ខ្ញុំសូមអធ្យាស្រ័យទុកជាមុន ប្រសិនបើសំណេរខ្ញុំធ្វើឲ្យរំខានអារម្មណ៍អ្នកអាននៅក្នុងអត្ថបទនេះ។ យោងតាមឯកសារ កាសែតសន្លឹកបានកកើតឡើងនៅដើមឆ្នាំ១៦០០ រីឯបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ២០០៤ដោយជនជាតិអាមេរិក។
ហ្វេសប៊ុកបានចូលមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០០៦ ឬ២០០៧ ឬ២០០៨។ ហ្វេសប៊ុកមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងនៅឆ្នាំ២០១៣នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងរហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ពេលខ្លះ រឿងរ៉ាវនយោបាយ ជំនួញ គ្រួសារ បុគ្គល សហគមន៍ និងរឿងរ៉ាវសង្គមដទៃទៀត ទាំងល្អ ទាំងអាក្រក់ ត្រូវបានគេយកមកលាតត្រដាងនៅលើបណ្តាញសង្គមនៅក្នុងសម័យកាលឌីជីថលនេះនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ករណីថ្មីបំផុត និងផ្ទុះខ្លាំងនៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកនៅពេលនេះ គឺរឿងរ៉ាវប្តឹងផ្តល់រវាងលោកឧកញ៉ាម្នាក់ និងកញ្ញាពិធីការិនីទូរទស្សន៍មួយ។
កាលពីដើមឡើយ និងក្រោយរបបប៉ុលពតរហូតមកទល់នឹងការបង្ហាញវត្តមានហ្វេសប៊ុកនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនទទួលព័ត៌មានតាមរយៈសេវារដ្ឋបាលរបស់រដ្ឋ និងតាមបណ្តាញសារព័ត៌មានបែបបុរាណដែលជារួម៖ វិទ្យុ កាសែត ទស្សនាវដ្តី ទូរទស្សន៍។ល។ តែចាប់ពីចុងទសវត្សរ៍២០០០មក ដំណឹង និងព័ត៌មានជាច្រើនចរាចរនៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ជាពិសេស ក្នុងករណីប្រទេសកម្ពុជាតែម្តង។ គ្រប់ប្រភេទព័ត៌មានស្ទើរតែចរាចរដោយខានមិនបាននៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ព្រោះ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនចំណាយពេលជាច្រើនម៉ោងស្ថិតនៅលើទីលានបណ្តាញសង្គមមួយនេះ។
នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គេសឹងតែអាចចែកសង្គមជាពីរទៅហើយ។ សង្គមពិតស្ថិតនៅលើផែនដី និងសង្គមហ្វេសប៊ុកស្ថិតនៅលើលំហរអាកាស។ ដោយសារតែមហាជនជ្រើសរើសសង្គមហេ្វសប៊ុកកាន់តែច្រើន ដូច្នេះ ដំណឹង ឬព័ត៌មានដែលហូរ ឬចរាចរនៅលើបណ្តាញសង្គមមួយនេះ កាន់តែមានឥទ្ធិពលមកលើសង្គមពិតស្ថិតនៅលើផែនដី មានន័យថា ព័ត៌មាន ឬដំណឹងនៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក បាន និងកំពុងដាក់សម្ពាធយ៉ាងខ្លាំងមកលើការគិត ឬការសម្រេចចិត្តរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ ទាំងក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋ ឯកជន អង្គការ សហគមន៍ គ្រួសារ។ល។
នេះ គឺជាអ្វីដែលបាន និងកំពុងកើតឡើងនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ ទោះក្នុងកម្រិតតិច ឬច្រើនក៏ដោយ។ បើតាមយោបល់ខ្ញុំ, ទាំងខ្ញុំ និងសង្គមទាំងមូល ប្រហែលជាពិបាកគេចចេញពីចរន្តមួយនេះណាស់។ ចុះបើពិបាកគេចចេញពីចរន្តនេះ តើយើងគួរធ្វើដូចម្តេច?
បើផ្អែកលើគំនិតខ្ញុំសុទ្ធសាធ ដើម្បីកុំឲ្យសង្គមហ្វេសប៊ុក ដាក់សម្ពាធខ្លាំងមកលើសង្គមពិតពេក យើងម្នាក់ៗគួរប្រយ័ត្នប្រយែង និងចាប់ផ្តើមពិចារណាថា រាល់ព័ត៌មាន ឬដំណឹងដែលកំពុងហូរ, ចរាចរ ឬផ្ទុះ នៅលើបណ្តាញសង្គម ដែលពេលខ្លះ ប្រៀបបីដូចជាទឹកបាក់ទំនប់នោះ វាគ្រាន់តែជា«តម្រុយ»នៃដំណឹង ឬព័ត៌មានប៉ុណ្ណោះ។
បើវាគ្រាន់តែជាតម្រុយនៃដំណឹង ឬព័ត៌មាន ដូច្នេះ យើងគ្រប់គ្នា (បើយើងចង់ដឹង) គ្រាន់តែប្រើប្រាស់វាជាដំណឹង ឬព័ត៌មានបឋមសិនចុះ ពោល គឺយើងមិនគួរដាក់អារម្មណ៍ជឿស៊ុបដូចរឿងមែនទែននោះឡើយ។ យើងគួរត្រឹមយកតម្រុយដំណឹងនោះ មកពិចារណាសិនបានហើយ។ រីឯការពិតយ៉ាងណានោះ យើងទាំងអស់គ្នាដែលស្ថិតនៅលើសង្គមហ្វេសប៊ុកនៅលើអាកាសដូចគ្នានោះ ពិតជាមិនអាចដឹងបានឡើយ។ បើកាលណាយើងធ្វើបុរេវិនិច្ឆ័យលឿនពេក ហើយជាពិសេស បើយើងធ្វើបុរេវិនិច្ឆ័យរឿងហេតុដែលយើងមិនដឹងឫសគល់នៃហេតុ ហើយចៃដន្យរឿងនោះវាមិនត្រឹមត្រូវទៀត ពេលនោះ ការវិនិច្ឆ័យរបស់យើងកាន់តែឃ្លាតឆ្ងាយចេញពីការពិត។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា សូម្បីតែព័ត៌មាននៅលើបណ្តាញសារព័ត៌មានក៏ដោយ ក៏ពេលខ្លះ យើងជាអ្នកអាន ត្រូវអាន និងជឿដោយការពិចារណាផងដែរ។
-ចូរកុំធ្វើការវិនិច្ឆ័យ ឬបុរេវិនិច្ឆ័យរឿងរ៉ាវដែលយើងមិនដឹងឫសគល់!
-ចូរកុំបញ្ចូលអារម្មណ៍រំភើប ឬមួម៉ៅរបស់ខ្លួនទៅលើរឿងរ៉ាវដែលយើងមិនដឹង ទោះក្នុងនាមជាប្រជាពលរដ្ឋ អ្នកច្បាប់ មន្ត្រី ឬអ្នកសារព័ត៌មានក៏ដោយ!
-ចូររួមគ្នាកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលសង្គមហ្វេសលើអាកាសមកលើសង្គមពិតដើម្បីស្វែងរកការពិត!
លោក លឹម ពិសិដ្ឋ ប្រជាពលរដ្ឋរាជធានីភ្នំពេញ (លិខិតមិត្តអ្នកអាន)។