ជាតិ
ប្រធានាធិបតី Kennedy៖«ចូរកុំសួរថា តើប្រទេសរបស់អ្នកបានធ្វើអ្វីខ្លះសម្រាប់អ្នក? ចូរសួរថា តើអ្នកអាចធ្វើអ្វីខ្លះដើម្បីប្រទេសរបស់អ្នក?»
×![]()
លិខិតមិត្តអ្នកអាន ដោយលោក ជុំ សន្យា ស្ថាបនិក ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល និងអគ្គនាយកប្រតិបត្តិ នៃសាលាកុលសម្ព័ន្ធ
ជាទូទៅ ឪពុកម្តាយនឹងត្រូវបានគេបន្ទោសច្រើនជាងគេបំផុត នៅពេលដែលគ្រួសារមួយបរាជ័យនៅក្នុងសង្គម។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នេះមិនពិតជាមានន័យថា កូនៗពីគ្រួសារដែលបរាជ័យ រួចផុតពីការបន្ទោសនោះទេ។ តាមពិត ទោះជាការបន្ទោសភាគច្រើនត្រូវបានទម្លាក់ទៅលើឪពុកម្តាយក៏ដោយ ក៏ភាគីទាំងសងខាង (ឪពុកម្តាយ និងកូន) ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះបរាជ័យរបស់គ្រួសាររបស់ពួកគេដែរ។ ជារួម ភាគីទាំងសងខាងនឹងត្រូវបានបន្ទោសដោយសង្គមទាំងមូល។
កត្តាមួយក្នុងចំណោមកត្តាសំខាន់ៗបំផុតដែលរុញច្រានឲ្យគ្រួសារមួយ ទៅដល់កន្លែងដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថា ជាគ្រួសារខ្លាំង និងមានប្រសិទ្ធភាព គឺកិច្ចសហការ។ មិត្តចាស់របស់យើង គឺ អារីស្តូត ទទួលស្គាល់ការពិតដែលថា នយោបាយគឺជាអន្តរកម្មរវាងអ្នកដឹកនាំ និងប្រជាជន ដើម្បីផលប្រយោជន៍របស់ប្រទេស។ ប្រសិនបើគ្មានអន្តរកម្មនេះទេ យើងនឹងរស់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មជាតិ។ តាមរបៀបដូចគ្នានេះដែរ ប្រទេសមួយមិនអាចក្លាយជារដ្ឋខ្លាំង ឬមានប្រសិទ្ធភាពទេ ប្រសិនបើគ្មានកិច្ចសហការដែលចាំបាច់ជាមុននេះទេនោះ។ ប្រសិនបើគ្មានការងារជាក្រុមនេះទេ ស្មារតីនៃសុភមង្គលទំនងជានឹងមិនអាចសម្រេចបានឡើយ។
ការសិក្សាជាច្រើន រួមទាំងអ្នកនិពន្ធល្បីៗជាច្រើន សាស្ត្រាចារ្យ និងអ្នកប្រាជ្ញ ជនបរទេស និស្សិត និងជាពិសេស Facebook ទំនងជាផ្តោតលើការរិះគន់តែទៅលើរដ្ឋាភិបាលប៉ុណ្ណោះ ចំពោះការមិនបានបំពេញការងារឲ្យបានល្អ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ប្រទេស។ ការនេះមានភាពពិតប្រាកដជាពិសេស ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលមិនអាចលើកកម្ពស់ឋានៈរបស់ខ្លួនពីប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួចបំផុត (LDC) ដែលមាននៅក្នុងបញ្ជីរបស់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO) ទៅកាន់ឋានៈជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ឬប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ ចាប់តាំងពីការបោះឆ្នោតលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតដល់បច្ចុប្បន្នបានទេនោះ។
ដូច្នេះ តាមដែលអ្នកនិពន្ធដឹង អ្នករិះគន់ទៅលើប្រទេសដែលកំពុងអភិវឌ្ឍយឺតទាំងនេះ ប្រហែលជាបានខកខានក្នុងការអនុវត្តតាមដំបូន្មានរបស់បិតាស្ថាបនិកនយោបាយ អារីស្តូត នៅពេលដែលគាត់បានប្រកាសថា «នយោបាយគឺជាអន្តរកម្មរវាងអ្នកដឹកនាំ និងប្រជាជនផ្ទាល់របស់ខ្លួន ដើម្បីផលប្រយោជន៍របស់ប្រទេស»។ ដូច្នេះ អ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលមិនអាចគ្រាន់តែទម្លាក់កំហុសទាំងស្រុងលើថ្នាក់ដឹកនាំឡើយ។ ប្រសិនបើប្រទេសមួយមិនបានលើកកម្ពស់ឋានៈរបស់ខ្លួនពី LDC ទៅជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ឬប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ មួយផ្នែក ពីព្រោះតែពុំមានកិច្ចសហការពីប្រជាជន និងជាពិសេស មួយផ្នែកទៀត ដោយសារកង្វះ «ធនធានសង្គម»។
