ដោយ៖ ញ៉ែម ចាន់

 

 

លោក គឹម សោភ័ណ ប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈខេត្តបាត់ដំបង អះអាងថា ប្រាសាទស្នឹង កសាងនៅសតវត្សទី១១  ក្នុងរាជរបស់ព្រះបាទឧទយាទិត្យវរ្ម័នទី២ (១០៥០ ដល់ ១០៦៦ គ.ស )។  ព្រះអង្គត្រូវជាបុត្ររបស់ ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ ដែលជាព្រះមហាក្សត្រកសាង ប្រាសាទឯកភ្នំ និងប្រាសាទ បាសែត។ ប្រាសាទស្នឹងខាងលិច សង់អំពីថ្មភក់ និង ប្រាសាទខាងកើត ធ្វើអំពីឥដ្ឋលើខឿនតែមួយ។ ព្រះបាទឧទយាទិត្យវម៌្មទី២ កសាងប្រាសាទទាំងពីរនេះ ដើម្បីឧទិសដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនា ។

 

 

លោក សោភ័ណ សង្កេតឃើញថា កន្លងទៅ ប្រាសាទទាំងពីរនេះ មិនសូវមានអ្នកទេសចរ មកទស្សនាច្រើន ដូចប្រាសាទនានា ក្នុងខេត្តបាត់ដំបងឡើយ។ ប្រាសាទនេះ មានថ្មរប៉ាត់រប៉ាយ  ដែលមន្ទីរវប្បធម៌ បានប្រមូលពីតំបន់ក្បែរៗនោះ បានប្រមាណ ៦៧ ដុំ ដើម្បីយកមកទុកជិតប្រាសាស្នឹងខាងលិច។ មន្ទីរវប្បធម៌ នឹងជួសជុស នៅពេលមាន កញ្ចប់ថវិកាជាតិ។  

 

ប្រាសាទស្នឹងខាងកើត សងពីឥដ្ឋលើដីទួល ដែលមានរាងជាចេតិយ ដាច់ៗពីគ្នាបែរមុខទៅទិសខាងកើត ។ នៅប្រាសាទកណ្តាលនេះ មានចម្លាក់ព្រះឥន្ធគង់លើដំរីក្បាលបី អមដោយ ចម្លាក់រាហូនៅខាងក្រោម។ 

 

 ប្រាសាទស្នឹងខាងលិច ជាប្រាសាទទោល ដែលសង់ពីថ្មភក់មានទ្វារ៤ទិស។ ប៉ុន្តែ៣ទិស ត្រូវបានបិតជិត ដោយនៅតែទ្វារខាងកើតប៉ុណ្ណោះ។  ទេសចរ មិនអាចចូលទៅខាងក្នុងប្រាសាទបាននោះទេ ដោយសារ ការបាក់ថ្ម នៃកំពូលប្រាសាទ។
 

ផ្តែរទ្វារខាងត្បូង មានចម្លាក់តោបីក្បាលលើកដៃជាទម្រ ហើយមាន មនុស្ស ឬទេវតា និងអប្សររាំ   ។បើតាមឯកសារស្រាវជ្រាវ ចម្លាក់លើផ្ដែរខាងត្បូងនេះ ក៏បង្ហាញអំពីឈុតមួយក្នុង រឿងមហាភារត។
 

សូមបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទស្នឹងទាំងពីរនេះ ត្រូវបានរងការខូចខាត  ដោយសារធម្មជាតិ និងសង្គ្រាម។ មន្ទីរវប្បធម៌ គ្រោងនឹងរៀបចំ តំបន់ប្រាសាទស្នឹង ទៅជាតំបន់ទេសចរណ៍ នានាពេលខាងមុខ ដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ ឱ្យកាន់តែច្រើនបន្ថែមទៀត៕