាណូ លោកហ្សាលដឺហ្គោល និងលោកជូន អេនឡាយ ឈរក្បែរសម្ដេចឪ»៕
មានស្រុកកំណើតនៅ ភូមិថ្មគរ ភូមិថ្មគរ ស្រុកល្វាឯម ខេត្តកណ្ដាល លោកយាយ កែវ ថន បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់គេហទំព័រថ្មីៗថា៖« ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៤៧ ស្រុកល្វាឯមរបស់ខ្ញុំ ត្រូវបានគេ ជ្រើសរើសមនុស្ស១២នាក់ជានារីៗ ឲ្យហាត់ដើម្បីចូលធ្វើកងជីវពល។ ដោយស្រលាញ់សម្ដេចឪ និងដោយមានការជម្រុញពីម៉ែ និងពុកផងនោះ ខ្ញុំនិងបងស្រីខ្ញុំម្នាក់ទៀត បានសម្រេចចិត្តសុំចូលហាត់ជាមួយគេ»។
ចាប់ផ្ដើមការហ្វឹកហាត់
«ខ្ញុំចូលហាត់កាលមានអាយុ១៤ ទៅ១៥ឆ្នាំ ។ ខ្ញុំដឹង! កាលនោះសម្ដេចលោក បានដាក់ផែនការថា ឲ្យយុវជន យុវនារីតាមភូមិស្រុកចូលធ្វើកងជីពលនារីក្លាហាន ដើម្បីចូលរួមដេញបារាំង និងជប៉ុនជាមួយព្រះអង្គ និងទាមទារឯករាជ្យ»។ គាត់មានប្រសាសន៍ដោយភ្នែកសំឡឹងទៅឆ្ងាយ។ គាត់បន្តថា៖« កាលនោះយើងហាត់ជាមួយកាំភ្លើងឈើ ដែលប៉ូលីសស្រុកគេធ្វើឲ្យ។ ស្រីៗត្រូវបានគេតម្រូងឲ្យស្លៀកសម្ពត់អាស៊ីបស្វារ៉េពណ៌ខ្លឹមខ្នុរ ជាមួយអាវស»។
ការហ្វឹកហាត់ត្រូវបានពង្រឹងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៤៧ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៥៣ ។ លោកយាយ កែវ ថន បានអះអាង នៅក្នុងអំឡុងពេលហ្វឹកហាត់ជាង៦ឆ្នាំនោះ កងនារីក្លាហាន មិនដែលត្រូវបានគេយកឲ្យទៅធ្វើសង្គ្រាម ឬតទល់ជាមួយបារាំង ឬជប៉ុនម្ដងណាឡើយ។
ស្ត្រីវ័យ៨១ឆ្នាំរូបនេះរំលឹកឲ្យដឹងថា៖« យើងមិនដែលស្គាល់សង្គ្រាម ឬការបាញ់បោះនោះទេ ព្រោះយើងហាត់តែជាមួយកាំភ្លើងឈើ។ បើតាមខ្ញុំគិត ការហាត់របស់យើងនេះ មិនមែដើម្បីធ្វើសង្គ្រាម ឬច្បាំងជាមួយបារាំងនោះទេ ប៉ុន្តែសម្ដេចឪលោកចង់ឲ្យបារាំងឃើញតែម្ដងថា ខ្មែរចង់បានឯករាជ្យ ខ្មែរមានតែកាំភ្លើងឈើតែប៉ុណ្ណោះ»។
ធ្វើដំណើរទៅហែរក្បួននៅភ្នំពេញ ដើម្បីអបអរថ្ងៃឯករាជ្យ