ទាក់ទងនឹងទឡ្ហីករណ៍ខាងលើ នេះគឺជាឧទាហរណ៍មួយចំនួនដើម្បីគាំទ្រជំហររបស់ខ្ញុំ។ សូមកុំយល់ខុសចំពោះខ្ញុំ ពីព្រោះខ្ញុំព្យាយាមធ្វើការបង្ហាញសម្រាប់តែគោលបំណងអភិវឌ្ឍន៍ប៉ុណ្ណោះ៖ ១) ខ្វះការពិចារណាជាទូទៅ, ២) មនុស្សមួយចំនួនឆេវឆាវខ្លាំងណាស់ និងពុំមានហេតុផលឡើយ, ៣) មានជំនឿជ្រុលពេកលើជោគវាសនា, ៤) ខ្វះវិន័យផ្ទាល់ខ្លួន និងវិជ្ជាជីវៈ,៥) ខ្វះគំរូឧស្សាហ៍ព្យាយាម និងឆ្លាតវៃ, ៦) ចុងក្រោយបំផុត គឺកង្វះអនាម័យ និងបរិស្ថាន។ ជាងនេះទៀត មនុស្សស្លូតត្រង់ ចេះជួយយកអាសា និងស្មោះត្រង់ដែលញញឹម ហាក់ដូចជាបានបាត់បង់ជាបណ្តើរៗពីវប្បធម៌ដ៏ល្អបវររបស់យើង។ នេះគឺជារឿងដែលគួរឲ្យសង្វេគណាស់ ដោយសារទាំងនេះគឺជាគុណសម្បត្តិដែលយើងជាប្រជាជនកម្ពុជា ធ្លាប់ល្បីល្បាញ។
ជារួម កិច្ចសហការ និងធនធានសង្គម មិនមាននៅទីនោះទេ។ តាមពិត មនុស្សមួយចំនួនគួរកសាង «ស្មារតីសហការ» និង «ធនធានសង្គម» ជាមុនសិន មុនពេលដែលពួកគេមានបុព្វសិទ្ធិក្នុងការបន្ទោសអ្នកដទៃ។ សំខាន់ជាងនេះទៀត ការត្អូញត្អែរ និងការរិះគន់មិនមែនជាដំណោះស្រាយនោះទេ។ ដំណោះស្រាយដែលល្អគឺថា នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណើរនៃការកែប្រែសមត្ថភាពរបស់ខ្លួន ប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវតែដើរតាមសេចក្តីថ្លែងដ៏ល្បីរបស់ប្រធានាធិបតី John F. Kennedy ដែលបានណែនាំថា «ចូរកុំសួរថា តើប្រទេសរបស់អ្នកអាចធ្វើអ្វីខ្លះសម្រាប់អ្នក? ចូរសួរថា តើអ្នកអាចធ្វើអ្វីខ្លះដើម្បីប្រទេសរបស់អ្នក?»។ ប៉ុន្តែ ដោយរបៀបណា?
តើពលរដ្ឋអាចត្រូវបានកែប្រែឲ្យក្លាយជាប្រជាជនដែលទទួលខុសត្រូវ និងទទួលយកវិធីសាស្ត្រដោះស្រាយបញ្ហា ជាជាងការព្រងើយកន្តើយ ឬការត្អូញត្អែរបានដោយរបៀបណា? ឧទាហរណ៍ ប្រព័ន្ធអប់រំរបស់យើងនៅមានកម្រិត។ ប៉ុន្តែ នេះមិនមែនមានន័យថា ប្រជាជនកម្ពុជាគួរមានអារម្មណ៍អស់សង្ឃឹម ឬក្លាយជាអាក់អន់ចិត្តនោះទេ។ យោងតាមទស្សនៈអំពី «កាធ្វើការយ៉ាងឧស្សាហ៍ព្យាយាម និងការធ្វើការប្រកបដោយភាពឆ្លាតវៃ» និងផ្អែកលើសេចក្តីថ្លែងរបស់ John F. Kennedy និស្សិតអាចខិតខំប្រឹងប្រែងអស់ពីលទ្ធភាពក្នុងការសិក្សា។ តាមរយៈការសិក្សាប្រកបដោយភាពឆ្លាតវៃ វាអាចទៅរួចដែលនិស្សិតទាំងនេះអាចក្លាយជាមានភាពស្ទាត់ជំនាញនៅក្នុងវិស័យណាមួយដែលពួកគេមានចំណាប់អារម្មណ៍ ឬអាចទទួលបានអាហារូបករណ៍ទៅសិក្សានៅបរទេស។ ទាក់ទងនឹងការទទួលយកទំនួលខុសត្រូវផ្ទាល់ខ្លួន នៅពេលអ្នកយល់អំពីរបៀបសិក្សា អ្នកនឹងមិនត្រឹមតែជួយខ្លួនឯងប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែអ្នកថែមទាំងជួយដល់ក្រសួងអប់រំ ព្រមទាំងរដ្ឋាភិបាលទាំងមូលផងដែរ។
ជាអវសាននៃសាររបស់ខ្ញុំ ពុំមានប្រទេសណាមួយនៅលើពិភពលោកអាចបោះជំហានទៅមុខ ដោយគ្មានកិច្ចសហការរវាងប្រជាជន និងថ្នាក់ដឹកនាំរបស់ខ្លួននោះទេ។ ជាងនេះទៅទៀត នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលរវល់ធ្វើកំណែទម្រង់ ប្រជាជនគួរកសាង «ធនធានសង្គម» ផ្ទាល់របស់ពួកគេ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ពួកគេផ្ទាល់ ដល់រដ្ឋាភិបាល និងដើម្បីប្រទេសទាំងមូល៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