ឆ្នាំ១៩៥៣ ប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលឯករាជ្យជាស្ថាពរពីអាណាព្យាបាលបារាំង។ ដើម្បីសម្ដែងការអបអរសាទរនោះ សម្ដេចព្រះនរោត្តម សីហនុ បានរៀបចំនូវព្រះរាជពិធីមួយដ៏ធំនៅមុខព្រះបរមរាជវាំង។ ក្រុមកងជីវពលនារីក្លាហាន ដែលហ្វឹកហាត់ជាង៦ឆ្នាំនោះ ត្រូវបានចាត់ឲ្យចូលរួមក្នុងកម្មវិធីនេះ ដោយតម្រូវឲ្យដើរជាក្បួននៅមុខព្រះរាជវាំង។ កងនារីក្លាហានប្រចាំស្រុកល្វាឯមក៏មានវត្តមានក្នុងកម្មវិធីនោះផងដែរ។
សម្រាប់កងជីពលនារីក្លាហានស្រុកល្វាឯម លោកយាយ កែវ ថន ថ្លែងឲ្យដឹងថា៖« យើងត្រូវបានគេដឹកទៅសម្រាកនៅភ្នំពេញមួយថ្ងៃមុនព្រះរាជពិធីចាប់ផ្ដើម។ ក្រុមស្រុកល្វាឯមបានទៅសម្រាកនៅម្ដុំផ្សារ ស៊ីញ៉ែក ផ្ទះម្ដាយរបស់ប្រពន្ធលោកខៀវ កាញារីទ្ធិ។ ម៉ោង១២យប់ យើងត្រូវបានគេតម្រូងឲ្យចេញទៅហាត់សាកល្បងទាំងមេឃធ្លាក់ភ្លៀង» ។
លោកយាយបន្តថា៖« ហាត់តាំងពីម៉ោង១២យប់រហូតព្រឹកព្រលឹម តាំងពីទទឹកខ្លួនរហូតដល់ស្ងួតសម្លៀកបំពាក់។ ម៉ោង៥ទៀបភ្លឺ ក្រុមកងនារីក្លាហានទាំងអស់ត្រូវបានគេហៅឲ្យទៅជួបជុំគ្នានៅក្បែរវត្តភ្នំ ដើម្បីរៀបក្បួន។ ក្រុមស្រុកល្វាឯម ត្រូវបានគេចាត់ឲ្យដើរនៅមុខគេបង្អស់ ។ បងស្រីខ្ញុំ ត្រូវបានគេចាត់ឲ្យដើរនៅកណ្ដាល ជាមួយនារីម្នាក់ទៀតដោយកាន់ទង់ជាតិធំនៅមុខគេ។ ខ្ញុំដើរជួរទីពីរ ផ្នែកខាងស្ដាំង»។
ក្ដីរំភើបកើតឡើងពេលឃើញសម្ដេចឪជាលើកទីមួយ
បន្ទាប់ពីក្បួនត្រូវបានរៀបចំរួចជាស្រេចហើយនោះ សំឡេងកញ្ចែរបានលាន់លឺឡើង។ ភ្លេងត្រែត្រូវបានប្រគុំឡើង ដើម្បីឲ្យកងនារី និងកងផ្សេងទៀតស្ដាប់ និងដើរតាមចង្វាក់។ ក្បួនត្រូវបានដង្ហែរចេញពីវត្តភ្នំទៅកាន់ផ្លូវម្ដុំវិមានឯករាជ្យបច្ចុប្បន្ន រហូតទៅដល់មុខវាំង។ នោះបើតាមការអះអាងរបស់លោក យាយ កែវ ថន។
គាត់បន្តថា៖«គ្រាន់តែក្បួនរបស់យើងបានឈានដល់មុខវាំងភ្លាម សំឡេងស្រែកជ័យយោ ត្រូវបានគេស្រែកឡើង។ ខ្ញុំបានក្រឡេកភ្នែក ទៅលើវេទិកាដើម្បីចង់ឃើញសម្ដេចឪ។ ចោលភ្នែកទៅឃើញមុខសម្ដេចឪ យើងអរស្ទើស្រក់ទឹកភ្នែក។ យើងដើរត្រូវគ្នាបានល្អ ហើយភ្នែកសំឡឹងមើលសម្ដេចឪរហូត។ កាលនោះយើងឃើញលោក ស៊ូកាណូ លោកហ្សាលដឺហ្គោល និងលោកជូន អេនឡាយ ឈរក្បែរសម្ដេចឪ»៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រទានកម្ម»មានន័យដូចម្តេច?
3 ថ្ងៃ
